حضور پررنگ سینمای ایران در برلین

گروه فرهنگ و هنر: شصت‌وششمین دوره جشنواره فیلم برلین در حالی آغاز شد که پناهجویان یکی از موضوعات اصلی برلیناله امسال است. پناهجویان و سازمان‌های پناهندگی مردمی به جشنواره و پشت صحنه شصت وششمین دوره جشنواره فیلم برلین دعوت شده‌اند و با راه‌اندازی دکه بزرگ غذای مدیترانه‌ای و جمع آوری کمک مالی سعی در کمک به پناهجویان دارند. دیتر کاسلیک، مدیر جشنواره برلیناله ضمن تاکید بر کیفیت فیلم‌های امسال می‌گوید: «ما در برلین هستیم و بحث پناهجویان در آلمان جدی و جنجالی است. فیلم‌های زیادی درباره پناهجویان داریم و عنوان جشنواره امسال در اشاره به پناهجو‌ها «در جست‌وجوی خوشبختی» است.» وی ادامه داد: «سینما می‌تواند با درک متقابل از یکدیگر، از کشور‌ها، مذاهب و فلسفه‌های دیگر به این موضوع کمک کند. مهم‌تر از همه، این مضمون اولین جشنواره فیلم برلیناله در سال ۱۹۵۱ بود. ما در حال حاضر معتقدیم باید روی این مضمون تکیه کنیم. زیرا وضعیت شبیه آن وقت است.»

حضور فیلمسازان ایرانی

به گزارش «ایلنا» در بخش اصلی جشنواره امسال رفیع پیتز و مانی حقیقی برای دریافت خرس طلایی این جشنواره با فیلمسازانی از کشورهای دیگر رقابت می‌کنند. مانی حقیقی با فیلم «اژد‌ها وارد می‌شود»، نماینده سینمای ایران در بخش مسابقه جشنواره برلین امسال است و رفیع پیتز با فیلم «من نرو هستم»، محصول مشترک آلمان، فرانسه و مکزیک، در بخش مسابقه حضور دارند. رضا درمیشیان نیز با فیلم سینمایی لانتوری در بخش پانورامای جشنواره فیلم برلین حضور دارد. علاوه‌بر اینها، فیلم مستند «رویای دم صبح» ساخته مهرداد اسکویی، فیلم داستانی «والدراما» ساخته عباس امینی و به تهیه‌کنندگی مجید برزگر نیز در بخش «نسل نو» این دوره از جشنواره برلین به نمایش درخواهد آمد. مانی حقیقی، نوید محمد‌زاده، باران کوثری، رضا درمیشیان، مهرداد اسکویی، عباس امینی و مجید برزگر ازجمله سینماگرانی هستند که در روزهای گذشته به برلین رفتند. یکی از اتفاقات مهم امسال استقبال خارجی‌ها از فیلم «فروشنده» آخرین ساخته اصغر فرهادی است و حق نمایش این فیلم که در بخش بازار جشنواره بین‌المللی فیلم برلین حضور دارد به چند کشور خارجی فروخته شد. کمپانی فیلم «ممنتو» که مسوولیت توزیع بین‌المللی فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی را بر عهده دارد، در جریان «بازار فیلم اروپا» در جشنواره فیلم برلین، قرارداد نمایش این فیلم را با توزیع‌کنندگانی از کشورهای ایتالیا، سوئیس، ژاپن، کره‌جنوبی، لهستان، پرتغال، یونان و همچنین کمپانی توزیع‌کننده فیلم در خاورمیانه منعقد کرد. ظاهرا این فیلم در بازار جشنواره بین‌المللی فیلم برلین بدون عنوان عرضه می‌شود، گرچه پیش از این نام «فروشنده» از سوی سازندگان برای این اثر سینمایی انتخاب شده بود. در این فیلم بازیگران مورد نظر فرهادی یعنی ترانه علیدوستی (بازیگر فیلم درباره الی) و شهاب حسینی (بازیگر فیلم برنده خرس طلای برلین و اسکار خارجی جدایی) نقش‌های اصلی را ایفا کرده‌اند.

