ویژه نامه

• سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی دربازآفرینی شهری پایدار

  

  دکتر محمد سعید ایزدی معاون وزیر، رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران طی دهه های گذشته، شاهد بروز نابسامانی هایی در سازمان فضایی- کارکردی و اجتماعی شهرها به ویژه کلان شهرها بوده ایم. گسترش بی رویه کالبدی و استقرار نامتعادل جمعیت در نواحی شهری، سبب گسترش عرصه های نابسامان شهری به صورتهای مختلف شده است. نزول کیفیت زندگی در مراکز شهری، که سبب ترک ساکنین اصیل و بومی این نواحی شده، رشد و گسترش سکونت گاه های غیر رسمی عمدتا در حاشیه کلان شهرها با حداقل امکانات، زیرساخت ها و خدمات شهری، ادغام سکونتگاه های روستایی واقع در محدوده شهرها و شکل گیری بافت های فرسوده با پیشینه روستایی در این نواحی و گسترش پهنه هایی با کاربری ناکارآمد اعم از کاربری های صنعتی- کارگاهی، انبار و نظامی و انتظامی (پادگان ها و زندانها) را همراه داشته است
  
  طی دهه های گذشته، شاهد بروز نابسامانی هایی در سازمان فضایی- کارکردی و اجتماعی شهرها به ویژه کلان شهرها بوده‌ایم.

• راه‌های تامین مالی در بازآفرینی شهری پایدار

  

  دکتر سعید اسلامی بیدگلی عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران معضلات شهری (شهرسازی و شهرنشینی) ایران بر هیچ‌کس پوشیده نیست. سال‌هاست که خبری از کیفیت معماری نیست، شهرداری‌ها با مشکلات مالی بسیار دست‌به‌گریبان‌اند، شهرها بی‌رویه گسترش می‌یابند و روستاها و فضاهای سبز اطراف خود را می‌بلعند و . . . این‌ها و بسیار دلایل دیگر موجب شده که کیفیت زندگی شهروندان ایران‌زمین در شرایط مطلوبی نباشد. شاید همین موضوع باعث شد که واژه‌هایی چون شهروندمداری، حکمرانی شهروندی، حقوق شهروندی در ادبیات دوران جدید مسئولان وزارت راه و شهرسازی ورود پیدا کند و البته که راه درازی‌ست تا تبلور این واژه‌ها در زندگی هم‌وطنان‌مان دیده شود.

• شهروندی و حق سرپناه

  

  پرویز پیران جامعه‌شناس و استاد دانشگاه شهروندی منزلت و جایگاه هر فرد است که بر پایه قوانین سرزمینی خاص به او اعطا گردیده و به رسمیت شناخته شده است. به مجرد طرح مفهوم شهروندی دو مفهوم دیگر نیز به ذهن خطور می‌کند: حقوق شهروندی و به دلیل حقوق یاد شده، وظایف شهروندی. بر این اساس دیدگاه های نظری مرتبط با شهروندی نیز به دو مکتب مهم حق محور و وظیفه محور تقسیم شده است. نگارنده با بررسی شرایط تاریخی ایران از یکسو و مطالعه تطبیقی کشور هایی که از قرن ها پیش با شهروندی حداقل برای گروه های محدودی از کل جمعیت خود، آشنا بوده اند، به این نتیجه رسیده است که در ایران باید در کنار بحث حقوق و وظایف شهروندی از درونی سازی و نهادینه کردن شهروندی نیز یاد کرد.

