شرکت‌های سرمایه‌گذاری حاضر در بازار سهام بررسی شدند
عیارسنجی هلدینگ‌های بورسی
هلدینگ‌های تخصصی در یک حوزه صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. عمده هلدینگ‌های تخصصی در یکی از حوزه‌های پتروشیمی، معدنی، سیمانی، غذایی، دارویی، کشاورزی و سایر سرمایه‌گذاری کرده‌اند و هلدینگ‌های چندرشته‌ای در صنایع مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. این گروه شامل «شستا»، «وغدیر»، «وصندوق»، «وبانک»، «وامید» و «ونیکی» است.ارزیابی و تحلیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ با شرکت‌های تولیدی متفاوت است. روش غالب در تحلیل شرکت‌های تولیدی بر مبنای سودآوری است و عمدتا از روش نسبت قیمت به سود استفاده می‌شود. در سطوح پیشرفته‌تر نیز از ارزش‌گذاری براساس مدل تنزیل جریانات نقدی (سود نقدی) (DDM) و مدل تنزیل جریان نقدی آزاد (FCF) استفاده می‌شود. اما در شرکت‌های سرمایه‌گذاری از روش‌های مبتنی بر ارزش روز دارایی‌ها استفاده می‌شود؛ زیرا بخشی از سود شرکت‌های سرمایه‌گذاری ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌هاست که تحقق یا عدم تحقق آن منوط به تصمیم مدیریت است و در صورت فروش دارایی‌ها و شناسایی سود، این سود لزوما تکرارشونده نیست. بنابراین روش اصلی در تجزیه و تحلیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری روش خالص ارزش دارایی‌ها (Net Asset Value-NAV) است. در روش مستقیم، ارزش روز سهام بورسی و غیربورسی و املاک و سایر دارایی‌های شرکت برآورد، سپس بدهی‌ها از آن کسر می‌شود و مانده، خالص ارزش روز دارایی‌ها به حساب می‌آید و مبنای تحلیل و تصمیم‌گیری است. در روش غیرمستقیم نیز مازاد ارزش روز سهام بورسی و غیربورسی و املاک و سایر دارایی‌های شرکت نسبت به بهای تمام‌شده محاسبه و با حقوق صاحبان سهم جمع می‌شود و عدد حاصل خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت است. با توجه به اصول حسابداری نتیجه هر دو روش یکسان است و روش دوم کاربرد بیشتری در میان تحلیلگران دارد.
مبنای تصمیم‌گیری در شرکت‌ها
مبنای تصمیم‌گیری در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، نسبت قیمت هر سهم به خالص ارزش دارایی‌های هر سهم است. شرکت‌هایی که نسبت پایین‌تری دارند، سهم‌های ارزنده‌تری نسبت به سایر شرکت‌های مشابه محسوب می‌شوند. همچنین در رویکرد دیگر، نسبت قیمت هر سهم به خالص ارزش دارایی‌های هر سهم را برای هر شرکت سرمایه‌گذاری با توجه به روند تاریخی آن بررسی می‌کنند. شرکت‌هایی که نسبت به روند تاریخی خود در نسبت پایین‌تری قرار دارند، سهم‌های ارزنده‌تری برای خرید به شمار می‌روند و پتانسیل بازگشت به میانگین در آنها وجود دارد. به دلیل امکان مدیریت سود فروش سرمایه‌گذاری‌ها و در نتیجه سود هر سهم توسط مدیریت، استفاده از نسبت P/ E در تحلیل و تصمیم‌گیری شرکت‌های سرمایه‌گذاری اشتباه است.
بررسی شرکت‌ها در بازار سرمایه
در این تحلیل ۲۸شرکت سرمایه‌گذاری و هلدینگ با نسبت «قیمت به سود» نسبت به میانگین شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفته‌اند. محاسبه خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری صرفا براساس ارزش روز پرتفوی بورسی صورت گرفته و ارزش روز پرتفوی غیربورسی با وجود ارزش قابل توجه در برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری لحاظ نشده است (زیرا در روش برآورد ارزش آن بین تحلیلگران اختلاف وجود دارد). بر این اساس، شرکت‌های «خودکفا»، «وتوشه»، «ورنا»، «ونیکی»، «وسپه»، «ومهان»، «ومعادن» و «وپویا» پایین‌ترین نسبت قیمت به خالص ارزش روز دارایی‌ها را در اختیار دارند. نسبت بین 42/ 0 تا 55/ 0 است؛ به این معنا که قیمت معاملاتی این سهم‌ها بین ۴۲ تا ۵۵ درصد ارزش روز دارایی‌هایشان است و قیمت سهام آنها در عمل ۵۸ تا ۴۵درصد کمتر از ارزش روز دارایی‌هایشان معامله می‌شوند. در بررسی کیفیت سودآوری (تحقق سود از محل سود نقدی و قابلیت تداوم آن از طریق دریافت از طریق شرکت‌های سرمایه‌پذیر) شرکت‌های سرمایه‌گذاری «ونیکی»، «وسپه»، «ومهان» و «ومعادن» نسبت به شرکت‌های دیگر با نسبت قیمت به خالص ارزش دارایی‌های پایین‌تر از 55/ 0، وضعیت مناسب‌تری دارند و عملا ارزان‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری به شمار می‌روند.در سایر شرکت‌ها با نسبت قیمت به خالص ارزش روز دارایی‌های 55/ 0 تا 78/ 0، ارزنده‌ترین شرکت‌ها براساس نسبت قیمت به سود و کیفیت سودآوری (تحقق سود از محل سود نقدی و قابلیت تداوم آن از طریق دریافت از طریق شرکت‌های سرمایه‌پذیر) ارزیابی می‌شوند. بر این اساس «تاصیکو»، «وبانک»، «کروی»، «پارسان» و «وصندوق» ضمن داشتن نسبت قیمت به خالص ارزش روز دارایی‌های کمتر از متوسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری، P/ E در محدوده بازار را در اختیار دارند.
خطای به‌کارگیری P/ E در تحلیل
در میان شرکت‌های سرمایه‌گذاری چند شرکت با P/ E کمتر از ۵ دیده می‌شوند که در نگاه اولیه، سهام ارزان به شمار می‌روند؛ اما بررسی دقیق‌تر کیفیت سودآوری آنها از موضوع دیگری حکایت دارد. «وپویا»، «ومدیر»، «وکبهمن» و «وسکاب» شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که P/ Eهای کمتر از ۵ و عملا بین ۲ تا ۳ را دارا هستند و بعضا به دلیل P/ E پایین مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. باید توجه کرد که عمده سود (بین ۶۰ تا ۸۰ درصد) این شرکت‌های سرمایه‌گذاری از محل فروش سرمایه‌گذاری‌ها محقق شده است و به دلیل عدم امکان تکرار در دوره‌های آتی، عملا نسبت P/ E فوق قابلیت اتکا برای تحلیل ندارد و باید از نسبت قیمت به خالص ارزش دارایی‌ها استفاده کرد.
