«نقشه جغرافیایی فقر»؛ قطب نمای «اصلاح یارانه‌ها»

دکتر داود سوری* طرح هدفمند‌سازی یارانه‌ها با تکیه بر اجماع صاحب‌نظران در خصوص ضرورت آن و بدون تفکر درخصوص چگونگی انجام آن در نهایت به ساده‌ترین شکل و البته بسیار ناکارآمد به اجرا درآمد. زیاد دور از انتظار نبود که عمر این طرح با چنین ساختاری طولانی نباشد و اینک پس از دو سال پر حرف و حدیث، دولتمردان به این نتیجه رسیده‌اند که توان پرداخت مبلغ تعیین شده را به همه ایرانیان ندارند؛ هرچند ارزش واقعی و قدرت خرید یارانه تعیین‌شده نیز به شدت کاهش یافته است. در مواجهه با این مشکل به نظر می‌رسد دولت حذف عده‌ای از یارانه بگیران را در دستور کار خود قرار داده و به این نتیجه رسیده است که فعلا با حذف 30درصد از یارانه بگیران مشکل حل می‌شود و البته ملاک تعیین 30درصد نیز نه کارآیی نظام پرداخت یارانه‌ها، بلکه برآورد دولت از بودجه طرح است. بنابراین سوالی که اینک مطرح است این است که چگونه می‌توان با توجه به نظام آماری کشور و ملاحظات اجتماعی موجود 30درصد از پردرآمدترین افراد کشور را که اندکی بیش از بیست و دو میلیون نفر می‌شوند، انتخاب و آنها را از لیست یارانه بگیران حذف کرد؟ در ادامه این نوشتار به طرح چند سوال اساسی‌تر درخصوص طرح هدفمندسازی یارانه‌ها می‌پردازیم. 1- طرح هدفمندی؛ به نفع یا به ضرر کم درآمدها؟ دو سال از انجام طرح هدفمندی یارانه‌ها گذشته است و در این دو سال اقتصاد کشور و به دنبال آن وضعیت رفاهی خانوارهای ایرانی روندی نزولی به خود گرفته است. این روند برآیند اثر مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی است که در یکسوی آن تحریم‌های ناعادلانه علیه اقتصاد کشور و در دیگر سو مدیریت ناکارآمد اقتصاد کشور قرار دارد.