سابقه سینمای ایران در برلین

رابطه سینمای ایران و جشنواره فیلم برلین بسیار قدیمی است و نخستین بار سهراب شهیدثالث در سال ۱۹۷۴ به خاطر کارگردانی فیلم «طبیعت بیجان»، جایزه خرس نقره‌ای جشنواره برلین را دریافت کرد. پس از آن، پرویز کیمیاوی، مسعود کیمیایی، جعفر پناهی و اصغر فرهادی، سینماگران ایرانی دیگری بودند که با فیلم‌هایشان در جشنواره برلین درخشیدند. جعفر پناهی در سال ۲۰۰۶ به خاطر فیلم «آفساید»، برنده خرس نقره‌ای این جشنواره شد. پناهی همچنین در سال ۲۰۱۳ خرس نقره‌ای بهترین فیلمنامه را به خاطر فیلم «پرده» به دست آورد. علاوه‌بر این، فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی نیز در سال ۲۰۱۱ به عنوان بهترین فیلم برلیناله شناخته شد و خرس طلایی این جشنواره را از آن خود کرد.

پیروزی فیلم مانی حقیقی

فیلم «اژدها وارد می‌شود» ساخته مانی حقیقی بلافاصله بعد از نمایش در جشنواره فجر، در بخش مسابقه اصلی شصت و ششمین جشنواره فیلم برلین شرکت کرده است. حقیقی در گفت‌وگو با«‌ای سینما» درباره حضور فیلمش در برلین و فروش حق پخش بین‌المللی آن توضیح می‌دهد. حقیقی درباره نگاه برگزارکنندگان جشنواره برلین به سینمای ایران و رویکردشان در پذیرفتن فیلم‌های ایرانی در بخش مسابقه می‌گوید: «به نظرم در طول زمان، نگاه‌شان خیلی متنوع بوده؛ یعنی در سال‌های اخیر هم مجید مجیدی با «آواز گنجشک‌ها» - که برنده جایزه بهترین بازیگر مرد هم شد - در بخش مسابقه جشنواره برلین حضور داشته و هم آقای فرهادی دو بار حضور داشته، هم رفیع پیتز و هم خود من. این فیلمسازها با هم فرق دارند؛ چه به لحاظ شیوه فیلمسازی‌شان، چه از نظر ایدئولوژی‌شان خیلی با هم متفاوتند. بنابراین، به نظرم این میزان تنوع و استقبال از شکل‌های مختلف فیلمسازی قابل تقدیر است. »حقیقی درپاسخ به این سوال که آیا به گرفتن خرس طلای برلین امیدوار است، گفت: «این حرفی که می‌زنم اصلا شعار نیست، چون اصلا مساله‌ای نیست که بشود بهش فکر کرد یا پیش‌بینی‌اش کرد؛ کسی نیست که دلش نخواهد خرس طلای برلین را ببرد ولی هر آدم عاقل و منطقی هم می‌داند با ۱۸ فیلم عالی طرف است و از سوی دیگر ما از سلیقه هیات داوری خبر نداریم. در واقع، برای من «پیروزی» پذیرفته شدن در بخش مسابقه بود و از اینجا به بعد هر اتفاقی بیفتد فقط به خوشی ما اضافه می‌کند. ما کار اصلی‌مان را انجام دادیم.»

او در پاسخ به این سوال که آیا از همان زمان تولید و ساخت فیلم جدیدش برای برلین خیز برداشته بود و تصور می‌کرد فیلمش در بخش مسابقه پذیرفته شود، می‌گوید: «در سال تعداد فیلم‌هایی که برای ورود به بخش‌های مختلف جشنواره برلین اقدام می‌کنند نجومی است؛ یعنی چندین هزار فیلم از سراسر دنیا مایلند که وارد جشنواره برلین شوند. از بین آن چند هزار فیلم، چیزی در حدود ۴۰۰ فیلم پذیرفته می‌شوند و بعد از بین آنها، درصد خیلی اندکی هستند که به بخش مسابقه راه پیدا می‌کنند. بنابراین وقتی دارید فیلم می‌سازید، منطقی نیست که مطمئن باشید در بخش مسابقه پذیرفته می‌شوید. من به برگزارکنندگان برلین و جشنواره‌های دیگر گفته‌ام که من در هر بخشی از جشنواره پذیرفته بشوم حضور پیدا می‌کنم، چون نشان داده شدن فیلم در جشنواره‌ برایم اهمیت دارد. نمی‌گویم جایزه‌ گرفتن اصلا مهم نیست اما برایم اهمیت کمتری دارد.»حقیقی اضافه می‌کند: «از طرفی، این سومین بار است که من با فیلمم وارد جشنواره برلین می‌شوم. قبلا هم دو بار به عنوان کارگردان حضور داشتم و یک بار هم که با فیلم «درباره الی» به‌عنوان بازیگر حضور داشتم. به همین دلیل، وقتی داشتیم فیلم را می‌ساختیم تصورمان این بود که شانس‌مان در برلین بیشتر از فستیوال‌های دیگر است. اما همین. بیشتر از این تصوری نداشتیم.»