تریبون حسابداری

گروه بورس- مجید اسکندری: این بار به معرفی یکی از مشهورترین حسابداران کشور می‌پردازیم. غلامحسین دوانی متولد ۱۳۳۲ آبادان لیسانس حسابداری را از موسسه عالی حسابداری طی سه سال و فوق لیسانس مدیریت عالی اجرایی را از سازمان مدیریت صنعتی و فوق‌لیسانس مدیریت مالی را از آکادمی علوم مالی آمریکا دریافت کرده است. دوانی علاوه بر مطالعات حرفه‌ای حسابداری در زمینه اقتصاد سیاسی و اقتصاد توسعه نیز مطالعات قابل توجهی داشته به طوری که از سال‌ ۱۳۷۳ بیش از چهارصد مقاله حرفه‌ای خود را در روزنامه‌های مختلف ارائه کرده است. دوانی از نخستین اعضای جامعه حسابداران رسمی بود که در سال‌های ۸۶-۱۳۸۳ به عضویت شورای عالی جامعه حسابداران رسمی و همزمان شورای عالی انجمن حسابداران خبره درآمد. تالیفات او شامل ۱۴ کتاب در زمینه‌های حسابداری، بورس، حسابداری مالیاتی، حسابداری شرکت‌ها و قانون مالیات‌های مستقیم و سایر قوانین کاربردی کشور است. او در سال‌های پس از پایان دفاع مقدس با توجه به برآیند فعالیت سازمان بورس از فعالان تئوریک بازار سرمایه بود که در همین زمینه کتاب «بورس، سهام و نحوه قیمت‌گذاری سهام» را نوشت که تاکنون چندین بار به چاپ رسیده است. از طرف دیگر با توجه به اهمیت مالیات و نقش آن در برقراری انضباط مالی و توسعه اقتصادی کشور در سال ۱۳۷۴ و بنا به درخواست دکتر مهدی تقوی که مدیریت گروه اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نور را بر عهده داشت، کتاب حسابداری مالیاتی را در فاصله یک دوره شش‌ماهه تدوین کرد که این کتاب مدت‌ها به عنوان تنها ماخذ درسی دانشگاهی کشور شناخته می‌شد و متاسفانه بعد‌ها مورد رونویسی برخی قرار گرفت که اطلاعات خاصی هم از مالیات نداشتند! توانایی حرفه‌ای و دانش تئوریک نامبرده باعث شد که در سال ۱۳۸۱ از طرف شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران به مدت بیش از چهار سال سردبیری مجله وزین حسابدار را بر عهده گیرد. او همچنین به عنوان سخنران اصلی در چندین کنفرانس بین‌المللی حسابداری حضور داشته و مقاله مسوولیت‌های اجتماعی حسابرسان در مبارزه با فساد در دهمین کنفرانس بین‌المللی استادان حسابداری جهان که در سال ۲۰۰۷ در استانبول برگزارشد مورد استقبال قرارگرفت و به چاپ رسید. مقاله معروف «نقش حسابرسان در مبارزه با فساد، تقلب و پولشویی» نیز در سال ۲۰۰۸ در کنفرانس بین‌المللی مبارزه با پولشویی هنگ‌کنگ پذیرفته شد. وی علاوه بر ارتباطات حرفه‌ای، علاقمندی خاصی به حوزه رسانه‌های جمعی داشته به طوری که در سال ۱۳۷۸ با برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه خبرنگاران حوزه اقتصاد با بسیاری از دست‌اندرکاران در این حوزه ارتباط نزدیک و فعال برقرار کرد. مقالات متعدد نامبرده پیرامون کارکرد و نارسایی‌های نظام مالیاتی باعث شد که وی دو بار به عنوان نویسنده برتر این حوزه توسط سازمان امور مالیاتی معرفی و تشویق شود. او همچنین در سال ۱۳۸۹ به عنوان یکی از فعالان مطبوعاتی و نویسندگان حوزه حرفه حسابداری توسط جامعه حسابداران رسمی ایران و انجمن حسابداران خبره ایران مورد تشویق قرار گرفت. مقالات حرفه‌ای- اقتصادی دوانی به ویژه در دهه هشتاد و پیش‌بینی‌هایی که بیشتر آنها تحقق یافته او را به عنوان چهره برجسته حرفه حسابداری و بازار سرمایه معرفی کرده است. وی به اتفاق پروفسور ذبیح‌اله رضایی، استاد دانشگاه ممفیس که از همکلاسی‌های دوران دانشکده موسسه عالی حسابداری وی بوده در سال گذشته موفق شدند «تاریخ حسابداری ایران» را به‌عنوان بخش چهاردهم جلد پنجم کتاب «تاریخ حسابداری جهان»، ارائه کنند که کتاب یادشده به تازگی توسط انتشارات بین‌المللی امرالد (Emerald) به چاپ رسیده و برای اولین بار حسابداری ایران در سطح بین‌الملل معرفی شده است. وی از معدود حسابداران کشور است که عضویت بیشتر نهادهای بین‌المللی حرفه حسابداری از جمله انجمن حسابداران خبره آمریکا، انجمن بین‌المللی حسابداران (AIA)، انجمن بازرسان تقلب (CFE)، آکادمی علوم حسابداری کانادا (CAAA)، انجمن حسابداری اروپا (EA)، انجمن حسابداری آمریکا (AAA)، انجمن حسابداران مدیریت آمریکا (IMA)، انجمن اقتصاددانان کانادا (PEBC) و انجمن حسابرسان داخلی (IAA) را دارا است. دوانی دارای مدارک حرفه‌ای مبارزه با پولشویی بوده و به‌عنوان همکار بانک جهانی در پروژه کسب‌و‌کار جهانی (World doing business) شناخته می‌شود. او اعتقاد دارد در عصر جهانی شدن وظیفه حسابداری و حسابرسی دیگر فقط تراز حساب و کتاب و اعتبار بخشی به‌آنها نیست بلکه دولت‌ها و همه استفاده کنندگان صورت‌های مالی علاقه‌مندند حرفه حسابداری به طور اعم (حسابداران و حسابرسان) در پیامد مسوولیت‌های اجتماعی خود با افشای درست و به موقع «فساد، تقلب، پولشویی و رعایت قانون و مقررات» بازارهای مالی و پولی را از آسیب‌های جدی بعدی مصون بدارند! او همواره نقاط ضعف و قوت بازار‌های سرمایه را به‌خوبی شناخته و در افشای معاملات مشکوک و نارسایی‌های بازار پولی و مالی، در رسانه‌های جمعی، نقش بسزایی داشته است. او بیش از دو دهه سابقه تدریس رشته حسابداری و حسابداری مالیاتی در مراکز آموزشی کشور را داشته و در همین زمینه کتاب «حسابداری شرکت‌ها» را به اتفاق همکار حرفه‌ای خود، علی امانی به رشته تحریر درآورده است. مقاله معروف «سقوط بازارهای آزاد و ظهور بازارهای کنترلی» و «موردکاوی فساد مالی در ایران» نامبرده در مجله بین‌المللی لوموند فارسی به چاپ رسیده است. او باوجودی که کتاب «بورس، سهام و نحوه قیمت‌گذاری سهام» را تالیف کرده و این کتاب، مأخذ در این زمینه به شمار می‌رود و بسیاری از فعالان بازار سرمایه ابتدای کار را با مطالعه آن شروع کرده‌اند، هیچگاه خود، در بازار سرمایه فعال نبوده است. دوانی بر این باور است که مسوولیت‌ حسابرسی و خرید و فروش سهام مانع‌الجمع هستند و امکان ندارد حسابرسی که سر در بازار سرمایه دارد بتواند مسوولیت‌ حرفه‌ای خود را به درستی انجام دهد! کتاب راهنمای کسب و کار در ایران به زبان انگلیسی (Doing business in Iran) که به‌عنوان تنها مرجع انگلیسی در این ارتباط به شمار می‌رود و توسط موسسه حسابرسی بین‌المللی RSM انتشار یافته از دیگر تالیفات دوانی به شمار می‌رود.

