محاسبات مربوط به هزینه حداقل دستمزد یک کارگر ساده از منظر کارفرما
موضوع تعیین حداقل دستمزد کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی همه ساله در روزهای پایانی سال موضوعی چالشی بین نمایندگان کارگران و کارفرمایان است و همواره تا پیش از تشکیل جلسه شورای‌عالی کار این نمایندگان به زورآزمایی رسانه‌ای پرداخته، محدودیت‌ها و مفروضات خود را ارائه می‌نمایند.
موضوع تعیین حداقل دستمزد کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی همه ساله در روزهای پایانی سال موضوعی چالشی بین نمایندگان کارگران و کارفرمایان است و همواره تا پیش از تشکیل جلسه شورای‌عالی کار این نمایندگان به زورآزمایی رسانه‌ای پرداخته، محدودیت‌ها و مفروضات خود را ارائه می‌نمایند.
اینکه در شرایط تورم موجود در کشور علی‌الخصوص در سال‌های اخیر، حداقل دستمزد می‌بایست پوشش هزینه‌های حداقلی زندگی یک کارگر ساده را فراهم نماید، بر هیچ‌کس پوشیده نیست؛ ولی توجه به این موضوع از دید کارفرمایان محترم و محاسبه هزینه‌های تحمیل شده به ایشان نیز باید مورد توجه قرار گیرد که در مواردی مغفول مانده است. به ویژه اینکه بر اساس بیانات مقام معظم رهبری نیز امسال سال «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» نام گرفته است و توجه ویژه به بعد کارفرمایی و کارآفرینی مسائل به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی مساله‌ای بسیار مهم است.
براساس این مقدمه، بر آن شدیم تا برای یک کارگاه تولیدی مستقر در یک شهرک صنعتی که فاصله‌ای حدود ۵۰ کیلومتر با شهر دارد (که بتواند نماینده معمول و معقولی برای متوسط جامعه کارفرمایان و کارآفرینان باشد) به محاسبه هزینه‌های مترتب بر کارفرما به منظور به‌کارگیری یک نیروی کارگری ساده بپردازیم.
الف) مفروضات در نظر گرفته شده برای محاسبه هزینه‌ها
درقسمت اول این گزارش به ارائه مفروضات در نظر گرفته شده برای محاسبات می‌پردازیم.
1)حداقل دستمزد ماهانه تعیین شده برای سال 1391 توسط شورای عالی کار3.897.540ریال
۲) بن کارگری ماهانه۳۵۰.۰۰۰ ریال
3) حق مسکن و خوار‌بار ماهانه 100.000 ریال
۴) متوسط حق عائله‌مندی برای یک کارگر ساده (برای یک فرزند)۳۸۹.۷۵۴ ریال
با نظر به اینکه بعد متوسط خانواده در جامعه ایران حدود 4 نفر است و می‌بایست مبنای محاسبه حق عائله‌مندی قرار گیرد؛ ولی در جهت اطمینان و جلوگیری از تردید در مفروضات گزارش، این بعد سه نفر در نظر گرفته شده است و متوسط حق عائله مندی برای یک فرزند منظور گردیده است.
۵)حق بیمه سهم کارفرما (۲۳درصد حقوق مبنا)
896.000 ریال
۶)عیدی سالانه کارگر (حداقل ۲ ماه حقوق مبنا)
7.795.000 ریال
۷)حق سنوات سالانه (حداقل یک ماه حقوق مبنا)
3.894.750 ریال
۸)هزینه ایاب و ذهاب به کارگاه و بالعکس (ماهانه) ۷۵۰.۰۰۰ ریال
لازم به توضیح است هزینه این بند براساس استعلام انجام شده از کارگاه‌هایی با مشخصات فوق الذکر به دست آمده است و مبنای محاسبه نیز این است که در سال گذشته هزینه‌های متوسط پرداخت شده برای یک مینی بوس با گنجایش 14 نفر سرنشین ماهانه 10.500.000 ریال بوده است که به صورت متوسط برای هر کارگر مبلغ 750.000 ریال به صورت ماهانه محاسبه
می‌گردد.
9)هزینه غذا (روزانه)25.000 ریال
محاسبه هزینه این بند نیز مطابق توضیح بند ۸ می‌باشد.
10)هزینه‌های لباس و وسایل ایمنی و حفاظتی (سالانه) 1.200.000 ریال
این ردیف هزینه نیز مشابه ردیف‌های ۸ و ۹ محاسبه گردیده است. با این توضیح که این هزینه برای تامین لباس و وسایل ایمنی و حفاظتی کارگران برای ۲ نوبت در سال و هر نوبت ۶۰۰.۰۰۰ ریال محاسبه شده است.
