سود توریستی اندونزی از بازی‌های آسیایی

تجارب متعددی در سطح جهان وجود دارد که موید آن است کشورها با میزبانی رقابت‌های بین‌المللی ورزشی توانسته‌اند علاوه بر دستیابی به دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی و دیپلماتیک، با توسعه زیرساخت‌های عمرانی، اقامتی و حمل‌ونقلی خود و افزایش ظرفیت پذیرش گردشگر و مسافر، از این فرصت طلایی بازاریابی بهره بگیرند و رونق چشمگیری در صنعت توریسم خود ایجاد کنند. یک نمونه جدید و کاملا موفق آن روسیه است؛ کارشناسان با مثبت ارزیابی کردن عملکرد این کشور در میزبانی رقابت‌های جام‌جهانی امسال، بر این باور هستند که تجربه دلچسب مسافران جام‌جهانی در روسیه طی یک ماهی که به ‌بهانه مسابقات جام‌جهانی فوتبال میان شهرهای مختلف آن در تردد بودند، روند بازاریابی گردشگری این کشور را در سراسر جهان سرعت می‌بخشد و سال‌های آینده صنعت گردشگری این کشور شاهد حضور گسترده‌تر گردشگرانی خواهد بود که مقاصد سفرشان تنها محدود به دو شهر مسکو و سنت‌پترزبورگ نخواهد بود و شوق سفر به مقاصد جدید گردشگری در این کشور را دارند.

همچنین رشد ورودی گردشگر به کشورهای کره‌جنوبی در پی برگزاری دور پیشین بازی‌های آسیایی در سال ۲۰۱۴، آلمان در پی برگزاری موفق جام‌جهانی فوتبال در سال ۲۰۰۶ و آفریقای جنوبی با میزبانی جام‌جهانی سال ۲۰۱۰ از دیگر تجربه‌های موفق در این خصوص هستند که قابل اشاره‌اند. البته در این میان کشورهایی همچون برزیل نیز بوده‌اند که به عقیده کارشناسان این حوزه، مسوولان آن در قبال موقعیت‌هایی همچون میزبانی دو رویداد بزرگ ورزشی جهان یعنی جام‌جهانی فوتبال در سال ۲۰۱۴ و المپیک ریودوژانیرو در سال ۲۰۱۶ مرتکب فرصت‌سوزی شده‌اند و از ظرفیت بی‌نظیری که برای شکوفایی گردشگری این کشور فراهم شده بود، بهره چندانی نبردند.

برندسازی با بازی‌های آسیایی

اما در تازه‌ترین رویدادی که ورزش و گردشگری را به یکدیگر پیوند داده، شهر جاکارتای اندونزی میزبان هزاران گردشگری بوده که برای تماشای مسابقات آسیایی ۲۰۱۸ به این کشور سفر کرده‌اند. در این رقابت‌ها که از بیست و هفتم مرداد ماه آغاز شد، ۴۵ کشور آسیایی شرکت کردند و در جریان مسابقات آن بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ ورزشکار در عرصه بازی‌ها ظاهر شدند. مقامات اندونزی امیدوار هستند که با میزبانی بازی‌های آسیایی در تابستان امسال، علاوه‌بر برندسازی از نام اندونزی به‌موجب پوشش گسترده رسانه‌ای این رقابت‌ها در کشورهای آسیایی، زمینه‌های متعددی برای توسعه اقتصادی این کشور فراهم کنند که یکی از مهم‌ترین حوزه‌ها برای آنان، ایجاد رونق در صنعت گردشگری این کشور است.

مسوولان وزارت گردشگری اندونزی پیش از آغاز رقابت‌ها برآورد کرده بودند که در بازه زمانی برگزاری بازی‌ها، بیش از ۲۵۰ هزار توریست از دیگر کشورها تنها برای تماشای مسابقات وارد اندونزی خواهند شد که با توجه به استقبال قابل‌توجهی که صورت گرفته، به‌نظر می‌رسد این برآورد بیراه نباشد. بدون شک ورود این تعداد گردشگر طی بازه‌ای کوتاه‌تر از یک ماه برای اندونزی ارزشمند خواهد بود؛ اندونزی کشوری است که در سال‌های اخیر تمرکز ویژه‌ای بر توسعه صنعت گردشگری خود کرده و بنا بر آمارهای سالانه «سازمان جهانی گردشگری»، در حالی که تعداد گردشگران ورودی به این کشور در سال ۲۰۱۰ اندکی بیش از ۷ میلیون نفر بوده، این رقم در سال ۲۰۱۷ به‌سطح ۱۳ میلیون گردشگر رسیده است. این ارقام نشان می‌دهد جذب بیش از ۲۵۰ هزار نفر تنها به بهانه تماشای مسابقات ورزشی در بازه زمانی حدودا ۱۵ روزه، بدل به نیرومحرکه‌ای در صنعت سفر اندونزی خواهد شد.

