3 نقص در برگزاری «تبریز 2018»

یک‌سوم فرصت، از دست رفت!

افتتاحیه رسمی «تبریز ۲۰۱۸» باید هر زمان که صورت می‌گرفت با پوشش گسترده رسانه‌ها همراه می‌شد؛ اما مسوولان به بهانه اصرار بر حضور رئیس‌جمهور در این مراسم و شرایط آب‌وهوایی، چندین بار آن را به تعویق انداختند تا نهایتا این مهم با نزدیک به ۴ ماه تاخیر محقق شد. هرچند حضور حسن روحانی در مراسم افتتاحیه این رویداد را فی‌نفسه می‌توان نکته‌ای مثبت تلقی کرد، اما با این وجود تحت تاثیر اظهارات وی در خصوص سیاست خارجی و آینده برجام، مساله گردشگری و «تبریز ۲۰۱۸» تاحدی به حاشیه رفت و از پوشش خبری بسیاری از رسانه‌ها جا ماند.

مساله دیگر تبلیغات میدانی نه‌چندان منسجم در خصوص این رویداد در سطح شهر بود که با انتقاد جدی کارشناسان و فعالان گردشگری همراه بود. در فرودگاه این شهر مانور محدودی درباره انتخاب تبریز به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی صورت گرفته بود و بیلبوردها و تبلیغات خیابانی نیز آمادگی لازم در قبال این رویداد را در افکار عمومی شهروندان تبریز ایجاد نمی‌کرد. بنا به مشاهدات خبرنگار «دنیای اقتصاد»، بسیاری از کسبه بازار فرش تبریز که فروشنده یکی از مهم‌ترین صنایع دستی این شهر در یکی از مهم‌ترین مواریث تاریخی و فرهنگی تبریز هستند، اطلاعات اندکی از این رویداد داشتند و به‌رغم آنکه برچسب منقش به لوگوی «تبریز ۲۰۱۸» به در تمام مغازه‌های بازار تبریز چسبیده بود، اظهار می‌کردند که تنها نام این رویداد را شنیده‌اند و مطلع نیستند که مناسبت و پیامدهای آن چیست.

نقش دولت

مسوولان سازمان میراث فرهنگی پیش‌تر اعلام کرده بودند که به‌منظور جذب هرچه بیشتر گردشگر خارجی به این شهر، در نظر دارند از فرصت ایام نوروز بهره‌گیرند. سازمان میراث فرهنگی اندکی پیش از پایان سال ۹۶ اعلام کرد که در نظر دارد با طراحی تورهایی ارزان‌قیمت برای گردشگران ۳ کشور ترکیه، عراق و آذربایجان، اقدام به جذب مسافر به مقاصد تبریز، همدان و تهران کند. معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در خصوص سرانجام و نتایج این طرح اظهار می‌کند: «تورهای ارزان‌قیمت درنظر گرفته شده برای کشورهای ترکیه، عراق و آذربایجان در ایام نوروز برگزار شد و به‌سبب همین اقدامات تبلیغاتی تعداد گردشگران خارجی  در تبریز در ایام نوروز ۹۷ نسبت به نوروز ۹۶ به میزان ۱۷ درصد افزایش یافت.» محمد محب‌خدایی می‌افزاید: «تبلیغات برای تبریز در سطح ملی نیز پیگیری شده و به موجب آن در ایام نوروز تعداد گردشگران داخلی در تبریز نسبت به نوروز ۹۶ با رشدی ۴۰ تا ۴۵ درصدی همراه بود.»

