بازگشت رونق به تجارت ایران و امارات

سردار خالدی پس از ۸ سال، روز گذشته برای نخستین بار هیاتی متشکل از ۷ نفر از روسای اتاق‌های بازرگانی و هیات همراه امارات متحده عربی در یک گردهمایی با همتایان ایرانی به‌صورت رودررو پای میز مذاکره نشستند. در گردهمایی دیروز بین هیات ایرانی و اماراتی بر شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بین دو طرف تاکید شد، در همین حال «افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در ایران» نیز به‌عنوان یکی از استراتژی‌های بلندمدت امارات شناخته شد. به گفته یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق تهران ظرفیت‌های تجاری ایران و امارات بسیار فراتر از میزان فعلی است. به اعتقاد سفیر ایران در امارات هر زمان که روابط دو کشور تحت‌الشعاع برخی مسائل قرار گرفته علاوه بر طرف ایرانی طرف اماراتی هم متضرر شده است. اگرچه در نشست روز گذشته مشکلات مربوط به «ویزا»، «مسکن» و «نقل و انتقالات مالی» چالش‌های پیش روی تجارت ایران با امارات عنوان شد، اما طرف اماراتی تاکید کرد: مشکلات فعلی تنها پنج درصد است و دو طرف باید با حل اختلافات کوچک، سایر بخش‌هادر روابط تجاری را تحت‌الشعاع قرار ندهند. در این جلسه، هیات اماراتی با تاکید بر تحکیم و توسعه روابط به‌صراحت از خط مشی اعتدال‌گرایانه دولت حسن روحانی در روابط بین ایران و کشورهای عربی حمایت کرد و خواهان تداوم ثبات روابط بین دو کشور شد.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران

در نشست مشترک تجار امارات و ایران که در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد، رئیس اتاق تهران با اشاره به رابطه تاریخی ایران و امارات که اگرچه در برهه‌ای از زمان‌ها تحت تاثیر برخی حوادث قرار گرفته، اما هیچ‌گاه قطع نشده است، گفت: حجم مبادلات دو کشور هیچ وقت کمتر از

۱۰ میلیارد دلار نبوده، اگرچه ظرفیت دو کشور همواره بیشتر از این رقم است. آل‌اسحاق اظهار امیدواری کرد: امید است با این سفر، مقدمات رفت‌وآمدهای بیشتر برای بالا بردن سطح مبادلات تجاری دو کشور به وجود آید. «بیان فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران» از دیگر موضوعاتی بود که رئیس اتاق تهران آن را برای هیات اماراتی بازگو کرد. به گفته آل‌اسحاق، براساس برنامه پنجم توسعه در حوزه نفتی در طول پنج سال ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری قطعی پیش‌بینی شده و در بقیه حوزه‌ها این رقم ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار است. رئیس اتاق تهران با اشاره به اینکه تنها بازار دو کشور در این شرایط مد نظر نیست، تاکید کرد: بازار ۳۰۰ میلیون نفری که در اطراف ایران و امارات وجود دارد می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها مکمل یکدیگر باشد.آل‌اسحاق در بخش دیگری از صحبت‌هایش خطاب به تجار اماراتی به این نکته تاکید کرد: ایران از لحاظ نیروی انسانی وضعیت خوبی دارد که آمارهای جهانی هم آن را تایید می‌کنند. از نظر زیرساخت‌ها هم وقتی وارد هر شهری می‌شویم ۳ تا ۴ شهرک صنعتی وجود دارد که با ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند که با سرمایه‌گذاری مشترک بین دو کشور می‌توان زمینه‌ساز توسعه این‌گونه مسائل را دو چندان کرد.به اعتقاد رئیس اتاق تهران، ایران در حوزه‌های مختلفی اعم از ترانزیت در منطقه بازار بزرگی دارد و به‌نوعی «دروازه طلایی» محسوب می‌شود. این در حالی است که مقوله بازگشت سرمایه در ایران در برخی پروژه‌ها تضمینی است. آل‌اسحاق با بیان اینکه خوشبختانه با شرایطی که در کشور به وجود آمده دیر یا زود ما مسائل‌مان را با منطقه و جهان حل خواهیم کرد، ابراز امیدواری کرد: شرایط جدید با دوستان قدیم بهتر شود و با امارات زودتر از دیگران همکاری‌ها در همه سطوح دنبال شود. آل‌اسحاق بر این باور است که امارات فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری دارد، این در شرایطی است که از آنجا که بسیاری از ایرانیان در امارات سکونت داشته و فعالیت می‌کنند، گاهی با مسائلی مانند مسکن، ویزا، رفت و آمد و مشکلات بانکی مواجه می‌شوند. به اعتقاد رئیس اتاق تهران مشکلات دیگر در رابطه بین ایران و امارات به مقوله نقل و انتقالات مالی برمی‌گردد که به نظر می‌رسد یکی از مسائلی باشد که با اعمال نظر دو طرف قابل حل خواهد بود. این در شرایطی است که عزم دولت حسن روحانی بر توسعه روابط به‌خصوص اولویت توسعه روابط با کشورهای همسایه‌ای مانند امارات است.

