کلید حمایت از کسب‌وکارهای گردشگری

چندی پیش بود که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در جلسه‌ای با اعضای جامعه هتلداران، از بسته حمایتی صحبت کرد که قرار است با هدف حمایت از حوزه گردشگری تنظیم و تقدیم دولت شود؛ بسته‌ای که البته هنوز بسیاری از فعالان این حوزه از جزئیات آن بی‌اطلاع هستند و آنچه در رسانه‌ها نیز درباره آن مطرح شده تنها به عناوین کلی همچون ثبت نشدن مهر ورود به ایران در گذرنامه اتباع خارجی، مهلت جهت پرداخت مالیات ارزش افزوده، مالیات بر عملکرد و تامین اجتماعی، رفع مشکلات نرخ ارز و نصب تابلوی ارزی، تفویض برخی اختیارات به بخش خصوصی و... محدود شده است.  با وجود این معاون گردشگری کشور درباره جزئیات این بسته حمایتی خبر از برگزاری جلساتی داد که قرار است با حضور بخش خصوصی تشکیل شود تا از نظرات و پیشنهادهای آنها نیز در بهبود هر چه بیشتر بسته حمایتی بهره ببرند؛ اتفاقی که البته بسیاری از فعالان حوزه از آن بی‌خبر هستند.

جزئیات بسته حمایتی دولت

تعادل‌بخشی به هزینه‌ها، بهبود وضعیت نرخ بلیت، بهبود شرایط مالیات، سوق دادن سرمایه‌های سرگردان به سمت گردشگری، مشکلات تامین اجتماعی و... از جمله مواردی است که محمد محب خدایی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح می‌کند و می‌گوید در بسته حمایتی که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری جهت ارائه به دولت تدوین کرده‌، مطرح خواهد شد. او درباره فعالیت‌هایی که قرار است در این زمینه صورت گیرد، اضافه می‌کند: «در بسته حمایتی هم موارد مالی و هم موارد قانونی در نظر گرفته شده ‌است. قرار نیست در این بسته دنبال تغییرات خاصی باشیم؛ بلکه به‌عنوان مثال مهلتی برای پرداخت مالیات داده می‌شود بدون آنکه جریمه‌ای لحاظ شود و در نهایت زمانی که به فصل اوج سفر رسیدیم در آن زمان مالیات‌ها را بپردازند.» معاون گردشگری کشور با بیان اینکه تا چند روز آتی نیز جلسه‌ای با بخش خصوصی و فعالان حوزه گردشگری برگزار خواهد شد، ادامه می‌دهد: «برای آنکه در این بسته حمایتی نکته‌ای از قلم نیفتد، قرار است در چند روز آینده جلساتی نیز با بخش خصوصی داشته باشیم تا به یک نتیجه‌گیری کلی برسیم و سپس بسته حمایتی مدنظر برای ارائه به دولت تقدیم شود.»

پیشنهادی برای یک بسته حمایتی

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که بسته حمایتی چگونه تعریف شود تا در آن از یک طرف خبری از رانت نباشد و از طرف دیگر کسب و کارهای حوزه به دام رکود نیفتند؛ چراکه به باور برخی کارشناسان در شرایط کنونی اقتصاد، سفر بار دیگر تبدیل به کالای لوکس شده و در وضعیت بحرانی که دولت از نظر اقتصادی در آن به سر می‌برد نمی‌توان انتظار تزریق مالی و ارزی به این بخش داشت. جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران با توجه به همین موضوع در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از پیشنهادهایی می‌گوید که برای بهبود بسته حمایتی آن را مطرح کرده‌اند: «بسته حمایتی زمانی معنی حمایت می‌گیرد که به موضوعاتی مانند کاهش هزینه‌های سوخت مانند آب، برق و گاز در آن توجه شود. همچنین در زمینه معافیت مالیاتی چه ارزش‌افزوده و چه عملکرد نیز اقدامات بهینه‌ای صورت گیرد. علاوه بر این، استفاده از منابع مالی کم‌بهره و دریافت وام از سوی صندوق توسعه ملی نیز به بخش خصوصی در زمینه گردشگری کمک ارزنده‌ای خواهد کرد. بهبود مشکلات نرخ ارزی و تفویض اختیارات نیز بسیاری از فعالان حوزه را سرپا نگه می‌دارد.» او بر این نکته تاکید دارد که برای بیرون آمدن از چنین باتلاقی به کمک و حمایت دولت و مجلس نیاز است و درباره لزوم توجه به سفر می‌گوید: «سفر برای همه لازم است و تنها به موضوع غیرضروری بودن آن نباید تاکید داشت؛ چون سفر باعث درآمدزایی و اشتغال می‌شود. با این نگاه دیگر سفر و گردشگری جزو اولویت‌ها قرار می‌گیرد.»