«تبریز۲۰۱۸» ثمره تلاش چه کسانی است؟

اما یک حاشیه عجیب در مراسم افتتاحیه رویداد «تبریز ۲۰۱۸»، در حین سخنرانی علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، رخ داد. این مقام مسوول طی سخنان خود ضمن اشاره به زحمات صورت‌گرفته برای رویداد «تبریز ۲۰۱۸» از جانب مجموعه مدیریت ادوار گذشته سازمان میراث فرهنگی از مسعود سلطانی‌فر، رئیس ۲ دوره قبل این سازمان، قدردانی کرد اما نامی از رئیس دوره گذشته این سازمان، زهرا احمدی‌پور نبرد. در این خصوص عضو ناظر مجلس در شورای‌عالی میراث فرهنگی با انتقاد از نادیده گرفته شدن نقش احمدی‌پور در شکل‌گیری رویداد «تبریز ۲۰۱۸» در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اظهار می‌کند: «انتخاب تبریز به‌عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام اگر چه در اجلاس گردشگری کشورهای اسلامی تصویب شده بود، اما تصویب آن در هیات دولت و بدون قید هیچ فوریتی به حال خود باقی مانده بود که بلافاصله پس از انتصاب خانم احمدی‌پور به ریاست سازمان در سال ۱۳۹۵، با رایزنی در جلسه هیات دولت این مساله مطرح و تصویب شد.»

پروانه سلحشوری می‌افزاید: «بر اساس این تصویب‌نامه به دستگاه‌های استانی اجازه داده می‌شد که در سال ۱۳۹۷بالغ بر ۱۰ درصد از اعتباراتشان را در این رویداد هزینه کنند. با پیگیری‌های بیشتر، موضوع ۱۰ درصد اعتبارات به سال ۱۳۹۶ نیز تعمیم یافت و تصویب شد.» این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: «بعد از تصویب هیات دولت دبیرخانه تبریز ۲۰۱۸ فعال و دو جلسه ملی در استان آذربایجان شرقی و با حضور همه استان‌ها و ۵ جلسه دبیرخانه در تهران برای هماهنگی اقدامات برگزار شد. طرح عملیاتی تبریز ۲۰۱۸ نیز با ذکر پروژه‌ها و ریزپروژه‌ها در همین مدت تهیه و ابلاغ شد و عملیات اجرایی تبریز ۲۰۱۸ عملا آغاز شد.» وی تصریح می‌کند: «بسیاری از طرح‌های عملیاتی تهیه شده پس از تغییر رئیس سازمان به‌دلیل عدم پیگیری عملا انجام نشد. همچنین با «یورونیوز» هماهنگ شده بود که تبلیغاتی با هزینه شهرداری تبریز صورت بگیرد که این مساله نیز منتفی شده است.»

عضو ناظر مجلس در شورای‌عالی میراث فرهنگی با اشاره به اقدامات رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی و انتقاد از نادیده گرفته شدن دستاوردهای وی اظهار می‌کند: «خانم احمدی پور پیشنهاد دادند که شعار گردشگری ایران در سال ۹۷، «تبریز ۲۰۱۸» باشد و این درحالی بود که کشور هرگز شعار گردشگری نداشت. اما مجموعه جدید سازمان میراث فرهنگی این اقدام را نیز منتفی کردند و هم‌اکنون نیز شاهد آن بودیم که این رویداد با ۴ ماه تاخیر آغاز شد؛ درحالی‌که این امر باید در ابتدای سال ۲۰۱۸ محقق می‌شد. همچنین برنامه‌ای وجود داشت که به‌موجب آن مقرر شده بود استان‌ها در برنامه تورهای داخلی خود آذربایجان شرقی را نیز لحاظ کنند تا هم گردشگری داخلی رونق بگیرد و هم میان استان‌ها تعاملی فرهنگی رقم بخورد که این مساله نیز به‌حال خود رها شده است.»

افتتاحیه رویداد «تبریز ۲۰۱۸» در هفته گذشته درحالی انجام شد که تقریبا هشت ماه تا پایان سال ۲۰۱۸ باقی مانده است. آنچه مسلم است اینکه بخش قابل‌توجهی از این فرصت به‌وجود آمده از دست رفته است؛ اما زمان باقی‌مانده نیز قابل اعتنا است و باید قدر دانسته شود. به این منظور باید توجه دولت به تبلیغات بیشتر این رویداد بین‌المللی در سطح دنیا، کشور و حتی خود شهر تبریز افزایش پیدا کند و به بهانه اعطای این عنوان به این شهر پرظرفیت کشور که پل ارتباطی ایران با مغرب‌زمین نیز به‌شمار می‌رود، زیرساخت‌های مرتبط با گردشگری را در تبریز توسعه و گسترش دهد.