محمدحسین بابالو: بازار محصولات پتروشیمی با افزایش حجم معاملات در بورس کالا، از شرایط سخت پیشین خود خارج شده و در مسیر بهبودی آرام به پیش می‌رود. افزایش محدود قیمت‌ها در بازار آزاد، بهبود حجم خرید و بازگشت خریداران، رونق تولید و احتمال افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی مواردی است که دورنمای این بازار را تشکیل خواهد داد. با توجه به روند حرکتی و مبهم قیمت دلار در بازار آزاد محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران در هفته‌ای که گذشت با رشد قابل ملاحظه‌ای رو‌به‌رو شد تا جایی که از کف حجمی در ۷ ماه اخیر به سطوح مطلوب پیشین بازگشت. در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها در بورس کالا با رشدی ۱۶۵ درصدی معادل ۳۲ هزار و ۶۰۰ تن، به ۵۲ هزار و ۲۹۷ تن رسید. البته این حجم معامله هنوز از حجم معامله هفتگی ابتدای بهمن ماه کمتر است. این در حالی است که هفته پیش از آن حجم معامله پلیمرها به کمترین حد در ۷ ماه گذشته کاهش یافته بود بنابراین چندان هم نمی‌توان به این رشد حجمی، دل خوش کرد. همان گونه که در گذشته نیز به آن اشاره کردیم حجم معامله در دو هفته اخیر به نسبت ماه‌های گذشته رقم کمی را نشان می‌دهد که از شرایط سخت معامله در بورس کالا حکایت دارد. با توجه به این شرایط هنوز وضعیت سخت بازار داخلی پابرجاست و رخداد خاصی را که به بهبود بازار منتهی شود، شاهد نیستیم.

دلایل افزایش حجم معاملات را باید در کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا، میل بازار ارز به رشد قیمت‌ها که در نهایت با شکسته شدن سقف ۳۵۰۰تومانی در پایان هفته بیش از پیش خودنمایی کرد، ترس بازار داخلی از رشد بیشتر قیمت‌ها در کنار افزایش محدود بهای پلیمرها در بازار آزاد، افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی در روزهای پایانی سال و خودنمایی مجدد تقاضا را می‌توان از دلایل اصلی این بهبود عنوان کرد.

در بازار محصولات شیمیایی حجم معامله هفتگی با ۵/ ۲۵ درصد رشد رو به رو شد و به ۱۹ هزار و ۵۷۹ تن افزایش یافت که بالاترین حجم معامله از ابتدای دی‌ماه تاکنون به شمار می‌رود. با توجه به افزایش محدود و البته آرام قیمت‌های جهانی و ترس از تقویت نرخ ارز در محاسبات قیمت‌های پایه همچنین افت قیمت‌ها در هفته گذشته، تقویت حجم معاملات در بورس کالا سیگنالی منطقی به شمار می‌آید البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که فعالان بازار محصولات شیمیایی به دلیل شرایط فنی و اقتصادی آن، از بازار پلیمرها در هفته‌های اخیر، حرفه‌ای‌تر عمل کرده‌اند. با توجه به این شرایط شاید بالابودن حجم معاملات در هفته جاری نیز تجربه شود که سیگنال مهمی برای بهبود بازار به شمار خواهد آمد.


سایه روشن بهای ارز

قیمت ارز در روزهای اخیر یکی از مهمترین مولفه‌های تاثیرگذار بر روند بازار بوده است. البته برای بازار پتروشیمی و به دلیل تعیین قیمت‌های پایه، این مولفه تاثیر بیشتری داشته و دارد. در روزهای اخیر در بازار ارز به جز افزایش تقاضا به دلیل تعطیلات روزهای پایانی سال، رخداد دیگری مشهود نیست البته خودنمایی و جولان واسطه‌ها در حوالی خیابان منوچهری را نیز باید جدی گرفت زیرا از احتمال رشد قیمت‌ها حکایت می‌کند. در هر حال نه سیستم سوئیفت آن گونه که باید و شاید به کار گرفته شده و نه حواله‌های ارزی به‌صورت مستقیم و رسمی به بانک‌های مهم در جهان منتقل می‌شود. این موارد در کل باعث شد تا قیمت ارز در روزهای پایانی هفته گذشته مجددا به بالای 3500 تومان بازگشته و البته معلوم نیست دقیقا چه سرنوشتی بر بازار ارز سایه می‌افکند. در هر حال با توجه به برخی واسطه‌گری و سفته بازی‌های کوتاه مدت در این بازار و همچنین افزایش امیدواری‌ها به رشد قیمت دلار در کوتاه مدت، شاید قیمت‌هایی بالاتر از 3500 تومان را بتوان در هفته جاری تجربه کرد و این به معنی آن است که بازار پلیمرها با یک سیگنال صعودی جدید رو‌به‌رو خواهد شد.


