محمد حسین‌بابالو: بازار محصولات پتروشیمی در بورس و بازار شرایطی عجیب را سپری می‌کند، زیرا داده‌هایی بنیادین با تناقض همراه شده و زمینه تحلیل منطقی از فرآیند بازار را از فعالان این عرصه دریغ داشته است. به هیچ عنوان نمی‌توان درخصوص دورنمای بازار اظهارنظر قاطعی داشت، ولی تا حد امکان به شفاف‌سازی بازار پرداخته‌ایم. به نظر می‌رسد از هم‌اکنون باید در برابر بازار موضعی احتیاطی و البته حرفه‌ای داشت. زیرا سود و زیان فراوانی از هم اکنون در نوسانات پیش رو نهفته خواهد بود.

خوش‌بینی‌سازی پلیمری در بورس کالا

معاملات بورس کالای ایران در روز گذشته با رونق محسوسی همراه بود تا جایی که اغلب عرضه‌ها به معامله منجر شده و حجم بزرگی از کالاها نیز با رقابت از رینگ پتروشیمی‌ها خارج شدند. خوش بینی به آینده بازار پلیمرها، امیدواری به افزایش قیمت‌های جهانی و رشد نرخ‌های پایه در بورس کالا، عبور از شرایط فعلی در بازار با افزایش قیمت‌ها و تقویت حجم تولید در صنایع پایین دستی را باید از دلایل اصلی بالابودن حجم معامله در بورس کالا دانست. آمارها نشان می‌دهد که از ابتدای اسفندماه سال گذشته تا کنون حجم معامله پلیمرها در بورس کالا به بیش از ۳۵۰ هزار تن بالغ شده که یک رکورد قابل توجه به شمار می‌رود.

هم‌اکنون باید به صراحت عنوان کرد که حجم معاملات در بورس کالا به دلیل رشد خوش‌بینی‌ها به آینده بازار و البته خودنمایی سفته بازها با رشد همراه شده هرچند که افزایش احتمالی قیمت‌های پایه در بورس کالا را باید مهم‌ترین‌ دلیل برای وجود زیرساخت‌های موردنیاز برای تقویت جذابیت معاملات به شمار آورد. این در حالی است که با توجه به قیمت‌های بالای موجود در بورس کالا و همچنین روند کاهشی نرخ انواع پلیمرها در بازار آزاد و البته با فرض هزینه حمل و نقل جاده‌ای، بسیاری از کالاها سود اقتصادی مناسبی برای خرید از بورس و فروش در بازار آزاد نداشته و همچنین در کنار بالابودن عرضه‌ها در بازار آزاد، شاید از منظرهای مختلفی به این نکته اشاره کرد که خرید از بورس کالا در شرایط موجود چندان هم اقتصادی نیست. تمامی این موارد نشان می‌دهد که معاملات در بورس کالا با نگاهی به آینده پژوهی رشد قیمت‌ها انجام شده بنابراین باید روزهایی بهتر را در برابر بازار پلیمرها پیش‌بینی‌ کرد، هرچند که برخی سیگنال‌های داخلی از عدم تحقق این طرزفکر خبر داده ولی در مقابل داده‌های بین‌المللی و نوسان قیمت نفت شرایطی را ایجاد کرده که تحقق این خوش‌بینی‌ها چندان هم دور از ذهن نباشد. با توجه به تمامی این موارد و البته همان‌گونه که روز گذشته به آن اشاره کردیم، وضعیت بازار دستخوش رخدادهای متناقض بسیاری است که باعث شده تا خواب‌های پریشان فعالان بازار پلیمرها به واقعیت‌های بازار وارد شود.

بالابودن حجم عرضه پلیمرها در روز گذشته در بورس کالای ایران، توجه به اغلب گریدها به رغم بالابودن حجم عرضه‌ها در بازار آزاد و رشد موجودی انبارها، کم‌توجهی فعالان بازار به تحلیل، التهاب برای اغلب گریدها و تلاش خریداران برای خرید به هر قیمتی در کنار احتمال ورود محموله‌های جدید وارداتی همچنین رقابت خریداران در کنار دورنمای مبهم تقاضا از سوی صنایع پایین دستی را باید واقعیت‌هایی محسوس در بازار پلیمرها دانست که می‌تواند بر روند بازار داخلی نیز تاثیرگذار باشد. با توجه به تجربه سال‌های گذشته هرگاه هیجان و التهاب در بازاری غالب شده و به جای تحلیل واقعی و برآورد هزینه فایده معاملات جایگزین شود، باید از خبرهایی زیرپوستی در بطن بازار خبر داد که اغلب در گام اول با رشد قیمت‌ها و در گام دوم با ابهام در بازار همراه شده و نهایتا فعالان کم اطلاع در بازار، متضرر نهایی این وضعیت باشد.