تبلیغات مثبت در سطح بین‌المللی

نبود جزئیات کامل از بسته حمایتی و بی‌اطلاعی بسیاری از فعالان گردشگری در این زمینه از انتقادهایی است که به این بسته وارد می‌شود. ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران نیز با اظهار بی‌اطلاعی از محتوای چنین بسته‌ای به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «بسته‌ای که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به‌عنوان بسته حمایتی مطرح می‌کند، نه کسی از هویت آن اطلاع دارد و نه محتوای آن. در صورتی که آنها هنوز نمی‌دانند مشکل گردشگر ورودی چیست.» او با ارائه پیشنهادهایی ادامه می‌دهد: «مسوولان باید به دنبال راهی باشند تا به دنیا نشان دهند ایران امنیت دارد. مهر نزدن به پاسپورت کافی نیست. توریستی که تصور کند ایران امن نیست، در پاسپورتش مهر بخورد یا نخورد برایش فرقی نمی‌کند و اساسا وارد کشور نمی‌شود. تا زمانی که سرمایه‌گذار خصوصی نداند که می‌تواند در این زمینه ورود کند و به سوددهی هم برسد، این موضوعات بی‌فایده‌ است. همین آژانس‌ها، هتل‌ها و... که باقی مانده‌اند نیز ورشکست شده‌اند و به نظر می‌رسد دیگر معافیت‌ها، بخشودگی‌ها و... مفید نخواهد بود.» این فعال گردشگری، ارائه یارانه، وام‌های بدون سود یا با سود ۴درصد، نگرفتن عوارض شهری از سوی شهرداری در زمان ساخت و ساز هتل‌ها، مراکز تفریحی و گردشگری و... را از جمله راهکارهایی می‌داند که می‌تواند به کمک این حوزه بیاید.

او همچنین در واکنش به فرصت چند ماهه برای پرداخت مالیات، تاکید می‌کند که کلا باید گردشگری معاف از مالیات باشد نه آنکه بگویند چند ماه دیگر می‌توان پرداخت کرد. به گفته پورفرج تا زمانی که سازمان میراث‌فرهنگی از افراد باسابقه و مطلع در حوزه گردشگری مشورت و راهنمایی نگیرد، وضع به همین منوال باقی خواهد ماند. در هرصورت وی یکی از بهترین راه‌ها را ارائه خدمات برای برگزاری نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و رویدادهای بین‌المللی می‌داند تا از آن طریق تبلیغ مثبت از کشور شود؛ چون تا زمانی که ایران به‌عنوان یک کشور ناامن شناخته شود هیچ‌کدام از این فعالیت‌ها تاثیر مثبتی بر عملکرد گردشگری کشور نخواهد گذاشت. هادی شیرازی، دبیر جامعه تورگردانان ایران نیز با اشاره به این موضوع که بسته‌ای را که محب‌خدایی به آن اشاره کرده نمی‌توان به‌عنوان بسته حمایتی تلقی کرد، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در برخی موارد دیده شده که برخی از قوانین را دولت به بخش گردشگری تحمیل می‌کند. باید این موارد به‌طور کامل برطرف شود. حذف مهر از پاسپورت راهکاری نیست که به‌عنوان یکی از موارد بسته حمایتی روی آن تاکید می‌شود.»

 او با بیان آنکه انتظار این است که مسوولان شرایط را به گونه‌ای فراهم کنند تا گردشگری از این معضل اقتصادی جان سالم به در برد، ادامه می‌دهد: «باید از تجربه سایر کشورها که دچار بحران‌های گوناگون شدند و توانستند خود را نجات دهند استفاده کنیم. سپس سرمایه‌گذاری در تبلیغ امنیت ایران برای گردشگران صورت گیرد.»  با توجه به آنچه گفته شد به باور کارشناسان بسته حمایتی که در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مطرح شده ‌است باید به‌صورت مشخص جزئیاتش بیان‌کننده آن باشد که چه حمایت‌هایی و در چه بازه زمانی قرار است حوزه گردشگری را پوشش دهد. درنتیجه بهتر است حمایت‌ها بیشتر به‌صورت بهبود قوانین موجود باشد؛ آن هم در شرایطی که سفرها به ایران ارزان شده و در نتیجه باید موقعیتی ایجاد کرد تا در وضعیتی که اکثر راه‌های درآمدزایی در تمام بخش‌ها محدود شده‌ است در حوزه گردشگری به درآمد بالایی دست پیدا کنیم که چنین دستاوردی نیز جز از طریق برنامه‌ریزی‌های دقیق و مدون امکان‌پذیر نخواهد بود و هیچ بسته‌ای بدون برنامه‌ریزی صحیح برای اجرا، نمی‌تواند گردشگری را از وضعیت حال حاضرش بیرون بکشد.