بازار آزاد پلیمرها

در هفته گذشته روند عمومی قیمت پلیمرها در بازار آزاد کاهشی بود. به‌صورت دقیق تر باید گفت که کاهش قیمت‌ها در ابتدای هفته گذشته در شرایطی بر روند بازار تاثیر گذاشت که رشد محدود بهای پلیمرها در پایان هفته، باز هم نتوانست مانع از تجربه روند کاهشی نرخ‌ها در این بازار شود. نکته حائز اهمیت در بازار داخلی را باید شتاب بیشتر رشد قیمت برخی گریدهای خاص همچون گریدهای سبک پلی اتیلنی دانست که البته در این روزها از تقاضای بیشتری نیز برخوردار هستند.

بازار پلیمرها هم‌اکنون و با رشد قیمت‌ها در حال خودنمایی اوضاع واقعی خود است که در کنار نوسان قیمت دلار، واقعیت‌های بنیادین آن بیش از پیش خودنمایی خواهد کرد. با توجه به کاهش متوسط حجم معامله پلیمرها در دو هفته اخیر، حجم عرضه‌ها در بازار داخلی کاهش یافته و موجودی انبارها نیز تضعیف شده است. این در حالی است که هنوز معاملات هفته گذشته وارد بازار نشده و حتی در صورت ورود به بازار، باز هم نمی‌تواند تقاضای روزهای پایانی سال را برآورده سازد. با توجه به این موارد باید منتظر برخی رخدادهای پیش‌بینی نشده و حتی رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار آزاد باشیم که با رشد قیمت دلار، فضای بیشتری برای خودنمایی پیدا خواهد کرد. این در حالی است که این موارد یعنی رشد قیمت دلار و نوسان در سطوحی بالاتر از ۳۵۰۰‌تومان و همچنین افزایش محدود قیمت‌های جهانی در کنار رشد بهای نفت خام، مواردی است که می‌تواند به افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی و حتی رشد قیمت‌های پایه در بورس کالا منتهی شود. در هر حال بازار داخلی هم اکنون مستعد التهاب است و به عبارت ساده‌تر همچون سال‌های قبل، شرایطی غیرقابل پیش‌بینی در روزهای پایانی سال بر بازار مسلط خواهد شد؛ یعنی ممکن است سیگنال‌هایی متناقض تجربه شود. با توجه به این موارد در هفته پیش رو شرایطی چندگانه با شدت و ضعف برخی عرضه‌ها در بازار داخلی بروز و ظهور خواهد داشت که می‌تواند قیمت برخی گریدها را افزایشی و برخی دیگر را کاهشی ترسیم کند، ولی از هم اکنون می‌توان ذهنیت افزایش محدود قیمت‌ها را برای روزهای پیش رو ترسیم کرد.


شرایط صادراتی به کشورهای منطقه و بازارهای جدید

هفته گذشته در جلسه‌ای در اتاق بازرگانی صنایع و معادن، اعضای انجمن ملی پلاستیک و برخی از صاحب نظران این حوزه به بررسی شرایط کلی صادرات محصولات صنایع پایین‌دستی پتروشیمی به کشورهای مختلف پرداختند. بررسی بازار صادراتی روسیه با حضور در نمایشگاه‌های تخصصی این کشور، بررسی شرایط بازار صادراتی عراق یا افغانستان و همچنین کشورهای همجوار با توجه به نوسان ارزش پول‌های ملی در این کشورها، بررسی و واقعیت‌سنجی پرداخت مشوق‌های صادراتی و وضعیت رقابت با کشورهای دیگر و نهایتا ضرورت تاسیس شرکت مدیریت صادرات توسط این انجمن انجام شد.

به گزارش روابط عمومی انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران (اینپیا)، در ابتدای این جلسه جمالی از اعضای کمیسیون صادرات عنوان کرد: برای سازمان توسعه تجارت در بودجه 70 میلیارد تومان منظور شده که 34 میلیارد آن سهم خود سازمان برای هزینه‌های جاری آن است. وی همچنین با اشاره به تخصیص هزار میلیارد تومان مشوق صادراتی در سال آینده گفت: این در حالی است که هنوز هیچ منبعی برای تامین آن مشخص نشده است. به گفته وی سازمان توسعه تجارت به شرکت‌های صادر‌کننده‌ای که وام گرفته باشند، مابه التفاوت آن را به میزان 6 درصد سود تسهیلات در سال 94 و 95 باز می‌گرداند، مشروط به اینکه منابع آن مشخص شود. جمالی با اشاره به 200 میلیارد تومان سال 94، علاوه بر یک هزار میلیارد سال 95 گفت: مجموع این مبالغ برای پرداخت 6 درصد تخفیف سود تسهیلات و مبلغی برای هیات‌‌های تجاری، توانمندسازی و پاویون‌ها در نمایشگاه‌ها در نظر گرفته شده است، اما فعلا ردیف درآمدی برای آن وجود ندارد و یک برنامه خام به شمار می‌آید.

