«سفر و گردشگری» از جمله بخش‌هایی بود که بیشترین آسیب را از پاندمی «کووید-۱۹» متحمل شد. بر اساس آخرین آمارهای موجود، در فصل نخست ۲۰۲۰ مجموع ورود گردشگران خارجی به کشورها ۲۲ درصد کاهش یافت، کاهشی که در ماه مارس (اسفند/  فروردین) نرخ ۵۷ درصد را به ثبت رساند. این به معنی از دست رفتن ۶۷ میلیون گردشگر خارجی و ۸۰ میلیارد دلار درآمد صادراتی از منبع گردشگران خارجی است. در میان مناطق بیشترین آسیب‌ متوجه منطقه آسیا-پاسیفیک بود، جایی که در فصل نخست ورود گردشگران خارجی ۳۵ درصد کاهش یافت. اروپا با ۱۹ درصد کاهش و آمریکا با ۱۵ درصد دیگر آسیب‌دیدگان بزرگ فصل نخست بودند.

از تاریخ ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰ (۱۰ بهمن سال گذشته) زمانی که «سازمان جهانی بهداشت» ویروس کرونا را «یک نگرانی بین‌المللی از اورژانس سلامت عمومی» اعلام کرد تا تاریخ ۲۰ آوریل ۲۰۲۰ (اول اردیبهشت)، تمامی ۲۱۷ کشور مقصد گردشگری جهان، محدودیت‌های مسافرتی اعمال کردند. برای ۲۵ درصد از این مقاصد بین‌المللی محدودیت‌های مسافرتی  حداقل برای سه ماه و برای ۴۰ درصد این محدودیت‌ها حداقل برای دو ماه ادامه داشته است. در حال حاضر ۱۵۶ مقصد گردشگری جهان مرزهای خود را به طور کامل به روی گردشگران خارجی بسته‌اند.

از دیگر نکات گزارش جدید «سازمان جهانی گردشگری» رتبه‌بندی ورود گردشگران خارجی و میزان مخارج آنها در کشورهای میزبان است. بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۹، فرانسه با پذیرش ۴/ ۸۹ میلیون گردشگر خارجی در صدر رتبه‌بندی توریست‌پذیرترین کشورهای جهان قرار دارد (البته برای برخی کشورها همچون فرانسه از آخرین آمارهای موجود که مربوط به ۲۰۱۸ است استفاده شده). با این حال بر اساس مخارج گردشگران بین‌المللی، چین با اختلاف در رتبه نخست ایستاده است، کشوری که گردشگران خارجی در سال ۲۰۱۹ بیش از ۲۵۴ میلیارد دلار در آن خرج کردند.

بر اساس تعداد گردشگران خارجی، پس از فرانسه کشورهای اسپانیا، آمریکا، چین و ایتالیا به ترتیب با ۸۳، ۷۹، ۶۵ و ۶۴ میلیون نفر گردشگر و قرار گرفتن در رتبه‌های دوم تا پنجم، اصلی‌ترین مقاصد گردشگران خارجی در ۲۰۱۹ بودند. در این رتبه‌بندی کشورهای ترکیه، مکزیک، تایلند، آلمان و انگلیس نیز به ترتیب در رده‌های ششم تا دهم قرار دارند. از نکات جالب  این گزارش قرار گرفتن ایران در جایگاه ۴۸ این رتبه‌بندی است، جایگاهی که با ۳/ ۷ میلیون گردشگر خارجیِ سال ۲۰۱۸ حاصل شد. ورود ۳/ ۷ میلیون گردشگر خارجی در ۲۰۱۸ حکایت از رشد ۴۹ درصدی ورود گردشگران خارجی به ایران نسبت به رقم ۹/ ۴ میلیون نفری ۲۰۱۷ دارد، آن هم به رغم خروج دولت آمریکا از برجام در اوایل سال ۲۰۱۸. با این حال در فصل نخست ۲۰۲۰ شرایط کاملا متفاوتی رقم خورد، زمانی که ورود گردشگران خارجی به ایران کاهشی ۸/ ۱۵ درصدی یافت. البته هنوز نیز جایگاه ایران بهتر از کشورهای برجسته‌ای همچون برزیل است.

در رتبه‌بندی مخارج گردشگران خارجی در کشورهای میزبان همان‌طور که اشاره شد گردشگران چینی با بیش از ۲۵۴ میلیارد دلار بیشترین مخارج را در این کشور انجام دادند، جایی که آمریکا با ۱۵۲ میلیارد دلار پس از چین در رده دوم ایستاده است. آلمان و انگلیس که از لحاظ تعداد گردشگران در رتبه‌های نهم و دهم قرار داشتند، بر اساس مخارج گردشگران به ترتیب با ۹۱ و ۷۱ میلیارد دلار در رتبه‌های سوم و چهارم این رتبه‌بندی جای دارند. فرانسه با ۵۰ میلیارد دلار در رده پنجم قرار دارد. کشورهای استرالیا، روسیه، کانادا و کره‌جنوبی نیز که از لحاظ تعداد گردشگران حتی در میان ۱۰ رتبه‌ برتر هم نبودند، در رتبه‌بندی مخارج گردشگران به ترتیب در رده‌های ششم تا نهم ایستاده‌اند.

در حالی که ایران در رتبه‌بندی تعداد گردشگران خارجی در جایگاه ۴۸ قرار دارد، در رتبه‌بندی مخارج گردشگران اما با ارتقایی محسوس خود را به رده ۳۲ جهان رسانده است. هر چند این رتبه‌بندی مربوط به سال ۲۰۱۹ است اما آخرین آمارهای دردسترس ایران مربوط به ۲۰۱۷ می‌شود، سالی که گردشگران خارجی بیش از ۱۱ میلیارد دلار در ایران دست به جیب شدند. این حجم از درآمد از منبع گردشگران خارجی، ایران را در جایگاه بهتری نسبت به کشورهایی همچون دانمارک، مکزیک (که در رتبه‌بندی تعداد گردشگران خارجی در رتبه هفتم جهان قرار دارد)، لهستان، قطر، ایرلند، آرژانتین، فنلاند، پرتغال، نیوزیلند و ترکیه (که در رتبه‌بندی ورود گردشگران در جایگاه ششم جهان اما در رتبه‌بندی مخارج گردشگران در رتبه ۵۰ جای دارد) قرار داده است.

Untitled-1