• طرح جامع مسکن برای بازآفرینی شهری پایدار

  

  دستـــاورد اصلی طرح روزآوری جامع مسکن (١٣٩٣)، تهیه بسته تامین مسکن کم درآمدها وگروه‌های آسیب پذیراجتماعی است. سوگیری این طرح درمراقبت از دسترسی گروه های درآمدی متوسط در دهکهای پنجم وششم به مسکن، از دیگر نکات مهم و استراتژیک این طرح است. براساس این استراتژی، برای بازآفرینی پایدار شهری ازطریق احیا، نوسازی و بهسازی، نقشه راهی در سیزده برنامه تنظیم شده است که خطوط کلی حرکت دولت و بخش عمومی و خصوصی را در حوزه های مالی، نهادسازی اجتماعی و اقتصادی و سازوکارهای تعیین نقش برای محدوده های هدف در تامین مسکن مورد نیاز براساس سند چشم انداز ١٤٠٤ترسیم می کند.

• سازمان‏های مردم نهاد، بازوان توانمند بازآفرینی شهری پایدار

  

  با توجه به ضرورت و اهمیت تعامل دولت و سازمان‌های مردم نهاد (سمن) و ظرفیت‏های قابل توجه سمن‏ها همراستای اهداف شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، نشستی متشکل از سازمانهای مردم نهاد، نمایندگان دولتی، مهندسین مشاور و تعدادی از اساتید برجسته دانشگاه‌های کشور برگزار شد. سازمانهای مردم نهاد فعال در زمینه حمایت از کودکان، حمایت و توانمندسازی زنان،کاهش اثرات و پیشگیری از اعتیاد، آسیب دیدگان اجتماعی و نیازمندان، حقوقی، محیط زیست، کارآفرینی، فرهنگی- اجتماعی و . . . ، به نوعی در ارتباط با بافت‏های هدف شرکت عمران و بهسازی بودند.

• اجرای پروژه های الگو در محدوده های بازآفرینی شهری پایدار

  

  مهندس امیر عباس افتخاری معاون فنی و نظارت شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران بازآفرینی شهری پایدار فرایند توسعه ای همه جانبه در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی به منظور ارتقای کیفیت زندگی در محدوده‌ها و محله های هدف در پیوند با کل شهر است. به منظور تعریف چارچوبی جامع از چگونگی تحقق این فرایند، از مرحله چشم انداز تا تعریف برنامه ها، شناخت مسائل و چالش های بیرونی در محله ها و محدوده های هدف گامی آغازین و بنیادی به شمار می رود. گزارش زیر بخشی از فعالیت های معاونت فنی و نظارت شرکت عمران و بهسازی شهری ایران است که به اطلاع خوانندگان گرامی می رسد .

• تحقق عدالت اجتماعی با سند ملی بازآفرینی شهری پایدار

  سند ملی راهبردی بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری با هدف جلب همکاری و مشارکت کلیه دستگاههای ذیربط در فرآیند بازآفرینی بافت‌های هدف شهر به منظور حفظ حقوق شهروندی ، ارتقای کیفیت زندگی، بازیابی هویت شهری و اعمال حکمروایی محلی و در جهت راهبری مدیریت یکپارچه و ایجاد وحدت رویه بین کلیه عوامل مرتبط در سطح ملی و محلی با رویکرد ضوابط شهرسازی و معماری ایرانی - اسلامی توسط وزارت راه و شهرسازی ( شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ) و با هماهنگی وزارت کشور، سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و شورای عالی استانها تهیه و به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی ، به تصویب هیأت دولت رسیده است.

• سرزندگی، نشاط و حیات شهری با اجرای سیاست‌های بازآفرینی شهری پایدار

  