سرمایه‌گذاری در ایران، استراتژی امارات

محمد ثانی مرشد الرمیثی، رئیس اتاق بازرگانی امارات نیز با اشاره به سطح روابط دیرینه ایران و امارات تاکید کرد: ارتباط این دو کشور همواره مبتنی بر احترام متقابل و بر پایه‌هایی محکم استوار بوده است. به گفته الرمیثی، امارات به توسعه این روابط از طریق افزایش مبادلات تجاری و افزایش رفت‌و‌آمدها امیدوار است. اگرچه مبادلات تجاری در حوزه «املاک و مستغلات» و «لجستیک» در سال‌های اخیر بین ایران و امارات بسیار چشمگیر بوده، اما به گفته سرپرست هیات تجاری امارات، تجار این کشور بسیار علاقه‌مند هستند که سرمایه‌گذاری خود را در ایران افزایش دهند و به‌واقع یکی از استراتژی‌های امارات در بلندمدت این موضوع خواهد بود. رئیس اتاق بازرگانی امارات با اشاره به فراهم شدن فرصت‌های بیشتر برای همکاری اقتصادی دو کشور، در عبارتی بر این موضوع تاکید کرد که «امارات می‌تواند پلی برای ارتباط ایران با جهان باشد.»

امارات هم متضرر شد

محمدرضا فیاض، سفیر ایران در امارات نیز از دیگر افرادی بود که به گفته وی روابط ایران و امارات به‌رغم حوادثی که در منطقه به وقوع پیوست، بر پایه شاخص‌های مختلف به‌ویژه در حوزه اقتصاد در جریان بوده است. فیاض درباره سطح مبادلات تجاری دو کشور تصریح کرد: مبادلات تجاری بین ایران و امارات طی چند سال گذشته در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۵ میلیارد دلار است. همین رقم در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۰ به ترتیب، ۱۷میلیارد دلار، ۲۳ میلیارد دلار و ۲۰ میلیارد دلار بوده است. به گفته سفیر ایران در امارات حوادثی که در قالب تحریم، ایران را به ناحق تحت فشار قرار داد، اماراتی‌ها را نیز متضرر کرد و موجب شد آنها نتوانند همکاری‌های تجاری خود با ایران را مانند گذشته تداوم بخشند. به گفته فیاض، این اراده در دولت جدید نیز وجود دارد که روابط ایران با کشورهای منطقه توسعه یابد و بخش خصوصی هم می‌تواند در این برهه نقش بی‌بدیلی ایفا کند. وی بر این باور است دیدار تجار ایرانی و اماراتی فرصتی فراهم کرده که دو طرف در آغوش یکدیگر قرار گیرند.

