تامین مالی بخش تولید ضرورت عبور غیرتورمی از رکود
دکتر بهمن آرمان رئیس اسبق اداره مطالعات و بررسی‌های بورس تهران بورس تهران تا به حال نسبت به شیوه‌های حمایت از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، واکنش چندان قابل توجه و چشمگیری نداشته است. با توجه به اینکه بر خلاف سایر بورس‌های جهان، نهادهای سرمایه‌گذاری نقش چندانی در سرمایه‌گذاری در بورس ندارند و سهامداران حقیقی نقش کلیدی دارند، ضروری است که مدیریت بورس تهران یک بسته حمایتی از شرکت‌ها و حقیقی‌ها در نظر بگیرد و برای بخش تولید اهمیت ویژه‌ای قائل شود؛ چرا که زمانی می‌توان از اقتصاد مطلوب در کشور سخن به میان آورد که بخش تولید از پایداری و رونق نسبی برخوردار باشد و در واقع تا زمانی که تولید در کشور رونق نگیرد اقتصاد بهبود نخواهد یافت، بنابراین انتظار می‌رود طرف عرضه (یعنی بخش تولید) تقویت شود، زیرا در ایران حمایتی از بورس اوراق بهادار و بخش تولید صورت نگرفته و عملا هر نوع فشاری بوده به بخش تولید وارد شده است.
دکتر بهمن آرمان رئیس اسبق اداره مطالعات و بررسی‌های بورس تهران بورس تهران تا به حال نسبت به شیوه‌های حمایت از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، واکنش چندان قابل توجه و چشمگیری نداشته است. با توجه به اینکه بر خلاف سایر بورس‌های جهان، نهادهای سرمایه‌گذاری نقش چندانی در سرمایه‌گذاری در بورس ندارند و سهامداران حقیقی نقش کلیدی دارند، ضروری است که مدیریت بورس تهران یک بسته حمایتی از شرکت‌ها و حقیقی‌ها در نظر بگیرد و برای بخش تولید اهمیت ویژه‌ای قائل شود؛ چرا که زمانی می‌توان از اقتصاد مطلوب در کشور سخن به میان آورد که بخش تولید از پایداری و رونق نسبی برخوردار باشد و در واقع تا زمانی که تولید در کشور رونق نگیرد اقتصاد بهبود نخواهد یافت، بنابراین انتظار می‌رود طرف عرضه (یعنی بخش تولید) تقویت شود، زیرا در ایران حمایتی از بورس اوراق بهادار و بخش تولید صورت نگرفته و عملا هر نوع فشاری بوده به بخش تولید وارد شده است.
از آنجا که بخش بزرگی از اقتصاد ایران بر پایه دلالی، بازرگانی و واردات بوده و سود حاصل از این فعالیت‌ها هم بسیار زیاد است، بخش تولید عملا فضایی برای تنفس ندارد.
این موضوع در صورتی که شرکت‌ها به صورت سهامی خاص بودند شاید مشکل چندانی برای نهادهای سیاسی و امنیتی ایجاد نمی‌کرد، اما از آنجا که حدود ۱۰ درصد از جمعیت کشور سهامدار هستند، باید در راستای حمایت از آنها و بالطبع حمایت از تولید گام برداشت.
از آنجا که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با پرداخت سود نقدی ساختار مالی خود را دچار مشکل می‌کنند، مدیریت بورس تهران به این نتیجه رسیده است که قوانین خود را در راستای تقویت بنیه مالی شرکت‌ها و اجرای طرح‌های توسعه و بهینه‌سازی فعالیت‌های تولید تعیین کند.
آنچه در بسته حمایتی دولت آمده این است که سود اختصاص داده شده به افزایش سرمایه از پرداخت مالیات معاف و هرچه سود به صورت نقدی پرداخت می‌شود معافیت مالیاتی کاهش می‌یابد.
بر پایه آمار و اطلاعاتی که وجود دارد، شرکتی مانند اپل که فعالیت خود را از یک انبار تعمیر ماشین شروع کرد در طول فعالیت خود هیچ گاه سود نقدی پرداخت نکرد و شرکت مایکروسافت نیز اخیرا تنها ۵ درصد ای‌پی‌اس خود را به صورت نقدی پرداخت کرده، درحالی که در سال گذشته در بورس تهران ۱۴۵ هزار میلیارد ریال سود نقدی روانه بازار شد که این مقدار نقدینگی بر تنور نرخ تورم دمید.
بنابراین بسته حمایتی دولت در راستای عدم خروج منابع مالی از شرکت‌ها منافع زیادی برای سهامداران و شرکت‌ها خواهد داشت زیرا آنها از طریق کاپیتال گین به سود بیشتری دست می‌یابند.
جای شگفتی است که بهبود شرایط بورس به جای اینکه توسط مدیریت بورس ارائه شود از سوی دولت مطرح می‌شود. علاوه بر این بورس تهران در زمان افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها واکنش بسیار کند و قابل اغماضی به همراه داشت در حالی که این عامل دلیل اصلی سقوط قیمت سهام در بورس بود.
به دلیل داشتن ذخایر عظیم گاز و نفت در ایران باید زمینه‌ای فراهم شود تا واحدهای تولیدی به ویژه صنایع انرژی‌بر از این مزایا بهره‌مند شوند و زمینه سرمایه‌گذاری در کشور فراهم شود.
کشورهای حوزه خلیج فارس با ارائه تخفیف‌های ویژه به سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در زمینه صنایع انرژی بر سرمایه‌های کلانی را جذب می‌کنند. عربستان سعودی در بخش پتروشیمی، بحرین، کویت و امارات متحده عربی در تولید آلومینیوم به برتری نسبی رسیده‌اند، این در حالی است که در کشور ما با اقدامات نا مناسب از سوی مسوولان حاشیه برتری در این صنایع از بین رفته است.
بنابراین پیشنهاد می‌شود قیمت انرژی به گونه‌ای تعیین شود تا در نهایت زمینه جذب سرمایه‌گذاری فراهم شود، چرا که در سایر کشورها قیمت انرژی واحدهای تولیدی چه به صورت گاز طبیعی و چه به صورت برق یک دوم یا یک‌سوم قیمت مصرف خانگی است، در حالی که در ایران قیمت انرژی بخش خانگی از بخش تولیدی بیشتر است.
نکته مهم دیگر این است که به علت اینکه ایران تولید تکنولوژی ندارد و برای هر گونه تولید تکنولوژی باید ماشین‌آلات و تجهیزات وارد کند، بنابراین باید شرکت‌های سهامی عام و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در اولویت تامین ارز از طریق صندوق توسعه ملی مورد نیاز قرار بگیرند.
نکته مهم دیگر دادن وام‌های یارانه‌ای به بخش تولید است، زیرا در تمامی شرکت‌ها برای حمایت از تولید این نوع وام‌ها رایج است.
در اتحادیه اروپا که تمام اعضای آن دارای اقتصادهای مبتنی بر بازار هستند، اقدام به دادن وام‌های ارزان قیمت با بازپرداخت طولانی برای پروژه‌های توسعه‌ای می‌شود، اما در ایران دارای چنین مکانیزمی نیستیم و بخش تولید با نرخ سود تسهیلات موجود توان رقابت با بخش دلالی وجود ندارد.
به موازات موارد گفته شده امید است که در سلسله گزارش‌های ارائه شده از سوی «دنیای اقتصاد» کاستی‌های گفته‌های اینجانب در رابطه با بخش تولید و مدیریت اجرایی کشور بر طرف شود.
تهیه و تنظیم: زهرا رحیمی
ارسال نظر