به گزارش «دنیای اقتصاد» و طبق آماری که اخیرا سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده، در بهار سال ۹۶ در مجموع یک میلیون و ۱۰۴هزار و ۸۵۰ نفر به ایران سفر داشتند. طبق همین آمار، یک‌میلیون و ۹۸۵هزار و ۸۰۳ ایرانی نیز در همین مدت به خارج از کشور سفر کردند که با احتساب رشد منفی ۵درصدی که مونسان آن را اعلام کرده، باید این تعداد در بهار ۹۷ به یک‌میلیون و ۸۸۶هزار و ۵۱۰ نفر کاهش یافته باشد. اما به باور کارشناسان، بالارفتن نرخ ارز در ایران باعث شده در ماه‌های اخیر سفر به کشورمان برای شهروندان دیگر کشورها ارزان‌تر شود و می‌توان از این مساله به‌عنوان یکی از دلایل افزایش گردشگران ورودی یاد کرد. آنها یادآوری می‌کنند که هرگاه دولتی بنا به دلایلی، نرخ ارزهای خارجی را به‌صورت دستوری پایین‌تر از مقدار حقیقی خود نگه دارد، صنعت گردشگری آن کشور سریعا تحت تاثیر این سیاست قرار می‌گیرد و کاهشی را در تعداد گردشگران ورودی تجربه خواهد کرد.

اثر کاهش ارزش پول رایج یک کشور در برابر ارزهای عمده جهانی بر رونق گردشگری آن کشور و افزایش سفر گردشگران خارجی به آن پدیده‌ای است که در صد سال اخیر و در نقاط مختلف دنیا تکرار شده است. پیش از این «دنیای اقتصاد» در گزارش‌های جداگانه تجربه کشورهایی را بررسی کرده با واقعی کردن نرخ ارز به رونق صادرات از جمله صادرات نامرئی گردشگری کمک کرده‌اند. فرانسه در ابتدای قرن بیستم، چین، مکزیک، اتحادیه اروپا و هند تنها تعدادی از این کشورها بوده‌اند. ژاپن هم مثالی دیگر در این حوزه است. این کشور با واقعی‌سازی نرخ ارز و کاهش آرام ارزش ین در بازارهای جهانی، درحالی که تا سال ۲۰۱۲ رقمی حدود ۸ میلیون گردشگر ورودی داشت، در سال ۲۰۱۶ با ثبت جهشی خیره‌کننده از بیش از ۲۴ میلیون گردشگر پذیرایی کرد. آخرین مثال این امر نیز بریتانیا است که در پی رای مثبت مردم آن به جدایی از اتحادیه اروپا، ارزش پوند آن به‌طور چشمگیری در مقایسه با سایر ارزهای جهانی افت کرد. در پی این اتفاق، گردشگران خارجی که هزینه خدمات و کالاها در این کشور برایشان ارزان‌تر شده بود، از سفر به بریتانیا استقبال کردند و تعداد گردشگران ورودی به این منطقه در دو سال اخیر به‌شکل قابل‌توجهی افزایش یافت.

یک تیر و دو نشان

در ایران، طی ماه‌های اخیر پس از آنکه نرخ ارز در بازار دچار نوسانات شدید شد، دولت یک نرخ را به‌عنوان نرخ رسمی اعلام کرد. نرخ رسمی اعلام‌شده اگرچه همچنان از نرخ واقعی ارز کمتر است، اما نسبت به سال گذشته افزایش داشته و این در ادبیات گردشگری، به معنای ارزان‌تر شدن سفر به ایران تعبیر می‌شود. با این همه، کارشناسان اقتصادی با استناد به اینکه نرخ ارز در بازارهای غیررسمی به رقمی تقریبا دو برابر نرخ رسمی خرید و فروش می‌شوند، معتقدند چنانچه نرخ ارز آزاد شود سفر به ایران حتی از چیزی که هست نیز ارزان‌تر خواهد شد و به این ترتیب گردشگران بیشتری راهی ایران می‌شوند. در همین زمینه، بسیاری از تورگردانان کشور اذعان دارند که به رغم آنکه اعلام می‌شود ایران ارزان‌ترین مقصد برای سفر است، اما چنین گزاره‌ای در عمل به‌وقوع نمی‌پیوندد و هنوز سفر به کشورمان برای گردشگران خارجی گران محسوب می‌شود.

در همین حال، سفرهای خروجی نیز با آزاد شدن نرخ ارز از ارزانی کاذب کنونی فاصله می‌گیرند و مردم می‌توانند با نرخ واقعی به مقاصد خارجی سفر کنند. در حال حاضر، آنچه رئیس سازمان میراث فرهنگی از آن با عنوان رشد منفی گردشگری خروجی یاد کرده درحالی اتفاق می‌افتد که به رغم تعیین نرخ رسمی برای خرید و فروش ارز و تخصیص ارز مسافرتی با سقف هزار یورو برای یک بار در سال و برای هر ایرانی، نرخ یورو در بازارهای غیررسمی بسیار بیشتر است و همین موضوع احتمالا دست‌کم از میزان سفرهای غیرضرور بیش از یک بار توسط هر ایرانی کاسته است. بی‌شک اثر کاهش ارزش پول در برابر ارز جهانی و واقعی کردن نرخ ارز، در هر کدام از صنایع و بخش‌های اقتصادی مختلف است؛ اما این موضوع می‌تواند به رشد صادرات در کشور، از جمله گردشگری ورودی بینجامد.

17 (2)