حمایت سفیر امارات از دولت روحانی

سیف محمد عبیدالزعابی، سفیر امارات در ایران نیز در گردهمایی برگزار شده با اشاره به اینکه ما نمی‌توانیم مخالف برادران ایرانی باشیم، بر این موضوع تاکید کرد که دولت امارات همواره تمام تلاش خود را می‌کند تا موانع و اختلافات کوچک را حل کند، زیرا همه ما در یک چارچوب و در یک خانواده هستیم. الزعابی همچنین از دولت و خط‌مشی فکری اعتدال‌گرایانه دولت حسن روحانی حمایت کرد که اولویت دولتش برقراری ارتباط با کشورهای همسایه به ویژه کشورهای عربی است. سفیر امارات در ایران با اشاره به سفر امیر کویت به ایران در روز گذشته و سفر هیات قطری به بوشهر در روز دوشنبه (امروز) بر این موضوع تاکید کرد که ما برای خیر تلاش می‌کنیم و حتما خیر و تلاش هم به سوی ما می‌آید. وی نسبت به افزایش روابط دوستانه و بالابردن سطح تجاری بین دو کشور قول همکاری داد و تاکید کرد تمام تلاش خود را می کنیم که موانع رفع شود. بازگشت «ثبات» به روابط دو کشور که شالوده و اساس هر چیزی است از دیگر موضوعات مطرح شده در صحبت‌های سفیر امارات در ایران بود. به گفته وی ایران به عنوان قدرت منطقه یکی از عوامل تاثیرگذار در ثبات منطقه بوده است. گفته پایانی الزعابی به این مقوله اختصاص داشت که خط فکری هیات اماراتی، تحکیم و توسعه روابط بین دو کشور است.

مشکلات تنها ۵ درصد است

عبدالرحمن سیف الغریر، رئیس اتاق بازرگانی و صنعت دبی نیز در این نشست با اشاره به نزدیکی مناسبات و روابط تجاری این امیرنشین با ایران تاکید کرد: در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار شرکت و موسسه از بخش خصوصی و دولتی ایران در دبی فعالیت می‌کنند. اگر چه حجم مناسبات بازرگانی امیرنشین دبی و ایران طی چند سال اخیر کاهش یافته، اما سیف‌الغریر از بازگشت به دوران رونق و رشد دادوستدهای تجاری میان دو طرف خبر داد که به گفته وی در حال حاضر تعاملات اقتصادی دو طرف به روال عادی خود بازگشته است. به اعتقاد رئیس اتاق بازرگانی و صنعت دبی مشکلات در روابط اقتصادی دبی با ایران کمتر از ۵ درصد است، یعنی موانع و مشکلات بر سر راه تجارت دو طرف به قدری اندک است که موفقیت‌ها را در این زمینه تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.وی با اشاره به این موضوع که اجازه نمی‌دهیم جنبه‌های منفی در تعاملات، تاثیری بر همکاری‌های اقتصادی دوطرف داشته باشد، تصریح کرد: دبی و ایران در حوزه اقتصادی منافع مشترک دارند، به طوری که موفقیت ایران در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی و در سطح بین‌المللی، به مثابه موفقیت دبی است. از این رو، هر یک از دو طرف باید برای حفظ و توسعه روابط تلاش کند.

دیدار رئیس اتاق ایران و رئیس اتاق دبی

پیش از این گردهمایی، صبح دیروز غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران با سفیر و رئیس اتاق‌های بازرگانی امارات، با هدف توسعه سطح مناسبات اقتصادی دیدار کرد. رئیس پارلمان بخش خصوصی کشور به همراه اعضای هیات رئیسه، افزایش مناسبات اقتصادی بین دو کشور را از اولویت‌های تجار دو کشور خواند.

به گفته شافعی ارتباط ناگسستنی، پایدار و دیرینه بین دو کشور، عامل اصلی نزدیک‌ شدن دو کشور است. رئیس اتاق ایران استفاده از موقعیت‌های سیاسی و منطقه‌ای ایران را برای دسترسی به بازارهای آسیای مرکزی، قفقاز و افغانستان امتیازی برای فعالان اقتصادی امارات دانست. همچنین رئیس اتاق‌های هفت‌گانه امارات گسترده‌تر شدن روابط آینده را از اهداف این سفر خواند و رفع مسائل بانکی بین دو کشور را گامی مثبت در افزایش مناسبات اقتصادی بین دو کشور برآورد کرد. در دیدارهای روز گذشته هیاتی ۱۱ نفره متشکل از روسای هفت گانه اتاق‌های ابوظبی، عجمان، دبی، قوجیره، راس‌الخیمه، ام‌الثوین، شارجه و هماهنگ‌کننده شوراهای بازرگانی امارات متحده عربی حضور داشتند. اهمیت مذاکرات رودرروی دو طرف در حالی بیشتر به چشم آمد که هر دو سالن همایش ساختمان اتاق تهران مملو از تجار و بازرگانان ایرانی و اماراتی شده بود.