در ادامه این نشست روح الله وحید کیانی ضمن اشاره به صادرات پلی استایرن و پ پ از ایران به ترکیه گفت: پایین آمدن قیمت مواد اولیه در ایران به مراتب بیشتر از سایر کشورها، به ویژه رقبا است. وی اظهار کرد: تولیدکننده‌ها در هزینه تمام شده، برد کرده‌اند. در حوزه صادرات نیز شاید کاهش قیمت ارز یک تهدید باشد؛ اما به زعم بنده باید با اندکی تلاش بتوانیم حضور خود را در بازارهای صادراتی تقویت کنیم. اکنون دوره بازگشت به تولید است و باید ظرفیت‌های خالی را زنده کرد.

توفیقی مشاور صادراتی انجمن ملی پلاستیک در بخش دیگری از این جلسه، این موضوع را مطرح کرد که اگر بخواهیم بدانیم در مقطعی از زمان نسبت به گذشته، مزیت صادراتی ما افزایش یافته است یا خیر، باید به شاخص بهای تولیدکننده و نرخ ارز، توجه شود. وی در همین ارتباط ادامه داد: شاخص بهای تولیدکننده ما در صنعت پلاستیک، نسبت به هر مقطعی و در مقایسه با گذشته پایین‌تر است؛ 60 درصد مواد اولیه،20 درصد نیروی انسانی، 10 درصد مالی، 10 درصد سایر هزینه‌ها هزینه‌های این شاخص محسوب می‌شوند. باید توجه داشت که عدد 60 درصد مواد اولیه، نسبت به هر مقطعی در 2 سال گذشته پایین‌تر است. توفیقی درباره هزینه دستمزد نیز اظهار کرد: این هزینه از ابتدای امسال افزایش نداشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز 15 درصد افزایش یافته است. به گفته توفیقی شاخص دیگری که در بهای تولیدکننده نقش دارد، بهره بانکی است. وی اظهار کرد: بر‌اساس مصوبه شورای پول و اعتبار، این شاخص هم کمتر از هر مقطع دیگری نسبت به مدت گذشته است.

وی بر تحلیل موضوع بر مبنای نرخ دلار در بازار هدف تاکید کرد و در پاسخ به این پرسش که در بازارهای هدف، پول ملی آنها دارای چه تغییراتی شده است، گفت: امکان دارد عنوان شود که معاملات ما بر مبنای دلار است. اما باید دقت کرد که تقاضای مصرف محلی، تابعی از نرخ محلی آنها با دلار است. توفیقی با اشاره به بررسی‌های انجام شده توسط خود وی گفت: ارزش برابری پول در 6 کشور عرب خلیج فارس، تقریبا به دلار تغییر نکرده است. به غیر از این 6 کشور، ارزش پول ملی در همه کشورهای همسایه کاهش پیدا کرده است. مشاور انجمن ملی پلاستیک گفت: کالای صادراتی ما نسبت به تولید محلی آنها، مزیت پیدا کرده است؛ اما در مقابل، سایر رقبای صادرکننده نیز با این موضوع روبه‌رو‌ هستند، به دلیل کاهش ارزش پول ملی، در کشورهای ترکمنستان و آذربایجان، قیمت یک محصول خاص، نصف قیمت سال گذشته است. ضمن اینکه به دلیل کاهش ارزش پول ملی چین نسبت به دلار آمریکا، باز مزیت رقابتی به سمت چینی‌ها برگشته است. وی گفت: در کشورهایی که درآمد سرانه کوچک دارند، مصرف پایین‌تر، توان مصرف کاهش و پروژه‌ها متوقف می‌شوند. این اتفاق در کشورهای عراق وافغانستان می‌افتد. توفیقی با ذکر مثال کشور افغانستان گفت: در زمان کوتاهی در این کشور، یک افغانی 15 درصد ارزش خود را از دست داده است که دلیل عمده آن نیز به فساد اقتصادی باز می‌گردد. این کشور 8 تا 10 میلیارد دلار کالا وارد می‌کند در حالی که 500 میلیون دلار صادرات دارد. البته عمده این خریدها با استفاده از کمک‌های بین‌المللی انجام می‌شود. وی در همین ارتباط ادامه داد: با کاهش کمک‌های بین‌المللی، مقداری توان مصرف افغانی کوچک‌تر می‌شود؛ اما در نهایت مصرف‌کننده افغانی، باید به افغانی مصرف کند. در 10 ماه اول سال 94 نسبت به سال 93، ارزش پول ملی بازارهای صادراتی ایران که بیشتر کشورهای همسایه است، کاهش یافته است و بنده بر این باورم که به همان اندازه که یوآن رقیق شد، ریال هم رقیق شد. معمولا پول‌های قوی دنیا، حتی یوآن در یک لحظه 10 درصد تغییر نمی‌کند، یوآن در طول سال 2015، به اندازه 10 درصد نمی‌تواند ضعیف شود. وی در ادامه پیشنهاد داد تا صرفا به نرخ دلار توجه نشود، بلکه نرخ ارز بازارهای هدف هم که در مزیت رقابتی تاثیرگذار است، مورد توجه قرار گیرد.

گشایش گذرگاه بهبود در بازار پتروشیمی‌ها