مُضیف‌های خوزستان؛ سازه‌هایی از نی

نسیبه هاشم‌خانی nasibeh.hashemkhani@gmail.com علی حیدری 24 سال دارد، دانشجوی مهندسی نرم‌‌افزار کامپیوتر است و جزو اعراب اصیل ایران محسوب می‌شود. پنج سال قبل، علی حیدری به همراه خانواده و در راستای حفظ فرهنگ اصیل بومی و قومی خود، اقدام به ساختن یک مُضیف در مجاورت خانه خود کرد، این مضیف، دومین مضیف کشور بود و در حال حاضر تقریبا تنها مضیف فعال در ایران محسوب می‌شود. مضیف خانواده حیدری در استان خوزستان و در کنار جاده اصلی سوسنگرد- بستان واقع شده است که 5 کیلومتر از سوسنگرد و 25 کیلومتر از شهر بستان فاصله دارد. مضیف در حقیقت به اتاق پذیرایی مردمان عرب در روزگاران قدیم برمی‌گردد و حکم مهمانخانه را دارد، در معنای لغوی نیز مضیف به معنای محل ضیافت است. اعراب رسم دارند در مجاورت خانه خود، محلی برای مهمان‌ها بنا کنند تا مهمان احساس راحتی داشته باشد، بر اساس رسم و رسوم، صاحبخانه تا سه روز نیز از مهمان پولی نمی‌گیرد، اما مضیف چه ساختاری دارد و از چه مصالحی در ساخت آن استفاده می‌شود؟ ساختار اصلی مضیف، هلالی شکل و به‌طور کامل از نی ساخته شده است. تعداد ستون‌های مضیف باید فرد باشد وگرنه استحکام لازم را ندارد، این فرد بودن علاوه بر مسائل فنی، ریشه در اعتقادات قدیمی اعراب دارد. مضیف در میان مردمان عرب از جایگاه خاصی برخوردار است و همانند مکان‌های مقدس آداب منحصر به فرد خود را دارد. در بسیاری از مواقع، اعضای بومی روستا جلسات و گفت‌وگوی خود را در مضیف برگزار می‌کنند. درب مضیف در هنگام ساخت باید رو به قبله تعبیه شود. نکته جالب توجه دیگر در مضیف‌ها، درب کوتاه آن است تا واردشونده به واسطه کوتاهی در خم شده و به این ترتیب به کسانی که داخل نشسته‌اند، احترام بگذارد. فرد پس از ورود به مضیف از اولین شخصی که در کنار ورودی نشسته شروع به سلام و روبوسی می‌کند و سپس جایی برای نشستن، مطابق با شأن خود پیدا می‌کند. پس از نشستن، حاضران شروع به وقت‌بخیر و خوش‌آمدگویی به شخص تازه‌وارد می‌کنند. مضیف روستای «بردیه» با طول11متر و عرض3متر و نیم و ارتفاع 4متر ساخته شده است. در وسط آن خانواده حیدری اجاق قرار داده‌اند که در فصول سرما به وسیله چند کنده بزرگ درخت، گرمای مُضیف را تامین کند. اما یکی از نکات جالب مضیف منوی غذایی آن است. در آنجا آشپزهای بومی منویی شامل خورشت قارچ با برنج، مرغ شکم‌پر، ماهی کبابی و غذایی به نام مسطح (مسطح شامل یک-چهارم گوسفند درسته آب‌پز شده است که بعد از آن با آب‌‌نبات و ادویه‌های مخصوص سرخ شده و به همراه یک و نیم کیلو برنج در سینی‌های مخصوص، برای دو نفر سرو می‌شود، البته شکل اصلی خوردن این غذا با دست است.) را به شما عرضه می‌کنند. همراه غذاها معمولا ترشی، خرمای محلی و سالاد نیز سرو می‌شود. آیین قهوه‌خوری از رسوم قدیمی اعراب است که از روزگار دیرین مورد احترام مردم عرب بوده و دارای آیین و رسوم خاص خود است. طبخ در مقابل چشم بازدیدکنندگان و سپسس اجرای آیین قهوه‌خوری تقریبا هرروز در مضیف اجرا می‌شود. قهوه اولین چیزی است که عرب‌ها پس از سلام و خوش‌آمدگویی به میهمانان خود، اعم از فقیر و غنی، با آن پذیرایی می‌کنند. صنایع دستی ارائه شده شامل: انواع ظروف ساخته شده از نی و باقی‌مانده درخت‌های خرما، لباس‌های محلی، ظروف محلی و وسایل قهوه‌خوری است. امکان تهیه بسیاری خوراکی‌های محلی نیز در فروشگاه وابسته به مضیف وجود دارد. در مورد اقامت شبانه نیز باید گفت: عموما آقایان در همان مضیف می‌خوابند، اما برای بانوان اقامتگاهی در نزدیکی مضیف تهیه می‌شود که اگرچه از «نی» درست نشده، اما با وسایل مدرن عربی اعم از مبل و تخت و ملافه و پتوهای دست‌بافت، تجهیز شده است. ضمنا در نزدیکی مضیف حیدری دیدنی‌های زیادی وجود دارد. در یک مکان واحد، جنگل و کویر به صورت همزمان در کنار یکدیگر قرار دارند. در همان محل سیاه‌چادر برپا می‌شود و گروه‌های پایکوبی و موسیقی عربی به اجرای برنامه می‌پردازند. ضمنا امکان شترسواری نیز وجود دارد. ساخت مضیف و معرفی آن در واقع معرفی فرهنگ اعراب ایرانی و جلوگیری از اضمحلال این رسوم اصیل و زیبا است. از این رو ارائه بهترین خدمات با کمترین قیمت ممکن، برای خانواده حیدری در اولویت قرار دارد. از این رو است که این خانواده عرب تنها هزینه‌ای که دریافت می‌کنند بابت غذا و در صورت تمایل راهنما است. در غیر این صورت بازدید از مضیف و پذیرایی با قهوه، چای دارچین و خرما کاملا رایگان است. اگر با خواندن این مطلب برای رفتن به مضیف ترغیب شده‌اید، می‌توانید با شماره تلفن 09169169160 تماس بگیرید یا به سایت www.roostayeman.com مراجعه کنید. هزینه‌های هر فرد برای اقامت در مضیف روزانه بین 20 تا 50 هزار تومان است.