او به تازگی مسوولیت‌ تهیه و تدوین گزارش اقتصادی جهان در سال ۲۰۶۰ را بر عهده داشته که پس از دو سال تلاش، گزارش یادشده در وب‌گاه‌های بین‌المللی انتشار یافته است. دوانی در جریان افشای تقلب در سیستم بانکی و کنکاش این قضیه، فارغ از مسائل حاشیه‌ای با نوشتن مقالات متعدد در روزنامه دنیای اقتصاد نقش برجسته‌ای داشت و در کنفرانس تقلب و مبارزه با پولشویی نیز راهکارهای مبارزه با فساد را ارائه کرد. او از معدود افرادی بود که در سال‌های ۸۰- ۱۳۷۸ در موضوع حاکمیت شرکتی نقش فعالی را در کمیته طراحی این موضوع در وزارت امور اقتصادی و دارایی وقت بر عهده داشت. به همین سبب بود که در سال ۱۳۸۷ به‌عنوان سخنران اصلی «حاکمیت شرکتی و مسوولیت‌های اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی» که با پشتیبانی دفتر توسعه سازمان ملل در تهران در مرکز استراتژی ملی برگزارشد، انتخاب شد. وی درباره شروع همکاری خود با بورس می‌گوید: سال ۱۳۶۷ برای نخستین بار به محل سازمان بورس در خیابان سعدی جنوبی رفتم. تالار بورس سوت و کور بود و جز آقای رجایی سلماسی و منشی‌اش، شخص دیگری نبود. قرار بود بورس فعال شود و من هم درصدد ترجمه مقاله‌ای پیرامون کنترل‌های داخلی در بورس و قانون تا