در گفت‌و‌گوی اختصاصی «دنیای اقتصاد» با رئیس اتاق بازرگانی امارات

ژنو؛ پیش شرط احیای روابط تجاری

گروه بازرگانی: گفت‌وگو با سرپرست یک هیات تجاری عربی برای نخستین بار آن هم پس از ۸ سال با توجه به آنکه روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس متاثر از علایق مذهبی و اقتصادی همواره برای ایران حائز اهمیت بوده می‌تواند جذاب و پر از حرف‌های تازه باشد. محمد ثانی مرشد الرمیثی، رئیس اتاق بازرگانی امارات متحده عربی که سرپرستی هیات تجاری اماراتی را در سفر سه روزه برعهده گرفته است، از همان ابتدا با رویی گشاده و با عبارت عربی «تفضل» (به معنای بفرما) گفت‌وگو با ما را پذیرفت و در پایان نیز با بیان این جمله که از «دیدن شما بسیار خوشوقتم» دست ما را به گرمی فشرد. الرمیثی معتقد است ایران و امارات جزئی از یک پیکر هستند که هر زمان طرف ایرانی متضرر شده، طرف اماراتی هم ضرر کرده است. سرپرست هیات تجاری امارات در این گفت‌وگو تاکید کرد با توجه به اینکه هدف از این سفر «جلو بردن چرخ تجارت بین دو کشور است» نسبت به حل مشکلات خوش‌بین است، اما معتقد است بخش عمده‌ای از حل مشکلات خارج از اراده بخش خصوصی، به روند مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب معروف به «توافق ژنو» در آینده بستگی دارد.

با توجه به سفری که به ایران داشته‌اید، روابط بین دو کشور را چگونه می‌بینید و ارزیابی‌تان از چشم‌انداز روابط تجاری بین ایران و امارات چگونه است؟

پیشینه روابط ایران و امارات متحده عربی بسیار کهن و تاریخی است و این در حالی است که دو کشور همواره خواهان توسعه روابط بوده‌اند. همه ما در واقع اعضای یک پیکر هستیم و هر زمان طرف ایرانی متضرر شده، طرف اماراتی نیز با مشکل روبه‌رو شده است. در واقع مشکلاتی که در شرایط فعلی بین دو طرف وجود دارد، رنج و درد مشترک است. در این وضعیت توسعه مناسبات و افزایش روابط تجاری که در سال‌های گذشته تا حدودی متاثر از برخی اتفاقات تحت تاثیر قرار گرفته بود، می‌تواند بازیابی شود. هر چند که در شرایط فعلی روابط تا حد زیادی بهبود پیدا کرده است.

حال با توجه به اینکه هیات اماراتی همچنان که شما به آن اشاره کردید بر افزایش مناسبات و سطح روابط تجاری تاکید دارد، مشخصا در سفر اخیر هدف از مذاکرات چه چیزی بوده است؟

در واقع هدف ما از سفر به ایران در قالب هیات تجاری به جلو راندن چرخ روابط تجاری بین دو کشور و رفع مشکلات دو طرف است. در شرایط کنونی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بین دو کشور مهیا است و این در حالی است که هدف گروه اماراتی از این دیدارها شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران بوده، زیرا تجار اماراتی بر این باورند که در همین رفت‌وآمدها می‌توانند زمینه‌های سرمایه‌گذاری در شاخه‌های مختلف اقتصادی را شناسایی کنند و با در نظر گرفتن برخی عوامل و پارامترها به سرمایه‌گذاری در ایران بپردازند. «توجه به سرمایه‌گذاری در ایران» به عنوان یکی از استراتژی‌های بلندمدت امارات در ایران یکی از دلایلی بوده که شرکت‌های خصوصی در قالب یک هیات با هماهنگی دولت امارات متحده عربی به ایران سفر کرده‌اند.

