تامین مواد اولیه تولید در پساتحریم

گروه بورس کالا: عبور کشور از شرایط تحریمی و ورود به دوره جدید پساتحریم پیش‌نیازهای خود را می‌طلبد که از جمله این پیش‌نیازها فراهم آمدن منابع مالی و در کنار آن مواد اولیه تولید است. در این راستا بورس کالای ایران را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین‌ بازارها برای تامین مواد اولیه تولید می‌شناسیم. این بازار به رغم همه ناملایمات به خصوص در دو سال گذشته که در راستای خروج برخی محصولات از گروه پتروشیمی‌ها شاهد آن بودیم، یکی از شفاف‌ترین بازارها در اقتصاد ایران محسوب می‌شود که توانسته نیازهای جدی بخش تولید را فراهم کند.

مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به ظرفیت‌های بورس کالای ایران با توجه به رفع تحریم‌ها، برای تامین بازار مواد اولیه کشور به «دنیای اقتصاد» گفت: بورس کالای ایران از ابتدای راه‌اندازی، یک بستر مناسب برای مبادلات کالا در حوزه فیزیکی فراهم کرده است؛ در این بازار به‌طور سنتی معاملات نقد، نسیه و سلف انجام می‌شود و به‌طور طبیعی حجم قابل توجهی کالا سالانه از این طریق معامله می‌شود. این ابزارها علاوه بر اینکه به نوعی تسهیل فروش می‌کنند، در برخی موارد کارکرد تامین مالی هم دارند؛ مثلا قراردادهای سلف هم ابزاری برای فروش است و هم تامین مالی.

برنامه راهبردی بورس کالا این است که علاوه بر تسهیل فروش، دیگر کارکردهای بورس را به فروشندگان بشناساند و در این راستا به توسعه ابزارهای تامین مالی مانند اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و ابزارهای پوشش ریسک قیمت از جمله قراردادهای آتی پرداخته و خواهد پرداخت. حامد سلطانی‌نژاد در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی برای تقویت و توسعه بورس کالا به ویژه در رینگ صادراتی با توجه به ظرفیت‌های مهم این بازار سرمایه برای توسعه صادرات کالاهای غیر نفتی وجود دارد، گفت: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در رینگ صادراتی مد‌نظر بورس کالاست فراهم آوردن امکان تسویه ارزی معاملات است. علاوه براین، بورس کالا برنامه‌هایی برای شناساندن محصولات تولیدی در داخل کشور به فعالان بازارهای خارجی در قالب برنامه‌هایی مانند آنچه در بورس فلزات لندن تحت عنوان lme week برگزار می‌شود دارد که این موضوع نیازمند مشارکت و همکاری تولیدکنندگان است. کشور ما باوجود ظرفیت بالای تولیدی که در برخی کالاها دارد متاسفانه نقشی در قیمت‌گذاری کالاها در سطح جهانی و حتی منطقه‌ای ندارد و این امر تنها از طریق مکانیزم بورس میسر است.

وی در رابطه با وجود شائبه‌هایی در رابطه با خروج محصولات پتروشیمی در بازار افزود: بورس کالای ایران همواه تلاش کرده است که یک ساختار رقابتی برای کشف قیمت عادلانه تمامی کالاهای عرضه شده در بورس کالای ایران از جمله محصولات پتروشیمی داشته باشد و در این زمینه هم توفیق‌هایی کسب کرده است. تلاش همه ما باید در این راستا باشد تا مکانیزم بازار تقویت شود تا از این طریق ناکارآمدی‌های موجود در اقتصاد رفع شود. هرگونه تلاشی برای خروج محصولاتی از این دست از بورس کالا یک عقبگرد تاریخی در زمینه تعمیق بازار شفاف و عادلانه است و بدون تردید با توجه به سیاست‌های کلان اقتصادی کشور این امر در دستور کار نخواهد بود.

سلطانی‌نژاد با بیان اینکه حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بورس کالای ایران یکی از مهم‌ترین‌ حلقه‌های واسط بازار سرمایه با بخش واقعی اقتصاد کشور است اظهار کرد: به‌طور طبیعی اتفاقات بخش واقعی اقتصاد در این بورس ملموس خواهد شد. اگرچه در دوره پس از برجام تغییراتی در سطح بازارهای مالی به دلیل ویژگی پیش‌بینی‌کنندگی این بازارها به وقوع پیوسته است ولی واقعیت این است که تا وقتی که این تغییرات به بخش واقعی اقتصاد ما برسد و در آن تحولی ایجاد کند زمان خواهد برد؛ اگرچه این تغییرات آغاز شده است؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود با آغاز تحول در بخش واقعی اقتصاد در دوره پسابرجام، بورس کالای ایران نیز در این زمینه تاثیرات بیشتری خواهد پذیرفت.

وی در ادامه به موضوع اوراق بهادارسازی معاملات در بورس کالا اشاره و اظهار کرد: ما در حوزه‌های مختلف در بورس کالای ایران روی این موضوع در حال کار هستیم. در وهله اول گسترش تامین مالی با استفاده از ابزار سلف موازی استاندارد که با جدیت در حال پیگیری است و موارد متعددی از انتشار طی مدت زمان کوتاهی روی کالاهایی از جمله پی وی سی، سیمان، اوره، فولاد، مس و.. منتشر شده یا در دست انتشار است. همچنین تلاش زیادی در راستای تعمیق بازار گواهی سپرده کالایی شده است که از آن جمله، پذیرش انبارهای متعدد در سطح کشور برای محصولات کشاورزی است و در حوزه محصولات دیگر نیز اقداماتی در حال انجام است. ابزار دیگری که در دست پیگیری است توسعه صندوق‌های کالایی در بورس کالای ایران است که مراحل نهایی تایید آن در هیات مدیره سازمان بورس در حال انجام است. همچنین پیگیر راه‌اندازی گواهی سرمایه‌گذاری خودرو برای تامین مالی صنعت خودرو هستیم که مراحل تصویب دستورالعمل را در سازمان بورس می‌گذراند. همچنین تلاش‌هایی نیز در راستای راه‌اندازی قراردادهای آتی جدید روی دارایی‌های پایه دیگری غیر از طلا در جریان است.

سلطانی‌نژاد در پایان به پیشنهادهایی در راستای خروج از رکود با استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا اشاره کرد و افزود: مهم‌ترین‌ ابزار بورس کالا برای تامین مالی بخش تولید راه‌اندازی اوراق سلف موازی استاندارد است که تاکنون نیز توفیق‌های خوبی داشته است. علاوه بر این، گواهی سپرده کالایی می‌تواند کمک خوبی برای فرآیند تامین مالی بنگاه‌ها باشد و بورس کالا در این زمینه در حال فعالیت است. ما در بورس کالای ایران ابزارهای مناسبی برای تامین مالی در بازار فیزیکی هم داریم که مهم‌ترین‌ آنها معاملات سلف است که از گذشته مورد استفاده بوده است.