دوخت زیور سنتی عراق بر قبای گردشگری

نام من حمودی حسن الابایاغی است. در شهر نجف متولد شده‌ام و این داستان من است. من در سال ۱۹۵۲ در عراق به دنیا آمدم. شغل من دوخت و فروش عبای خاچیه نجفی است. پدرم این هنر را به من آموخت. او نیز این میراث خانوادگی را از پدرش به یادگار گرفته بود. پدربزرگ من حاج مهدی الابایاغی نام داشت. خاندان ما در زمینه تهیه عباهای نفیس در نجف زبانزد هستند. نجف مهد هنر تهیه عبا در عراق و در کل جهان عرب محسوب می‌شود. عبای نجفی مرغوب‌ترین عبا است و این هنر دستی بیش از ۱۳۰ سال در شهر نجف قدمت دارد. عبای نجف تنها در عراق به فروش نمی‌رسد، بلکه در کشورهای حوزه خلیج‌ فارس و همه کشورهای عربی دوستداران بسیاری دارد. این عباها براساس فصلی که مورد استفاده قرار می‌گیرند به سه دسته تقسیم می‌شوند: عباهای تابستانی که خنک و سبک هستند، عباهای بهاری و پاییزی که برای آب‌و‌هوای معتدل مناسب هستند و در نهایت عباهای زمستانی که سنگین و گرم هستند. عباهای ویژه نیز برای استفاده در مراسم عزا یا شادی تهیه می‌شوند. عباهای ما از ابریشمی بافته می‌شوند که از پیله کرم‌های ابریشم استحصال می‌کنیم.

پس از بافتن عبا، حاشیه آن را با قیطان‌های طلایی ژاپنی یا فرانسوی تزئین می‌کنیم. این نوارها اغلب از اردن یا سوریه به دست ما می‌رسند. به‌دلیل دشواری‌های بافت عبا، قیمت عباهای نجفی معمولا بسیار زیاد است. من از کودکی این هنر را فراگرفته‌ام. اکنون این میراث فرهنگی، به یکی از جاذبه‌های گردشگری نجف تبدیل شده است. حالا من به رویای کودکی خود دست یافته‌‌ام؛ یک مغازه عبافروشی دارم و هر سال در نمایشگاه‌های رسوم و سنت‌های عربی شرکت می‌کنم. با دعوت رسمی مسوولان نمایشگاه میراث فرهنگی عراق، در این نمایشگاه هم شرکت کرده‌ام. نمایشگاه میراث فرهنگی عراق در حاشیه نمایشگاه‌ بین‌المللی سالانه بغداد برگزار می‌شود و بخش میراث عبای نجف، از من برای شرکت در این نمایشگاه دعوت کرده است. عباهای ما با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خودشان یعنی اصالت و خلوص شناخته می‌شوند و تاکنون چندین گواهی‌نامه معتبر بین‌المللی دریافت کرده‌اند. ما عباهای بسیار نفیس را به‌عنوان هدیه به برخی از میهمانان نمایشگاه پیشکش می‌کنیم. معمولا عباهای طلایی را برای این منظور انتخاب می‌کنیم، زیرا ظاهری مجلل و خاص به فرد می‌دهد.

هر سال در آستانه نمایشگاه، پشم، یراق‌ و سایر ملزومات را تهیه می‌کنیم تا در معرض دید عموم قرار دهیم. بازدیدکنندگان از سراسر عراق، بحرین، کویت و عربستان سعودی به سراغ ما می‌آیند تا با لوازم و شیوه تهیه عباهای نجفی آشنا شوند. مهم‌ترین بازدیدکنندگان برای ما،‌ شیوخ قبایل روستانشین و ییلاق‌نشین عربی هستند، زیرا این شیوخ به‌عنوان مشتریان بالقوه ما شناخته می‌شوند. عباهای نجف برای من هنوز جلوه‌ای از میراث نیاکانم و هنر استادکاران زادگاهم هستند. عبای نجف بخشی از تاریخ شهر مقدس من است و آرزو دارم روزی هنر-صنعت تهیه عبای نجفی را گسترش دهم و جهانیان را از تاریخچه این حرفه آگاه سازم.

سنت عبابافی در عراق

پوشش سنتی مردان عراقی، ‌به‌عنوان نماد فرهنگ عرب در سراسر دنیا شناخته شده است. کسانی که وظیفه بافتن و آماده ساختن این دارایی‌های ارزشمند را بر عهده دارند، در طول نسل‌ها سنت‌های مربوط به طراحی و تهیه آن را حفظ کرده‌اند و گرامی ‌داشته‌اند. به این ترتیب می‌توان روح عراقی را در هر جامه بازشناخت. در استان نجف، یک خاندان به مطمئن‌ترین و سرشناس‌ترین منابع تامین نفیس‌ترین عباها بدل شده‌اند. با هر سوزنی که این استادکاران به پارچه می‌زنند و هر طرحی که بر آن نقش می‌بندند، سنت‌ها و رسوم خود را با مسافرانی از راه‌های دور و نزدیک قسمت می‌کنند.