در همین خصوص وزیر گردشگری این کشور در گفت‌وگو با رسانه محلی «جاکارتا‌پست» این کشور پیش‌بینی کرده است که بازی‌های آسیایی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر گردشگری اندونزی بگذارد. تاثیرات مستقیمی که به‌صورت افزایش ورود گردشگران بین‌المللی، توسعه زیرساخت‌ها و توسعه اقتصادی خود را نشان خواهد داد و تاثیرات غیرمستقیمی که به‌موجب آن و با پوشش رسانه‌ای رقابت‌ها، محبوبیت اندونزی میان مردم جهان افزایش پیدا خواهد کرد. به باور وی، هرچند طی ۱۰سال اخیر حجم صنعت گردشگری اندونزی دوبرابر شده، اما عمده آن معطوف به مقصد بالی بوده است اما اکنون این امیدواری به‌وجود آمده است که با برگزاری این رقابت‌ها، مقاصد سفر جدید در این کشور شکوفا شود. این نکته بسیار اهمیت دارد که ورود صدها هزار گردشگر به اندونزی در حالی صورت می‌گیرد که که خیابان‌ها و گوشه و کنار جاکارتا عرصه برگزاری جشن‌ها و رویدادها و مسابقات ورزشی و برنامه‌های متنوع است که بر کیفیت تجربه سفر این گردشگران تاثیر مثبت عمیقی می‌گذارد. به‌گونه‌ای که هریک از این گردشگران تبدیل به مبلغان سفر به اندونزی در کشورهای خود خواهند شد و کارشناسان چنین سازوکاری را یکی از موفق‌ترین و بهینه‌ترین راهکار‌ها برای بازاریابی مقاصد سفر و جذب گردشگر بیشتر می‌دانند.

تجربه‌های دیگر

در همین حال، یکی از مستنداتی که نقش برگزاری رویدادهای بین‌المللی در شکوفایی صنعت گردشگری کشور میزبان را محرز می‌کند، آمارهای سالانه ورود گردشگر خارجی به خاک این کشورها پیش و پس از برگزاری مسابقات است.  یک نمونه قابل توجه در این خصوص آلمان است که تا سال ۲۰۰۵ سالانه حدود ۲۰ میلیون گردشگر خارجی پذیرش می‌کرد. در سال ۲۰۰۶ رقابت‌های جام‌جهانی فوتبال در این کشور برگزار شد و مقامات آلمان در سیاست‌گذاری‌های خود برای برگزاری این رویداد، توسعه صنعت گردشگری کشور را یکی از اهداف اصلی خود قرار داده بودند. اجرای منسجم و دقیق این سیاست‌ها موجب شد این کشور مزد زحمات خود را بگیرد و در سال ۲۰۰۶ با ثبت یک جهش، ۲۳ میلیون و ۶۰۰ هزار گردشگر از آن دیدن کنند. روند رو‌به‌رشدی که از آن سال‌ها کلید خورد تا به امروز نیز استمرار داشته و در جدیدترین به‌روزرسانی آمارها، آلمان در سال ۲۰۱۷ از حدود ۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار گردشگر خارجی میزبانی کرده است. کارشناسان یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد چنین رشدی را استفاده کشور میزبان از این فرصت برای توسعه زیرساخت‌های عمرانی، حمل‌ونقلی و اقامتی می‌دانند که تمامی این موارد ظرفیت و کیفیت پذیرش گردشگران در کشور مقصد را به‌میزان چشمگیری افزایش می‌دهد؛ امری که پیش‌نیازی حیاتی برای شکوفایی صنعت گردشگری یک کشور در ابعاد کلان است.

ایران و لزوم مشارکت در قطر ۲۰۲۲

اما این تجربیات جهانی نشان می‌دهد ایران نیز برای خارج کردن صنعت گردشگری خود از رکود، نباید در بهره بردن از چنین فرصت‌هایی غفلت به‌خرج دهد و در صورت هرگونه امکان از ظرفیت‌های خود برای عهده‌دار شدن میزبانی رقابت‌های ورزشی استفاده کند. امری که بدون شک مستلزم آن است که توسعه زیرساخت‌های ورزشی و گردشگری در کشور و ارتقای کیفیت و ظرفیت کنونی پذیرش گردشگر نیز به‌شکلی جدی در دستورکار مدیریت کلان کشور قرار بگیرد. در همین خصوص یک فرصت قابل توجه و چشمگیر پیش روی کشور قرار دارد؛ جام جهانی فوتبال که پرطرفدارترین و به‌دنبال آن پربازدیدترین رویداد ورزشی جهان است، در سال ۲۰۲۲ در قطر برگزار خواهد شد و پای میلیون‌ها گردشگر ولخرج را به‌مدت یک‌ماه به منطقه باز خواهد کرد. بنابراین این موقعیت از هم‌اکنون وجود دارد که با توجه به سطح روابط خوب دو کشور، ایران بتواند در برگزاری این رویداد مشارکت فعالانه داشته باشد که به‌دنبال آن بتواند سهم قابل‌توجهی از بازار قریب‌الوقوع گردشگری خلیج‌فارس کسب کند.