فرصت بی‌نظیر
سیامک خرمی* قسمت نهم این ستون به تحلیل مسائل اقتصادی با رویکرد توسعه پایدار با توجه ویژه به افق ۲۰۵۰ می‌پردازد.
در سالیان گذشته، ارتباط‌های سیاسی و اقتصادی خوبی با کشورهای آمریکای‌لاتین و مرکزی برقرار گشته است. این ارتباطات منجر به گشودن بازارهایی برای صنایع نفت و ساختمان کشور شده است. آن چه به نظر می‌رسد از آن غفلت شده است، بازار بزرگ و بالفعلی است که در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در این کشور‌ها در حال شکل‌گیری است.
به لطف رشد اقتصادی قابل توجه منطقه که با پیشروی برزیل هدایت می‌شود، وابستگی بسیاری از کشورهای منطقه به نفت، تعهد شرکت‌های بزرگ برخی از کشور‌ها مانند مکزیک به «مسوولیت اجتماعی»، تغییرات بنیادین در ساختار صنعت برق و شروع طرح feed-in-tariff در حوزه صنعت انرژی تجدیدپذیر این کشور‌ها، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه انرژی تجدیدپذیر در این منطقه صورت گرفته است.
در حالی که در سال ۲۰۱۲ و پس از پنج‌سال رشد، سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های پاک در سطح جهان با کاهش قابل توجهی مواجه شد، در این منطقه، اگر کشور برزیل را حذف کنیم، سرمایه گذاری در این صنعت بیش از ۱۲۵ درصد افزایش یافته است (بلومبرگ). بخش عمده سرمایه‌گذاری نیز نه بر توسعه تکنولوژی بلکه بر توسعه پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر است و این نشان‌دهنده بازار بزرگ فروش تکنولوژی و خدمات مهندسی و پشتیبانی مرتبط در کوتاه‌مدت در این منطقه جغرافیایی است.
با این حال، این بدان معنا نیست که کشورهای این منطقه به یک واردکننده صرف تکنولوژی تبدیل شده‌اند. کشورهایی چون برزیل و آرژانتین اکنون پذیرای شرکت‌های مرتبط در اکثریت حلقه‌های زنجیره ارزش افزوده صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر هستند و تا سال ۲۰۱۶ بنا را بر این دارند که تمامی زنجیره ارزش افزوده را به صورت داخلی پوشش دهند. به همین دلیل، در آینده نزدیک این شرکت‌ها به عنوان رقبای جدی در این صنعت برای شرکت‌های خارج از منطقه محسوب خواهند شد.
از این رو، پیشنهاد می‌کنم صنعت انرژی تجدیدپذیر ایران نیز با کمک دستگاه دیپلماسی از این بازاری که ممکن است در ۲-۳ سال دیگر وجود نداشته باشد نهایت استفاده را ببرد. اگرچه بخش عمده‌ای از سبد انرژی تجدیدپذیر منطقه را بیوانرژی تشکیل می‌دهد، اما آنچه در سالیان اخیر رشد خیره‌کننده‌ای داشته است انرژی باد و به خصوص انرژی خورشیدی بوده است که با برگزاری مناقصات متعدد دولتی حمایت شده است.
در تابستان گذشته نیز یک مناقصه بسیار بزرگ توسط دولت برزیل برای پروژه‌های نیروگاه‌های خورشیدی برگزار شد. علاوه بر فواید اقتصادی که حضور در این منطقه می‌تواند برای صنعت انرژی تجدیدپذیر کشور داشته باشد، اجرای پروژه‌های پایلوت می‌تواند منجر به افزایش توانمندی تکنولوژیک بنگاه‌ها و یادگیری ایشان شده و در نتیجه کاهش هزینه واحد اجرای پروژه‌های این چنین در کشور خودمان به همراه داشته باشد.
با توجه به اینکه این متن کوتاه را در راستای مطلب اخیر همکار خوبمان جناب آقای باقری در وب سایت هم آفرینی در زمینه رشد فزاینده پتنت‌های حوزه انرژی تجدیدپذیر در سطح جهان و تهدید بالقوه صنعت نفت کشور نوشتم، تاکید می‌کنم اقتصاد ایران نباید فرصت‌های حول انرژی‌های پاک را به راحتی از دست بدهد.
متاسفانه به دلیل تعلل بیش از حد، ایران فرصت میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری را در این حوزه از طریق مکانیزم توسعه پاک از دست داد و صد‌ها میلیارد دلار جذب اقتصاد هند و چین و آمریکای لاتین شد که به جهش بزرگ صنایع انرژی تجدیدپذیر این کشور‌ها انجامید. اکنون دغدغه اولیه این کشورها تجاری‌سازی فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر نیست، بلکه چگونگی توسعه و گسترش این صنعت و یکپارچه‌سازی این فناوری‌ها با ساختار فعلی صنعت انرژی به عنوان اولویت اصلی سیاست‌گذاران است.
دستگاه دیپلماسی خارجی و تیم اقتصادی دولت در کنار بخش خصوصی باید به کمک هم آیند تا از فرصت به دست آمده در آمریکای جنوبی، اگر تاکنون از دست نرفته باشد، نهایت استفاده را ببرند. با توجه به اهمیت این موضوع، احتمالا در مورد روندهای سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی تجدیدپذیر در هفته‌های آتی بیشتر خواهم نوشت.
s.khorramigmail.com *

فرصت بی‌نظیر