ضمنا می‌بایست ذکر شود که هزینه‌های مربوط به اضافه کاری، حق ماموریت، مزایای رفاهی و انگیزشی و سایر موارد مشمول حق السعی کارگران در این محاسبات منظور
نشده؛ زیرا مبنای محاسبات، ارقام حداقل موضوع قانون است.
در ردیف‌های ده‌گانه فوق الذکر تفاوت‌هایی در مبنای محاسبات وجود دارد. به این معنا که واحد بعضی از ردیف‌ها ماهانه، برخی سالانه و برخی حتی روزانه هستند که در نظر اول می‌تواند محل ایراد واقع می‌شود، که در ادامه گزارش و در محاسبات ارائه شده در بخش «ج» این مساله مرتفع خواهد گردید ولی قبل از آن لازم است به محاسبه روزهای کاری در بخش «ب» پرداخته شود.
ب) محاسبه روزهای مفید کاری در سال ۱۳۹۱
در تقویم رسمی کشور برای سال 1391 تعداد 52 روز جمعه و 21 روز تعطیل رسمی و همچنین روز جهانی کارگر(اول ماه مه) وجود دارد که این به معنای 74 روز تعطیلی رسمی است.علاوه بر این هر کارگر سالانه 26 روز مرخصی استحقاقی بدون احتساب جمعه و تعطیلات رسمی دارد. در این بخش از مرخصی استعلاجی صرف نظر می‌شود و فرض بر آن است که هیچ کارگری در سال مشمول مرخصی استعلاجی نخواهد بود. لذا با توجه به موارد فوق هر کارگر در سال 1391 به تعداد یکصد روز به محل کارگاه نخواهد رفت و کاری برای کارفرما انجام نخواهد داد.
با توجه به اینکه سال ۱۳۹۱ سال کبیسه است و تعداد روزهای آن ۳۶۶ روز می‌باشد می‌توان نتیجه گرفت که یک کارگر حداکثر ۲۶۶ روز در سال برای کارفرما کار خواهد کرد.
ضمنا ذکر این نکته نیز برای محاسبات ارائه شده در بخش بعد ضروری است که حداقل دستمزد کارگر عنوان شده برای کارگر مربوط به ماه‌های 30 روزه سال بوده و این دستمزد در ماه‌های 31 روزه برابر با
خواهد بود که این موضوع در محاسبات بخش بعد لحاظ گردیده است. (ضمنا حق بیمه در ماه‌های 31 روزه اضافه می‌گردد که این موضوع نیز در محاسبات بخش بعد لحاظ شده است)
ج) محاسبات مربوط به دستمزد با توجه به مفروضات بخش‌های الف و ب
بر اساس مفروضات ذکر شده در بخش‌های الف و ب محاسبات مربوط به دستمزد کارگران به طور خلاصه بصورت جدول روبرو خواهد بود.
د) محاسبات مربوط به دستمزد روزانه
با توجه به مفاد بندهای قبل، اعم از روزهای مفید کاری (موضوع بند ب) و هزینه‌های سالانه (موضوع بند ج) اکنون می‌توان هزینه حداقل دستمزد روزانه یک کارگر را برای روزهای مشغول به کار محاسبه نمود که عبارت خواهد بود از:
و این به معنای آن است که یک کارگر با حداقل دستمزد مربوط به سال 1391 به ازای هر روز کار خود مبلغ 365043 ریال برای کارفرمای خود هزینه خواهد داشت.
ه) جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
بر اساس محاسبات ارائه شده در بندهای قبلی و فارغ از این مساله که بهره وری نیروی انسانی در ایران چقدر است و نسبت به سایر کشورها در چه رتبه‌ای قرار دارد (که از مبانی موضوع این مقاله خارج است و می‌توان در محل دیگری راجع به آن بحث نمود) و سایر مسائل مرتبط با نیروی کار و قوانین کار و تامین اجتماعی کشور، عدد به دست آمده در بند قبل بسیار قابل تامل است.
در صورتی که به این موضوع و محاسبات ارائه شده و نتایج به دست آمده از منظر یک کارآفرین با بعد بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط نگریسته شود، می‌توان این طور
جمع بندی نمود که لازم است به منظور تحقق فرمان «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» دیدگاه‌های ویژه حمایتی از تولیدکنندگان داخلی به‌خصوص در بخش هزینه‌ها به وجود آید و همه دست اندرکاران اجرایی و قانون‌گذاری کشور برای تحقق فرموده مقام معظم‌رهبری دست به کار شده و کلیه جوانب موضوع را مد نظر قرار دهند.
* دانشجوی دکترای مدیریت بازرگانی _ دانشگاه اصفهان
(b_boroomand@yahoo.com)
ارسال نظر