  مهندس علیرضا ابلقی معاون ساماندهی و توسعه نوسازی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران وزارت راه و شهرسازی (شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران) به عنوان دستگاه متولی سیاستگذاری، حمایت و نظارت از فرایند بازآفرینی محدوده ها و محله های هدف برنامه های بهسازی و نوسازی شهری، طبق بازنگری و ارزیابی رویکردهای اخیر، اقدامات زیر را در حوزه معاونت ساماندهی و توسعه نوسازی بافت‌های فرسوده و نابسامان شهری در جهت راهبری و ساماندهی فعالیتهای تصدی دولت در زمینه احیا، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های ناکارآمد شهری و همچنین مدیریت استفاده بهینه از امکانات جهت توسعه درونی شهرها و ارتقای کیفیت زندگی شهری که موجب سرزندگی، نشاط و حیات شهری در چارچوب سیاستهای بازآفرینی وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران می‌شود، انجام داده است: از سال ۱۳۸۴ پس از مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص تعیین شاخص های شناسایی محدوده و محله های هدف بهسازی و نوسازی هدف شهری ( سه شاخص ریز دانگی - نفوذ ناپذیری و ناپایداری) عملیات شناسایی این محدوده ها در کل کشور توسط شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران آغاز شد و تاکنون طبق شاخص های ابلاغی فوق ۷۶۴۴۲ هکتار محدوده های هدف در ۴۹۵ شهر کشور ( شهرهای با جمعیت بیش از ۱۲ هزار نفر ) شناسایی و در کمیسیون های ماده ۵ به تصویب رسیده است .

• نهادینه کردن مفهوم کیفیت در عرصه زندگی شهری و فرهنگ شهروندی

  محدوده های وسیعی از شهرهای کشور به ویژه در کلان شهرها و شهرهای بزرگ با معضل نابسامانی کالبدی ( ناپایداری و افت شدید کیفیت محیطی) ، فقر شهری ( فقر درآمدی ، آموزش (سواد) ، بهداشت ، امنیت و ایمنی ساکنان ، آسیب پذیری محیط و کمبود خدمات و ناکارآمدی زیر ساخت‌ها) بحران هویت و افت منزلت اجتماعی و تنزل ارزش اقتصادی و خروج از عرصه رقابت با سایر نقاط شهری روبه رو هستند . محدوده ها و محله ها ی نابسامان واقع در عرصه های تاریخی شهر ها با وسعتی بالغ بر ۲۱ هزار هکتار ، محدوده‌ها و محله‌های نابسامان واقع در بافت پیرامونی مراکز شهر ی در عرصه میانی بافت با مساحتی بالغ بر ۵۵ هزار هکتار و سکونتگاههای غیررسمی که با عناوینی همچون حاشیه نشینی ، فرودست و زاغه نشینی نیز شناخته می شوند و محدوده هایی وسیعی بالغ بر ۵۵ هزار هکتار رادر ۷۹ شهر مورد مطالعه در برگرفته‌اند .

• زندگی در سایه شهروند مداری

  

  مهندس مجید روستا عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران امروزه یکی از چالش های عمده ناپایدارکننده شهری کشور، گونه ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی یا حاشیه نشینی است. وضعیت عمومی زندگی شهری در کشورهای رو به توسعه ، اوضاع نگران کننده ای را طی دهه های گذشته، به وجود آورده است. مسائلی چون افزایش شتابان جمعیت، رشد فقر، کاهش شاخص های کیفیت زندگی، ازدیاد بیکاری ، رشد سکونتگاههای غیر رسمی(حاشیه‌نشینی) ،آلودگی های زیست محیطی و . . . شهرهای این کشورها را با بحران های متعدد روبرو ساخته است.

• دستاوردهای اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه

  

  دکترمحمد سعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه ضرورت ایجاد ارتباط با نهادها و سازمانهای بین‌المللی بمنظور تبادل تجربه و دانش و همچنین بهره گیری از فضاها‌ی مختلف در پیشبرد اهداف ملی تاکید کرد که برای کارآمد ساختن و تحقق پذیری راهکارهای برگرفته از سایر کشورها ضروری است این تجارب با شرایط امکانات و ساختارهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی کشور منطبق و بومی شود. درباره جزئیات اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه که پنجمین دوره آن آبان ماه سال جاری در کره جنوبی برگزار شد توضیحاتی ارائه داد که متن کامل این گفت‌وگو در زیر آمده است:
  آقای ایزدی پنجمین دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه امسال برگزار شد.