در گزارشی مورد بررسی قرار گرفت
دورنمای سودسازی اورهسازان بورسی
اوره محبوب‌ترین شکل کود نیتروژن جامد به‌ویژه در مناطق در حال توسعه جهان است و به طور گسترده در بازارهای بین‌المللی خرید و فروش می‌شود. حدود ٨٠ تا ٨۵درصد از تولید اوره به عنوان کود استفاده می‌شود. همچنین از اوره در بخش‌های صنعتی برای ساخت رزین‌های اوره فرمالدهید، ملامین، مایعات خروجی گازوئیل (DEF)، خوراک دام، ساخت چسب و رنگ، ترکیبات قالب سازی، کاغذ و منسوجات مورد استفاده قرار می‌گیرد. خاورمیانه با صادرات بیش از ١٨میلیون تن، ٣٢درصد از کل ۵١میلیون تن صادرات جهان در سال ٢٠١٩، بزرگ‌ترین منطقه صادرکننده جهان است.
بررسی صنعت اوره در جهان
بزرگ‌ترین تولیدکننده اوره در جهان در گام اول چین و بعد از آن روسیه است. هرچند با نگاهی به حجم تجارت جهانی می‌توان اطمینان حاصل کرد که بزرگ‌ترین صادرکنندگان دنیا نخست روسیه و سپس اندونزی هستند. یکی از تهدیدهایی که برای صنعت اوره ایران وجود دارد، راه‌‌‌اندازی طرحهای تولید اوره در هند است.
قبل از تحریم‌ها بیشتر تولیدات اوره پتروشیمی پردیس به هند صادر می‌‌‌شد، اما با اعمال تحریم‌ها، صادرات ایران به سایر کشورها از جمله آمریکای جنوبی انجام می‌شود.
طبق پیش‌بینی‌‌‌های سازمان جهانی غذا، با رشد جمعیت تا سال ٢٠٢٢ رشد تقاضا برای اوره بیشتر از عرضه آن خواهد بود. اوره سهم ۵٠درصدی از کودهای مصرفی در مصارف کشاورزی دارد.
در زمان کشت محصولات با توجه به افزایش تقاضا برای اوره، قیمت اوره هم روند صعودی خواهد داشت. در فرآیند تولید اوره، پتروشیمی‌‌‌ها گاز طبیعی و بعضا گاز ترش را دریافت کرده و در مرحله اول به آمونیاک تبدیل می‌کنند و بعد از آن آمونیاک به اوره تبدیل می‌شود.
آمونیاک به دلیل مایع بودن و هزینه حمل بالا معمولا زیاد به فروش نمی‌رسد و به اوره تبدیل می‌شود. ضریب تبدیل آمونیاک به اوره معمولا بین 5/ 1 تا 8/ 1 است که با توجه به خوراک دریافتی و فرآیند تولید بین پتروشیمی‌‌‌ها متفاوت است. (با توجه به گاز دریافتی پتروشیمیهای ایران معمولا این عدد بیشتر متمایل به 8/ 1 واحد است. ) داده‌های معاملاتی بورس شیکاگو، نشان از رشد قیمت قابل‌توجه محصولات کشاورزی دارد، پس می‌توان انتظار رشد یا حداقل ثبات در قیمت‌های فعلی اوره و آمونیاک داشت.
در ماه‌های اخیر، روند واردات دانه‌های کشاورزی چین به اوج 25 ساله خود رسیده و در برخی موارد بیش از 10درصد رشد را نشان می‌دهد. روند صعودی قیمت‌ها نیز از یک‌سو به دلیل خوش‌بینی بازار به تداوم روند خرید چین است.
در این میان اما هستند تحلیلگرانی که معتقدند چین نمی‌تواند روند واردات سال 2020 را تکرار کند و از طرفی بخش قابل‌توجهی از دلایل این رشد قیمت، کمبود عرضه از طرف تولیدکنندگان آمریکایی است. بخش کشاورزی در آمریکای شمالی و به‌خصوص جنوبی (برزیل و آرژانتین) آسیب‌های جدی دیده است.
البته باید این نکته را ذکر کرد که در رابطه با ایران، شرایط کمی متفاوت است. لغو تحریم‌ها، فرصت مناسبی است که ایران بتواند اوره خود را بدون تخفیف وارد بازار بین‌المللی کرده و از این حیث می‌تواند رشد قابل‌توجهی را تجربه کند.
بررسی صنعت در مصارف کشاورزی
با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود شاهد رشد تقاضا برای محصولات کشاورزی باشیم به دنبال آن می‌توان انتظار رشد در بازار اوره و آمونیاک (کود) را داشت. بزرگ‌ترین صادرکنندگان این صنعت عبارتند از روسیه، قطر، عمان و... یا به عبارتی کشورهایی که دسترسی گسترده به منابع گاز طبیعی دارند، چراکه حاشیه سود تولید اوره و آمونیاک از گاز طبیعی به مراتب بالاتر از تولید به سایر روش‌ها به‌خصوص روش‌هایی مثل استفاده از زغال‌سنگ است. بزرگ‌ترین وارد‌کنندگان اوره نیز عبارتند از هند، برزیل و آمریکا که بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده انواع مواد غذایی نیز هستند.
بررسی صنعت و شرکت‌های گروه در بازار سرمایه
شرکت‌های تولیدکننده اوره در ایران، در حال حاضر 6 شرکت پتروشیمی هستند که ۵ شرکت در بورس اوراق بهادار معامله می‌‌‌شوند.
پتروشیمیهای پردیس، کرمانشاه، خراسان و شیراز که با ظرفیت کامل اوره تولید کرده و اوره لردگان (پتروشیمی لردگان نیز با افتتاح فاز ۳ به تازگی به جمع تولیدکنندگان اوره کشور اضافه شده است)، در بورس تهران معامله می‌‌‌شوند.
پتروشیمی رازی از دیگر تولیدکنندگان است که در بورس تهران معامله نمی‌شود. کل مقدار مصرف اوره داخل کشور 2/ ۲میلیون تن است که از این مقدار 88درصد اوره حمایتی است. شرکت‌های تولیدکننده اوره موظف به تامین نیاز داخلی و سپس صادرات اوره خود
هستند. هر یک از شرکت‌ها با توجه به ظرفیت تولیدی خود، بخشی از این نیاز را تامین می‌کنند. سهم پتروشیمی پردیس ۴۴درصد، پتروشیمی خراسان 8درصد، پتروشیمی کرمانشاه ۱۲درصد، پتروشیمی شیراز ۲۲درصد و پتروشیمی رازی ۱۴درصد از تامین این نیاز داخلی است.
لازم به ذکر است که با به بهره‌برداری رسیدن سایر طرحهای پتروشیمی طی برنامه جهش سوم توسعه پتروشیمیهای فعال فعلی موظف به تامین بخش کمتری از نیاز داخلی خواهند بود و توانایی بیشتری برای صادرات خواهند داشت.