چقدر به حل مشکلات در قالب هیات اعزام شده به ایران امیدوار هستید؟

به‌عنوان سرپرست هیات اماراتی به ایران می‌توانم از جانب خودم، بگویم تا آنجا که در توانم باشد تمامی سعی و تلاش خود را خواهم کرد تا مشکلات فعلی برطرف شود. البته با امضا شدن برخی تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهایی که پیش‌بینی شده در این سفر انجام شود، امیدواریم بسیاری از مشکلات فعلی رفع و مسیر تجارت بین دو کشور حداقل هموار شود. یادمان نرود اگرچه مشکلات و اختلافاتی بین دو کشور وجود دارد، اما روابط تجاری با ایران به دلیل اینکه از سهم بالایی در تجارت امارات با دیگر کشورهای جهان برخوردار بوده، همواره مورد تاکید و توجه طرف اماراتی نیز هست و البته سفر هیات اماراتی به ایران نیز بر پایه همین فلسفه بوده است.

در توضیح سوال قبل، با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی که برای ایران در سال‌های اخیر ایجاد شده، تا چه حد می‌توان به عملیاتی شدن توافق طرفین امیدوار بود؟

ما در یک اصل با هم مشترک هستیم و آن این است که ضرر تاجر ایرانی ضرر تاجر اماراتی را به همراه دارد و این در حالی است که همچنان که قبلا هم به آن اشاره کردم، روابط و علایق بین ایران و امارات ریشه در تاریخ دو کشور دارد. این را بدانیم که مشکلات اقتصادی که دو طرف با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مستقیم به خود ما و راه‌حل‌های مشترک ما برمی‌گردد. اگرچه ما خوش‌بین هستیم؛ اما تمام مشکلات به روند مذاکرات در آینده بستگی دارد.

با توجه به نخستین سفر هیات اماراتی به ایران پس از ۸ سال، حضور در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما بسیار خوشحالیم که به ایران آمدیم. یادمان نرود ایران و امارات به همدیگر وصل هستند و حضور در ایران تنها از این بابت صورت گرفته که اهداف در نظر گرفته شده درباره شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری فعال شود. بخش خصوصی در امارات از ما گلایه کرده بود که چرا به ایران نمی‌رویم و با طرف ایرانی مذاکره نمی‌کنیم. ما هم در پی تصمیمات و مشورت جمعی، سفر اخیر به ایران را با هماهنگی دولت و همسو با کشورهای برادر و دوستان عربی‌مان (سفر امیر کویت به تهران و هیات قطر به بوشهر) به ایران فراهم کردیم تا زمینه مناسب تجارت بین دو طرف را فراهم کنیم.

آیا با توافق ژنو امیدوار به انجام راه‌حل‌های عملی هستید؟

ما از اینکه توافق‌نامه ژنو نهایی شود و مشکلات بین ایران و غرب حل شود بسیار خوشحال می‌شویم؛ زیرا در صورتی که ایران در موضوع هسته‌ای با غرب به توافق برسد، چه بسا این مناسبات خارجی باعث شکل‌گیری فصل جدیدی از روابط بین دو کشور شود. درمجموع هرگونه توافق در زمینه مذاکرات هسته‌ای در ژنو می‌تواند مشکلات تجار ایرانی و اماراتی را که در هر دو کشور فعالیت می‌کنند، برطرف کند. در یک جمله می‌توان گفت که «مطمئنا توافق ژنو به نفع ما خواهد بود.»

و در نهایت در سوال پایانی، با توجه به اینکه یکی از اهداف سفر شناخت مشکلات تجارت بین دو کشور عنوان شده، در شرایط کنونی آیا می‌توان به گشایش معاملات به صورت اسنادی امیدوار بود؟

نقل و انتقالات و مبادلات فعلا به‌صورت حواله انجام می‌شود و اگر روابط دو کشور خوب شود، قطعا می‌توان به انجام معاملات براساس گشایش اعتبارات اسنادی (LC) نیز فکر کرد. من خودم به شخصه اگرچه ندیدم، اما آنچه گفته شده حاکی از آن است که اوضاع خیلی بهتر شده؛ به طوری که میزان قابل توجهی از وجوه ایرانی موجود در امارات از حالت بلوکه خارج شده است. اما در مجموع باید گفت رسیدن به یک شرایط مطلوب نیاز به گذشت زمان دارد.