«آنکتاد» قربانی شماره یک کرونا در گردشگری را معرفی کرد
توریسم ۲۰۲۱ در سه سناریو
خسارت بازار جهانی گردشگری در ۲۰۲۰ از بدترین پیشبینیها هم بیشتر شد
گزارش آنکتاد که با همکاری سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل تدوین شده است، تخمین می‌زند گردشگری بین‌المللی و بخش‌های وابسته به آن، تنها در‌سال 2020 به صورت مستقیم و غیرمستقیم، آسیبی 4/ 2تریلیون دلاری را متحمل شده است. این فاجعه در سال‌جاری میلادی نیز درحال تکرار است و با توجه به سرعت پایین واکسیناسیون، می‌توان برآورد کرد که این میزان خسارت برای 2021 نیز تکرار شود. دبیر کل آنکتاد، الیزابت دورانت تاکید کرده است که اکنون جهان به تلاشی همگانی برای واکسیناسیون نیازمند است تا از کارگران حراست کند، اثرات سوء اجتماعی را کاهش دهد، تصمیمات استراتژیک در راستای گردشگری اتخاذ کند و زیرساخت‌ها را برای تغییرات فراهم کند. همچنین زوراب پولولیکاشویلی، دبیر‌کل سازمان گردشگری جهان نیز بر واکسیناسیون به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه تاکید کرد چراکه این کشورها وابستگی بسیاری به گردشگری بین‌المللی دارند. گردشگری بین‌المللی در‌سال 2020 نسبت به‌سال پیش از آن کاهشی 74درصدی را تجربه کرد که فاجعه‌ای تمام‌عیار برای این صنعت به شمار می‌رفت. این درحالی است که این آمار برای بسیاری از کشورهای درحال توسعه، 80 تا 90درصد بوده است. با وجود این، سال 2021 شروعی غم‌انگیز برای توریسم بود چراکه میانگین گردشگری جهانی رکودی 88درصدی را نسبت به دوران پیش از همه‌گیری تجربه کرد. با تامل در این آمار و ارقام می‌توان استدلال کرد که آثار غیرمستقیم این بحران بسیار فراتر بوده است چراکه اختلال در عرضه و تقاضا و مصائب اشتغال کارگران آثار گسترده‌ای بر چرخه اقتصاد جهانی گذاشته است. مناطق شمال شرق آسیا، جنوب‌شرق آسیا، اقیانوسیه، شمال آفریقا و جنوب آسیا در این میان بیشترین آسیب را در صنعت گردشگری متحمل شدند.
در سوی دیگر، مناطقی چون آمریکای شمالی، اروپای غربی و حوزه کارائیب، کمترین آسیب را دیدند. در نتیجه می‌توان ادعا کرد کشورهای درحال توسعه، قربانی شماره یک گردشگری بین‌المللی در این ایام بودند. در میان کشورهایی که «آنکتاد» به اطلاعات آنان دسترسی داشته است، بیشترین کشوری که در این حوزه آسیب دیده، مغولستان است که با کاهش 89درصدی توریسم دست به گریبان است. همچنین چین با کاهشی 88درصدی در جایگاه دوم قرار دارد. از جمله موارد محدود‌کننده سفر که در این گزارش به آن اشاره شده، عدم مهار ویروس کووید، تمایل پایین و نگرانی افراد برای سفر و شرایط نابسامان اقتصادی است.
سناریوهای پیش‌رو
آنکتاد در گزارش خود سه سناریو را برای آنچه بر صنعت توریسم تا پایان‌سال 2021 می‌گذرد، ترسیم کرده است. براساس نخستین سناریو که بدبینانه‌ترین برآورد برای گردشگری بین‌المللی به‌شمار می‌‌آید، کاهش گردشگری در سال‌جاری همچون‌سال 2020 خواهد بود و جهان، کاهشی 75درصدی گردشگری بین‌المللی را تجربه خواهد کرد. در این سناریو، کاهش درآمد جهانی گردشگری به ارزش 948 میلیارد دلار باعث از دست رفتن تولید ناخالص داخلی واقعی 4/ 2 تریلیون دلاری می‌شود. به‌طور مثال برای کشوری چون ترکیه که بالغ بر 5درصد از تولید ناخالص داخلی خود را وابسته به گردشگری بین‌المللی است، کاهش 69درصدی توریسم سبب خسارتی 33میلیارد دلاری به این کشور شده است. بنا بر سناریوی دوم، میانگین کاهش توریسم در خوش‌بینانه‌ترین حالت است و این کاهش 63درصدی است. طبق سناریوی آخر، بسته به آنکه روند واکسیناسیون در نقاط مختلف جهان تا چه میزان پیشروی داشته باشد، میزان گردشگری متغیر است. در کشورهایی که روند واکسیناسیون با سرعت بالایی انجام شده است، گردشگری بین‌المللی کاهشی 37درصدی و کشورهایی که سرعت اندکی در واکسیناسیون دارند، کاهشی 75درصدی را تجربه خواهند کرد. در نتیجه توریسم در کشورهایی چون ایالات‌متحده، فرانسه، ایتالیا، سوئیس، آلمان و اسپانیا که واکسیناسیون در آنجا با شتاب بیشتری رخ داده، آسیب کمتری را متحمل خواهد شد. با وجود این، متخصصان بعید می‌دانند تا‌سال 2023 گردشگری بین‌المللی به سطح پیش از کووید برسد. پرواضح پیداست که واکسیناسیون در جهان بسیار نامتقارن است؛ برخی از کشورها کمتر از یک درصد از جمعیت خود را واکسینه کردند و کشورهایی نیز حداقل یک دز واکسن به بیش از 60درصد از جمعیت خود تزریق کردند. این امر در نهایت سبب خواهد شد کشورهای درحال توسعه در این روند بسیار متضرر شوند، آسیبی که ممکن است ابعاد آن، کاهش 60درصدی تولید ناخالص جهانی باشد. انتظار می‌رود گردشگری بین‌المللی در نیمه دوم سال‌جاری میلادی اندکی بهبود یابد اما همچنان «آنکتاد» پیش‌بینی می‌کند این بخش نسبت به‌سال 2019 ضرری بین 7/ 1 تا 4/ 2تریلیون دلار را خواهد چشید.
دومینوی بحران
برای آنکه به تمامی ابعاد بحرانی که کووید برای گردشگری به ارمغان آورده است دست یابیم باید به زنجیره جهانی اقتصاد نیز نگاهی بیفکنیم. با کاهش گردشگری بین‌المللی در دورانی که همه‌گیری بر تمامی کشورها سایه انداخته، میزان بیکاری نیروهای غیرماهر به‌طور متوسط رشدی 5/ 5درصدی داشته که در برخی از کشورها به 15درصد نیز رسیده است. در کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه، بالغ بر 30درصد از هزینه‌های مصرفی برای گردشگری به نیروی کار تعلق می‌گیرد و هرگونه اختلال و مانع در این بخش، متوجه زنان و جوانان کم‌درآمدی است که در این حوزه مشغول به‌کار هستند. درست یک‌سال پیش، در جولای 2020، آنکتاد پیش‌بینی کرد آسیب وارد شده به گردشگری بین‌المللی حدود 2/ 1 تا 3/ 3 تریلیون دلار خواهد بود اما گذشت زمان نشان داد این بحران، گسترده‌تر از آن بود که در ابتدا تصور می‌شد.
