خلأ پژوهشی در ایده «تعطیلات زمستانی»

سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا سازمان بر ایجاد تعطیلات زمستانی تا این حد تاکید دارد؛ آن هم در حالی که اصرار بر اجرایی کردن تعطیلات زمستانی بدون هیچ مبنای علمی و پژوهش‌های لازم و تنها با استناد به تجربه نه چندان مشابه چند کشور صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، کشورهایی که از سوی مسوولان سازمان میراث فرهنگی به تجربه آنها استناد می‌شود قبل از به اجرا گذاشتن تعطیلات زمستانی، تعطیلات طول سال را ساماندهی کرده‌اند و تعطیلات دو روزه آخر هفته را درنظر گرفته‌اند اما به باور کارشناسان، در کشوری مانند ایران که جغرافیای خاص خودش را دارد و از نظر تعطیلات نیز تقویم یکدستی ندارد، به نظر نمی‌رسد چنین پیشنهادی با عنوان تعطیلات زمستانی موثر واقع شود. 

در این میان، یکی از علل اصرار سازمان میراث بر وجود تعطیلات زمستانی این است که به رونق گردشگری به ویژه در استان‌های جنوبی کمک خواهد کرد؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این انگاره بیش از آنکه به واقعیت نزدیک باشد، شبیه آرزوست. براساس بررسی‌‌ها، افزایش سفرهای داخلی از مسیرهای دیگر بیشتر به تحقق نزدیک‌ خواهد بود. بسیاری از کارشناسان می‌گویند تعطیلات باید در طول سال توزیع شود نه اینکه به تعطیلات متمرکزی که نمونه‌اش با عنوان تعطیلات نوروزی تجربه شده، اضافه شود. در واقع، دو روزه کردن تعطیلات آخر هفته را راه اصلی توزیع تعطیلات و متعاقبا توزیع سفرهای داخلی می‌دانند.  در همین حال، اکثر نمایندگان مجلس نیز نسبت به این موضوع اتفاق نظر دارند. آنها معتقدند تعریف تعطیلات دوروزه از یکسو توسعه گردشگری را رقم خواهد زد و از سوی دیگر ارتباط اقتصادی بهتری با دنیا برقرار خواهد کرد.

اعمال نظر سلیقه‌ای به‌جای کارشناسی

چندی پیش «دنیای‌اقتصاد» به ۴ ضعفِ «تجمع تعطیلات در دو بازه زمانی»، «بی‌توجهی به شاغلان در این طرح»، «نبود زیرساخت‌های مناسب» و «عدم ساماندهی سایر تعطیلاتِ طول سال» پرداخته بود؛ ضعف‌هایی که همچنان سازمان طراح این طرح درباره آنها توضیح منطقی نداده است.  حمایت میرزاده، عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز با تاکید بر این ضعف‌ها به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «در حال حاضر سازمان میراث فرهنگی و دولت بر این نظر هستند که تاریخ شروع نظام آموزشی تغییر کند. اگر بخواهند چنین اتفاقی رخ دهد نیاز به مصوبه مجلس دارند. موضوع تعطیلات زمستانی دو بار در قالب‌های گوناگون از جمله هوای پاک و تغییر روز نخست سال تحصیلی در مجلس مطرح شد که هر دو بار با پاسخ رد مجلس مواجه شدند؛ چراکه این لایحه‌ها بدون برنامه هستند و مورد نظر نمایندگان مجلس نیست.»  میرزاده با اشاره به برنامه ۵ ساله توسعه، بر این عقیده است که مسوولان باید بر اساس این برنامه‌های ۵ ساله پیش بروند؛ نه اینکه هر بار با اعمال سلایق بخواهند مانع پیش رفتن این روند شوند.

حل مشکل با راه‌حل غلط؟

طیبه سیاوشی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز بر این موضوع تاکید دارد که چنین تعطیلاتی باید با روندی پیش برود که از قبل ساماندهی آنها رخ داده باشد؛ در غیر این صورت هیچ کمکی نه‌تنها به گردشگری بلکه به روند اقتصادی و اجتماعی کشور هم نخواهد کرد. او به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «ایجاد تعطیلات و ساماندهی آنها نیاز به کار کارشناسی دارد. باید دید چقدر زیرساخت‌های لازم جهت ایجاد تعطیلات وجود دارد یا چقدر دانش‌آموزان، خانواده‌ها و جامعه نسبت به این موضوع مطلع و توجیه هستند؛ اگر قرار باشد چنین برنامه‌ای امسال اجرایی شود قطعا بازخورد مناسبی نخواهد داشت.» به گفته سیاوشی، سازمان میراث فرهنگی و دولت می‌خواهند مشکلی را برطرف کنند؛ اما راه‌حل مناسب را پیدا نمی‌کنند. در بسیاری از کشورها که تعطیلات زمستانی در آنها اجرایی می‌شود دلایل اقتصادی و اجتماعی آن به خوبی مشخص است. به باور او، طرح تعطیلات زمستانی یک طرح خام است و تمام جوانب آن دیده نشده است.

این نماینده مجلس همچنین معتقد است تعطیلات در ایران موضوعیت اقتصادی ندارد. سیاوشی در ادامه می‌گوید: «در اکثر کشورها تعطیلات تعریف شده ‌است. مدت زمان روزهای کاری ۵ روز و تعطیلات ۲ روز در هفته مشخص است. بسیاری از کشورها از جمله کشورهای مسلمان نیز به دلیل نظام بین‌المللی اقتصادی تعطیلات آخر هفته خود را با کشورهایی که اکثر مبادلات اقتصادی در آنها رخ می‌دهد هماهنگ کرده‌اند و اکثر آنها جمعه و شنبه تعطیل هستند. ایران نیز باید خود را به این باور برساند که لزوم هماهنگی‌اش با دنیا ساماندهی تعطیلات‌ است و نباید به این ماجرا نگاه سیاسی شود.» به باور نماینده مردم تهران در مجلس، ساماندهی تعطیلات یک وظیفه حاکمیتی است و  باید جایی در دولت و نظام این موضوع مورد ارزیابی قرار گیرد.

او تاکید می‌کند که عده‌ای این موضوع را یک ماجرای سیاسی می‌دانند و برخی دیگر اساسا آن را موضوع مهمی ارزیابی نمی‌کنند؛ در صورتی که این تفکرات درست نیست و باید فکری به حال وضعیت اقتصادی کشور کرد که یکی از این راه‌ها ساماندهی تعطیلات خواهد بود.  به نظر می‌رسد سازمانی که متولی گردشگری کشور است باید بیش از آنکه براساس سلایق شخصی مسوولان، طرح و ایده بدهد، براساس مستندات علمی و پژوهشی این کار را پیش ببرد. این در حالی است که تاکنون هیچ پژوهشی در این زمینه انجام نگرفته و اگر پژوهشی هم صورت گرفته باشد، منتشر نشده‌است.