برد ثانویه قطر از توریسم جام جهانی

جام جهانی فوتبال از نظر اقتصادی و اجتماعی، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای جهان است. از این رو، دولت قطر به‌‌‌دنبال این است که از جام جهانی به‌‌‌عنوان یکی از رویدادهای مهم استفاده کرده و در جهت تنوع بخشیدن به رشد اقتصادی خود پیش برود. قطر سعی دارد از این مسابقات برای تبدیل شدن به کلان‌شهر خلیج فارس و مرکز حمل‌ونقل خاورمیانه استفاده کند. از این رو در جهت تحقق این امر، پروژه‌‌‌های ساخت‌وساز در قطر بیش از ۳۰۰‌میلیارد دلار هزینه‌‌‌بر بود. این میزان هزینه نشان می‌دهد که قطر صرفا برای برگزاری جام جهانی سرمایه‌گذاری نکرده، بلکه برای طولانی‌‌‌مدت برنامه‌ریزی کرده است. بر اساس پیش‌بینی‌‌‌های حسن الثوادی، دبیرکل کمیته تحویل و نگهداری زیرساخت‌‌‌های جام جهانی ۲۰۲۲، سهم جام جهانی در اقتصاد این کشور اساسا حدود ۲۰‌میلیارد دلار است. این مجموع معادل حدود ۱۱‌درصد از تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۲۰۱۹ است.

از زمان همه‌گیری کرونا، جام جهانی قطر تنها رویداد بزرگ بین‌المللی خواهد بود که امکان جذب گردشگر تا ۵/ ۱‌میلیون نفر را خواهد داشت. برآوردها نشان می‌دهد که قطر، سود اقتصادی مناسبی را در درازمدت از این رویداد کسب کند و تولید ناخالص داخلی قطر افزایش محسوسی را نشان خواهد داد. این افزایش تولید ناخالص داخلی قطر، به‌‌‌معنای افزایش تولید، درآمد و هزینه است. بر اساس گزارش بانک جهانی، انتظار می‌رود اقتصاد قطر در میان‌‌‌مدت ۳‌درصد رشد کند که این امر ناشی از سرمایه‌گذاری‌‌‌های مربوط به میزبانی جام جهانی است.

 کشور میزبان قادر به تولید بیشتر و افزایش تولید ناخالص داخلی خواهد بود که به معنای افزایش مصرف، سرمایه‌گذاری، خریدهای دولتی و صادرات خالص خواهد بود. میانگین مصرف افزایش خواهد یافت، زیرا گردشگران زیادی در این رویداد حضور خواهند داشت. با افزایش تعداد گردشگران، میزان هزینه‌‌‌های خرید کالا و خدمات نیز افزایش می‌‌‌یابد و این امر منجر به افزایش سرمایه‌گذاری در قطر خواهد شد. افزایش پروژه‌‌‌های جدید توسط شرکت‌های داخلی وبین‌المللی با میزبانی قطر در سال ۲۰۲۲ منجر به تجهیز بازارهای محلی این کشور می‌شود. این عوامل می‌تواند در دوره بعد از جام جهانی نیز در معرفی قطر و ظرفیت‌‌‌های گردشگری آن به جهانیان و گردشگران مختلف تداوم داشته باشد.

فرطوسی معتقد است: یکی از آثار مهم میزبانی جام جهانی، کاهش نرخ بیکاری هم طی آماده‌‌‌سازی مسابقات و زمان برگزاری رویداد و هم در سال‌های پس از جام جهانی است. چرا که برگزارکنندگان یک رویداد بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌‌‌ها در این زمینه برای بلندمدت برنامه‌‌‌ریزی می‌کنند و این پروژه‌‌‌ها برای تحقق اهداف خود نیازمند به‌کارگیری نیروی کار بسیاری است. نرخ بیکاری قطر در سال‌های منتهی به جام جهانی به میزان قابل‌توجهی کاهش یابد، زیرا تقاضا برای پروژه‌های عمرانی افزایش یافته و نیاز زیاد به نیروی کار است. بخش ساخت‌وساز در قطر از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ به طور متوسط ۱۸‌درصد رشد در هر سه‌ماه داشته است.

مانند هر رویداد بزرگ دیگری، بازی‌های جام جهانی فوتبال در قطر تولید ناخالص داخلی این کشور را افزایش می‌دهد. حتی پس از پایان بازی‌‌‌ها، تولید ناخالص داخلی احتمالا بالا خواهد ماند. این احتمالا به دلیل افزایش تبلیغات ملت از طریق رویداد بزرگ و تحولات اقتصادی مرتبط با آن است. انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در این کشور افزایش یابد، تعداد زیادی از گردشگران از قطر بازدید کنند و نرخ اشتغال با بهبود مستمر استانداردهای زندگی شهروندان این کشور افزایش یابد. از آنجا که اینها برخی از عواملی هستند که به رشد تولید ناخالص داخلی یک کشور کمک می‌کنند، بنابراین، تولید ناخالص داخلی قطر ثبات بالایی را در رشد خود حفظ خواهد کرد.

