ایران و گروه ۱+۵، پس از روزها گفت‌وگو در وین سرانجام در ۱۸ ژوئیه خبر تمدید چهار ماهه مذاکرات هسته‌ای را اعلام کردند. آنها اکنون تا ۲۰ نوامبر فرصت دارند تا به توافق نهایی بر سر برنامه‌های هسته‌ای ایران دست یابند. در همین حال تعهداتی که دو طرف به موجب برنامه اقدام مشترک ژنو به آن متعهد شده‌اند و از ۲۰ ژانویه به اجرا در آمده، به قوت خود باقی خواهد ماند. ایران همچنان باید ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصدی خود را به صفحه‌های سوخت تبدیل کرده یا اینکه آن را رقیق کند و آمریکا نیز در چهار ماه پیش رو ماهانه حدود ۷۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در ایالات متحده را آزاد خواهد کرد.تصمیم برای تمدید مذاکرات از قبل نیز قابل پیش‌بینی بود. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که باوجود پیشرفت‌هایی در زمینه تغییر کاربری فردو و بازطراحی رآکتور آب سنگین اراک، شکاف‌ها در زمینه کمیت و کیفیت غنی‌سازی در ایران و ادامه فعالیت‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای به قوت خود باقی است. در حال حاضر مذاکره‌کنندگان غربی امیدوارند، همتایان ایرانی‌شان را به ارائه امتیازهای بیشتر ترغیب کنند. برای جان کری، وزیر خارجه آمریکا و محمد جواد ظریف، همتای ایرانی او، باوجود ماه‌ها مذاکره همچنان شکاف‌های عمیقی باقی مانده است. آمریکا و شرکای مذاکره‌ای‌اش از ایران می‌خواهند که ۱۹ هزار سانتریفیوژ نصب‌شده را به دو سوم کاهش دهد. آمریکا برای توجیه توافق هسته‌ای نهایی احتمالی با ایران برای کنگره باید تعداد سانتریفیوژهای ایران را به حدود ۴ هزار دستگاه برساند؛ اما ایرانیان در مقابل این درخواست سرسختی زیادی نشان می‌دهند. رهبر ایران در ماه گذشته اعلام کردند که ایران برای تولید سوخت به‌منظور تامین سوخت مورد نیاز رآکتورهایش در آینده به ظرفیت ۱۹۰ هزار سو برای سانتریفیوژها نیاز دارد. هرچند آمریکا در حال حاضر پذیرفته است که به‌عنوان بهای توافقی که قرار است برنامه‌های هسته‌ای ایران را محدود کند، باید با مقداری ظرفیت غنی‌سازی در ایران کنار بیاید، اما طرف‌های مذاکره‌ای ایران نمی‌توانند ظرفیت غنی‌سازی را که ایران درخواست کرده، بپذیرند. رابرت آینهورن، کارشناس تسلیحاتی در موسسه بروکینگز ادعا می‌کند که این درخواست ایرانیان قابل قبول نیست. به گفته او ضرورتی وجود ندارد که ایران بخواهد تمام سوخت مورد نیاز رآکتورهایش را به صورت بومی تولید کند؛ زیرا امکان خرید این سوخت از روسیه یا بازار بین‌المللی وجود دارد. این درحالی است که مدت زمان اجرای توافق نهایی نیز مورد بحث است. ایران می‌خواهد توافق نهایی اعتباری حدود ۵ سال داشته باشد و پس از آن مانند یک عضو عادی ان پی تی با این کشور رفتار شود؛ اما آمریکا و متحدانش به دنبال یک توافق ۲۰ ساله هستند. اکنون پرسش اینجاست که آیا ظریف و روحانی قادر خواهند بود که چنین توافقی را برای افکار عمومی داخلی روشن کنند؛ البته چهار ماه زمان زیادی نیست و می‌توان سرانجام پاسخ این پرسش را پیدا کرد.

منبع: اکونومیست/ دیپلماسی ایرانی