بازار آزاد مواد اولیه پلیمری

در بازار داخلی مواد اولیه پلیمری شاهد ادامه کاهش قیمت‌ها هستیم تا جایی که برای چندمین روز این روند کاهشی تجربه می‌شود. این وضعیت در حالی خودنمایی می‌کند که شتاب کاهش قیمت‌ها به شدت محدود شده و افت قیمت‌ها به جز برخی گریدهای خاص، کمتر از یک درصد ثبت می‌شود. درخصوص گریدهایی که کاهش نرخ‌هایی بیش از یک درصد در روز را داشته‌اند همچون 0075، 020، 2420، EX3 و برخی گریدهای پلی پروپیلنی باید گفت که این دسته از کالاها در گذشته رشدهایی محسوس را تجربه کرده؛ بنابراین کاهش قیمت‌های این گروه‌های کالایی منطقی به نظر می‌رسد. با توجه به ادامه‌دار بودن کاهش قیمت‌ها در روزهای اخیر به نظر می‌رسد پتانسیل اصلی تضعیف قیمت‌ها مستهلک شده بنابراین سیگنالی برای تثبیت قیمت‌ها به شمار می‌آید.

نکته دیگر در مورد قیمت‌های موجود در بازار داخلی را باید کاهش فاصله قیمتی بین قیمت‌های تمام شده در بورس کالا با قیمت‌های بازار آزاد برشمرد؛ زیرا در صورت محاسبه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده، 8/ 3 در هزار هزینه معامله در بورس (به‌صورت حدودی)، هزینه‌های بارگیری در مبدأ، حمل‌ونقل‌ زمینی تخلیه و تحویل در انبار (بدون احتساب هزینه انبارداری که غالبا بر عهده خریدار خواهد بود در بازار مقصد خواهد بود) هم‌اکنون فاصله قیمتی ناچیزی بین قیمت‌های بازار آزاد با قیمت‌های تمام شده در بورس کالا وجود دارد. این به آن معنی است که روند نزولی قیمت‌ها باید به سرعت تعدیل شده و به ثبت برسد ولی این تنها یک احتمال است، زیرا نقطه ضعف بزرگی در برابر این ادعا خودنمایی می‌کند. همان‌گونه که بارها به آن اشاره کرده‌ایم موجودی انبارها در بازار داخلی بالاست البته قیمت تمام شده آنها نیز بسیار پایین‌تر از نرخ‌های موجود بوده؛ بنابراین تا زمانی که این دسته از کالاها به اتمام نرسد، باز هم روند کاهشی قیمت‌ها ادامه خواهد داشت.

البته این روند یک سیگنال مهم دیگر را نیز در ذات خود نهفته دارد که ممکن است به کاهش قیمت‌ها کمک کند. تجربه نشان داده که آن دسته از فعالان بازاری که به‌صورت ممتد و حرفه‌ای به داد و ستد یک گرید خاص مبادرت می‌کنند، اغلب موجودی انبارهای ثابتی را برای خود لحاظ کرده و همیشه آن را حفظ می‌کنند. این ویژگی در کنار تلاش فعالان حرفه‌ای بازار برای تامین نیاز مشتریان ثابت و دائمی خود باعث خواهد شد تا کالاهای موجود را با قیمت‌های روز، به روز کنند یعنی اجازه نمی‌دهند که قیمت‌ها از قیمت تمام شده کمتر شده، زیرا این رخداد فلسفه حضور آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. این در حالی است که اگر یک فعال غیرحرفه‌ای یا فروشنده‌ای مقطعی به این بازار به‌صورت فصلی گام بگذارد دیگر به این ویژگی احترام نگذاشته و اگر معامله‌ای برایش سودآور باشد، فروخته و به شرایط دیگر فعالان بازار توجه نخواهد کرد. متاسفانه باید گفت در روزهای پایانی سال گذشته این قبیل فعالان غیرحرفه‌ای به شدت در خریدهای بورس کالا مشارکت کرده و هم‌اکنون بخش بزرگی از عرضه‌های بازار را به خود اختصاص دادند که هنوز هم رفتار و تلاطم قیمت‌ها در بازار آزاد، حکایت از حضور این قبیل عرضه‌های غیرحرفه‌ای در بازار دارد. بالابودن حجم عرضه‌ها در بازار و دقیق‌تر در لیست‌های فروش مختلف خود به تنهایی موید این رخداد است یعنی عرضه‌های غیرحرفه‌ای و متاسفانه کج‌‌دار و مریز هنوز در بازار ادامه داشته، بنابراین احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها البته در صورت صحت این طرزفکر هنوز هم وجود دارد.