ما را بودم. تصمیم گرفتم مقالاتی پیرامون بورس در مجله حسابدار، ارگان انجمن حسابداران خبره ایران که در آن روزگار تنها مجله حرفه‌‌ای کشور بود، بنویسم. در پی همین تصمیم،

کتاب «بورس، سهام و نحوه قیمت‌گذاری سهام» را نوشتم و بعد‌ها با نوشتن مقالات متعددی در روزنامه‌های اقتصادی آن دوران نظیر اخبار اقتصاد، ابرار اقتصادی، آسیا و به ویژه دنیای اقتصاد کوشش کردم صفحات ثابتی به نگارش مقالات حرفه حسابداری و تاثیرگذاری آن در بازار سرمایه اختصاص یابد. همچنین با نوشتن مقالاتی درخواست کردم که شورای برنامه‌ریزی متون درسی، صفحاتی را درباره بورس، مالیات و تامین اجتماعی اختصاص دهند تا در گسترش فرهنگ سرمایه و بورس موثر واقع شود. پیامد همین نگرش، سلسله مصاحبه‌های تلویزیونی پیرامون کارکرد بورس و نقش آن در اقتصاد کشوربود که با همت دکتر عبده تبریزی دبیر کل سابق بورس و پرویز صداقت از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد. از ویژگی‌های دوانی صراحت قلم و زبان است که بدون ملاحظات، کوشش می‌کند نقاط ضعف و نارسایی‌های اقتصاد و حرفه حسابداری را با ارائه راهکارهای عملی بیان کند و این موضوع هزینه‌های زیادی را به او تحمیل کرده است. دوانی بر این باور است به رغم آنکه علاقه‌مندی‌های شخصی وی انگیزه پیشرفت و فعالیت وی بوده اما تقارن همکاری‌هایش با همکار و شریک حرفه‌ای‌اش، علی امانی دهه هفتاد در این مسیر ‌تاثیر شگرفی داشته است. او اعتقاد دارد فرآیند توسعه سیاسی - اقتصادی راهی سخت و دشوار است که او به عنوان حسابدار و حسابرس علاقمند است با پایبندی به مسوولیت‌های اجتماعی و دوری از واهمه‌های فساد مالی، در این فرآیند با نگارش کتاب و مقاله اثر‌گذار باشد. دوانی درباره نقش روزنامه‌های اقتصادی، به ویژه دنیای اقتصاد در توسعه حرفه حسابداری می‌گوید: قبل از حمایت ضمنی و رسمی روزنامه‌های اقتصادی دهه هشتاد حرفه در گمنامی به سر می‌برد و نقش روزنامه‌های اقتصادی به خصوص روزنامه

دنیای اقتصاد در این مهم بسیار قابل ستایش است.