علاوه بر این، مزایای مورد انتظار از میزبانی جام جهانی نه تنها از خود رویداد بلکه به دلیل پتانسیل بازاریابی بخش گردشگری قطر نیز خواهد بود. گردشگری در قطر از یک‌میلیون در سال ۲۰۰۷ به ۸/ ۲‌میلیون در سال ۲۰۱۴ افزایش یافت. پیش‌بینی می‌شود که تعداد گردشگران مورد انتظار پس از جام جهانی به بیش از ۵/ ۳‌میلیون نفر و تا سال ۲۰۳۰ به ۴/ ۷‌میلیون نفر برسد. برگزاری جام جهانی منجر به تنوع بخشی به اقتصاد این کشور شده و آن را از اقتصاد تک محصولی همچون گاز و نفت نجات خواهد داد و به سمت صنایع خدمات، گردشگری و ورزشی حرکت خواهد کرد. می‌توان انتظار داشت که رشد به‌‌‌ویژه حول این صنایع در هر دوی این صنایع چه در کوتاه‌‌‌مدت و چه در بلندمدت متمرکز شود.

فرطوسی با بررسی دیگر کشورهای برگزار‌کننده جام جهانی همچون آفریقای جنوبی، آینده بازار گردشگری و اقتصاد قطر را ارزیابی می‌کند و اظهار دارد: با نگاهی به تاثیرات اقتصادی آفریقای جنوبی برای میزبانی جام جهانی این کشور از سال ۲۰۰۴، می‌توان دریافت که، تغییرات اقتصادی که بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ رخ داد کاملا اساسی بود، زیرا تعداد زیادی سرمایه‌گذاری، تغییرات زیرساختی سنگین برای تاسیسات گردشگری، مشارکت‌‌‌های خصوصی و دولتی برای تامین مناسب تجهیزات و منابع، درآمدهای آینده را تضمین می‌کرد. سرمایه‌گذاری‌‌‌های آفریقای جنوبی پس از ۲۰۰۴ تقریبا دو برابر شد. در نهایت، نرخ بیکاری به طور قابل‌توجهی افزایش یافت. همه این تغییرات در سال‌های منتهی به جام جهانی به صورت انباشته به وجود آمدند و نشان‌دهنده تاثیرات مثبت قوی آن بر اقتصاد است. بیش از ۷۵۰‌میلیون دلار مزایا برای خانواده‌ها ایجاد شد که ۲۲۸‌میلیون دلار آن توسط خانواده‌‌‌های کم‌درآمد دریافت شد.

پس از جام جهانی ۲۰۱۰ در این کشور، در سال ۲۰۱۱ گردشگری ۳/ ۳‌درصد رشد کرد و تولید ناخالص داخلی ۹/ ۱۰‌درصد افزایش یافت. صادرات از ۶/ ۸۲‌میلیارد دلار  به ۸/ ۱۲۶‌میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ افزایش یافت که ممکن است به طور بالقوه مربوط به افزایش مشارکت‌‌‌های اقتصادی باشد که از طریق آماده‌‌‌سازی جام جهانی توسعه‌یافته است. همچنین سطح بیکاری در سال‌های پیش از این رویداد به دلیل هجوم ناگهانی تقاضا برای تغییرات در زیرساخت‌‌‌ها و امکانات گردشگری به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. مشاغل ایجاد شده فقط موقتی نبودند زیرا تقاضای بلندمدت برای مشاغل در بخش خدمات و بخش گردشگری در هر یک از این کشورها افزایش یافت. برزیل نیز پس از برگزاری جام جهانی در سال ۲۰۱۴، جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود را در جهان افزایش داد و بیش از ۷۰۰هزار شغل دائمی ایجاد کرد.

و در حال حاضر، به نظر می‌رسد که داده‌‌‌های قطر همگی به یک نتیجه اشاره دارند، زیرا ما شاهد همان شاخص‌‌‌هایی هستیم که هم برزیل و هم آفریقای جنوبی داشتند. به طور کلی، انتظار می‌رود که تاثیر اقتصادی جام جهانی بر قطر با توجه به افزایش چشمگیر تولید ناخالص داخلی این کشور که در نتیجه آماده‌‌‌سازی کنونی این کشور برای جام جهانی رخ داده ،‌پایدار باشد. با در نظر گرفتن همه این موارد، به نظر می‌رسد میزبانی جام‌جهانی، پتانسیل زیادی را برای کشور ایجاد می‌کند تا صنایع خود را متمایز کند و زیرساخت‌ها و بخش‌های خدماتی خود را توسعه دهد.