البته این بازار عرف دیگری نیز دارد که در شرایط وفور نقدینگی در بازار می‌تواند محقق شود. در این قبیل زمان‌ها فروشندگان و فعالان قدرتمند و حرفه‌ای بازار خود در نقش خریدار ظاهر شده و با جمع کردن عرضه‌های ارزان‌قیمت به مدیریت بازار همت می‌گمارند. متاسفانه این نیز محدودیت‌های خاص خود را دارد، زیرا حجم بالای معاملات در هفته‌های اخیر توان نقدینگی بالایی را از بازار مستهلک کرده بنابراین نمی‌تواند به سرعت به مدیریت بازار منتهی شود. در نهایت و به‌عنوان جمع‌بندی باید گفت تا زمانی که عرضه‌های پیشین از سوی فعالان غیرحرفه‌ای بازار به اتمام نرسد باز هم قیمت‌ها در مسیر کاهش قرار خواهد داشت هرچند که نرخ‌های بازار از قیمت‌های تمام شده در بورس کالا نیز پایین‌تر بیاید. با توجه به تمام این موارد روند کاهشی قیمت‌ها در هفته جاری ادامه خواهد یافت ولی از عمر و تاریخ مصرف کاهش قیمت‌ها زمان زیادی باقی نمانده و مجددا بازار با رشد قیمت‌ها همراه خواهد شد. با توجه به بالا بودن حجم معاملات در بورس کالا، به احتمال قوی فعالان بازار منتظر اعلام قیمت‌های پایه با جهت‌گیری افزایشی هستند بنابراین شرایط فعلی، فرصتی برای افزایش حجم خرید از بازار داخلی خواهد بود.

همان‌گونه که در گذشته نیز به آن اشاره کردیم قیمت‌ها در بازار داخلی پلیمرها به‌صورت پلکانی نوسان خواهد داشت که هم‌اکنون در فاصله دو پله رشد قیمت‌ها هستیم. پله اول یا کف بنیادین قیمت‌ها را باید به نسبت قیمت‌های تمام شده معاملات در پایان سال گذشته دانست که این بازار هم‌اکنون از آن عبور کرده است. درخصوص پله دوم که سرنوشت آتی بازار را تشکیل خواهد داد، قیمت‌های تمام‌شده معاملات موجود در بورس کالا بوده که هنوز به آن دست پیدا نکرده است ولی به احتمال قوی سرنوشت قیمتی در این بازار را رقم خواهد زد. این موارد در حالی می‌تواند شتاب بیشتری پیدا کند که قیمت‌های پایه جدید نیز با جهت‌گیری صعودی اعلام شود.


شائبه مهاجرت نقدینگی به بازار پلیمرها

افزایش محسوس حجم معامله پلیمرها در بورس کالا از پایان اسفندماه تاکنون مهم‌ترین‌ اتفاق در این بازار مهم تلقی می‌شود که البته بدون وجود نقدینگی غیرممکن بوده است. به عبارت ساده‌تر باید گفت ثبت این رکوردهای معاملاتی به‌صورت پیاپی نیاز به یک نقدینگی عظیم داشته زیرا معامله ۳۵۰ هزار تن انواع پلیمرها به بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان منابع نیاز دارد که تامین آن در شرایط فعلی آن هم از منابع داخلی بازار شاید غیرممکن به شمار بیاید. با توجه به این موارد باید به صراحت از شائبه مهاجرت نقدینگی از بازارهای مشابه به بازار پلیمرها سخن گفت هرچند که این رخداد در ماه‌های گذشته در سایر بازارهای کالایی همچون بازار فولاد نیز محقق شده و قیمت‌ها را در بازار فولاد به سرعت با ۲۰ درصد افزایش در کف بازار تهران رو‌به‌رو ساخت. اتفاقی که هنوز در کف بازار پلیمرها محقق نشده ولی می‌تواند این رشد قیمت‌ها را به سهولت تجربه کند هرچند که در طول زمان از دلایل قدرتمندی به‌صورت بنیادین نیز برخوردار است. با توجه به جایگاه خاص پلیمرها تنها در صنعت بسته‌بندی یا صنایع مختلف دیگر، این رشد قیمت‌ها قطعا به سایر بازارها نیز در آینده با افزایش هزینه تولید سرایت خواهد کرد که قطعا داده مثبتی برای کل اقتصاد نخواهد بود. بازارهای مواد غذایی، لبنیات، پوشاک و... از هم‌اکنون در زمره صنایع و معاملاتی است که مستعد رشد قیمت‌ها به تبعیت از افزایش بهای تمام شده خواهد بود. در نهایت کاهش نرخ سود بانکی در بازار پول شاید به تنهایی نتواند به تزریق این حجم عظیم از نقدینگی در بازار منجر شود بنابراین بازارهایی دیگر از سرمایه خالی شده و به سمت بازارهای کالایی همچون پلیمرها سرایت کرده است. در صورت معامله این گروه کالایی تنها با اعتبار کارگزاری‌ها از هم‌اکنون باید حجم عرضه در بازار داخلی افزایش یابد یعنی کاهش قیمت‌ها توجیه پیدا کرده و خریداران با این رویکرد به احتمال قوی متضرر خواهند شد.

مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی

بالابودن ممتد حجم معامله پلیمرها در بورس کالا

خودنمایی خریداران در بورس و بازار که نشان دهنده خوش بینی‌هایی فزاینده به آینده این بازار است.

بالابودن حجم نقدینگی در گردش در بازار پلیمرها تا جایی که برخی شائبه‌ها را نیز مطرح کرده است.

انتظار بازار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در هفته آینده

توجه خریداران به اغلب گریدهای مختلف که احتمال سفته بازی و واسطه گری را تقویت می‌کند.

حجم بسیار بالای رقابت برای خرید که به افزایش قیمت‌های بزرگی در بورس کالا منجر شد.

تثبیت نسبی حجم معاملات سلف - مچینگ و نقدی - مچینگ در رینگ پتروشیمی که نشان دهنده آن است که عرضه‌کنندگان اصلی از واقعیت‌های بازار به خوبی مطلع هستند.

کاهش ظرفیت تحلیل در بازار و بروز شرایطی ملتهب در کنار هجوم برای خرید که نشان دهنده شرایطی مطلوب نیست.

احتمال مدیریت زیرپوستی بازار توسط برخی فعالان بزرگ که شایعه تلاش برای خالی شدن انبارهای عرضه‌کنندگان اصلی را با جوسازی‌های مقطعی تقویت می‌کند.

عقب نشینی خریداران برای برخی گریدهای خاص و پرمخاطب که نشان‌دهنده ورود برخی عرضه‌های جدید و احتمالا وارداتی به بازار است.

رکورد زنی ممتد حجم معامله پلیمرها در بورس کالا که وعده روزهایی جذاب را برای صنایع پایین‌دستی به همراه می‌آورد.

نزدیکی به برگزاری نمایشگاه ایران‌پلاست که توجهات را مجددا به سمت صنایع تکمیلی و بازار پلیمرها جلب کرده است.

روند نزولی قیمت‌ها در بازار پلیمرها که به‌رغم افزایش محسوس حجم معامله و رشد قیمت‌ها در بورس کالا یک تناقض جدی را پدید آورده است.

ابهامات جدی درخصوص واقعیت‌های بازار آزاد پلیمرها که طرزفکرهای مختلف و متناقضی را در بازار پدید آورده است.

وجود شائبه مهاجرت سرمایه‌ها به بازار پلیمرها

بالابودن موجودی انبارها در بازار آزاد که به برتری عرضه بر تقاضا و کاهش قیمت‌ها منجر شده است.

رشد مجدد قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی تا جایی که رکورد قیمتی 120 روزه خود را شکست.

تثبیت بهای نفت خام در سطوحی بالاتر از 40 دلار که سیگنال بسیار مهمی برای بازار جهانی محصولات پتروشیمی به شمار می‌رود.

ثبات نسبی قیمت‌های جهانی در بازار پلیمرها در هفته‌های اخیر که در کنار سیگنال مثبت بهای نفت خام، احتمال رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و حتی قیمت‌های پایه در بورس کالا را تقویت خواهد کرد.

رشد قیمت محصولات پتروشیمی به بالاترین حد در 9 ماه اخیر که توسط بهای جهانی نفت خام مورد حمایت قرار گرفته است.

رشد قیمت اغلب مواد اولیه محصولات پتروشیمی مخصوصا اولفین‌ها

بازار در کش وقوس دوشائبه