نجفی به جای فرجی دانا

مجلس به وزیر علوم رای اعتماد نداد
نجفی به جای فرجی دانا

گروه خبر: دیروز، تنها چند روز پس از یک سالگی دولت حسن روحانی، با اولین استیضاح و با رای مثبت نمایندگان، وزیر علوم دولت یازدهم از ماندن در کابینه حسن روحانی و ادامه کار در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بازماند؛ رضا فرجی‌دانا که ۵ آبان‌ماه سال گذشته رأی اعتماد نمایندگان را برای این وزارتخانه به‌دست آورده بود، دیروز با رای ۱۴۵ نماینده در موافقت با استیضاح،۱۱۰ رای مخالف و ۱۵ رای ممتنع از مجموع ۲۷۰ رای، از کابینه روحانی کنارگذاشته شد. اگرچه فرجی‌دانا مورد حمایت جدی آحاد جامعه علمی و دانشگاهی، برخی نمایندگان مجلس، دولت و شخص رئیس‌جمهوری بود اما دیروز، با دفاعیات خود نیز نتوانست بر تصمیم نمایندگان مجلس اثرگذارد. استیضاح فرجی‌دانا هرچند بدون حضور حسن روحانی در صحن علنی مجلس برگزار شد، اما رئیس‌جمهوری که در سفر اردبیل به سر می‌برد، در نخستین ساعات برگزاری استیضاح، در جمع مردم این استان به روشنی حمایت چندباره خود را از فرجی‌دانا ابراز و تاکید کرد: «در شرایطی که وزیر دانشمند و مودب علوم ما در مجلس شورای اسلامی به‌عنوان استیضاح برخی از نمایندگان حضور یافته است، دلم می‌خواست در کنار وزیر علوم باشم و با زبان صریح از این دانشمند خدوم حمایت کنم.»

موافقان استیضاح پشت تریبون

بررسی استیضاح وزیر علوم دولت روحانی در آغازین ساعات صبح دیروز در شرایطی در مجلس آغاز شد که اکثر وزرای دولت یازدهم در جلسه حاضر شدند. در همین حال 6 نفر از نمایندگان ازجمله علیرضا زاکانی، موسی غضنفرآبادی، سیدحسین نقوی‌حسینی، قاسم جعفری، محمدحسن آصفری و علی‌اصغر زارعی به‌عنوان موافقان استیضاح در مخالفت با ابقای فرجی‌دانا در وزارت علوم، سخن گفتند؛ علیرضا زاکانی در این اظهارات به آنچه قانون‌شکنی، التهاب‌آفرینی، گروه‌گرایی، فعال کردن گسل‌های
قومی- مذهبی و به‌کارگیری افراد فتنه‌گر در وزارت علوم می‌خواند به‌عنوان دلایل استیضاح اشاره کرد و با ابراز تاسف از اینکه در آستانه هفته دولت به استیضاح وزیر می‌پردازند، تاکید کرد: «راهی جز استیضاح نداشتیم که با بیان ایرادات اساسی دولت جلوی آسیب‌پذیری ایران، دانشگاه‌ها و مردم را بگیریم.» او که استیضاح‌کنندگان را حامیان جدی فرجی‌دانا در رای اعتماد سال گذشته معرفی می‌کرد گفت این افراد امروز برای جهت‌گیری درست وزارت علوم راهی جز استیضاح نیافتند.

زاکانی، به‌کارگیری برخی از مسوولان وزارتخانه را بدون رعایت قانون استعلام نظر وزارت اطلاعات برای منصوب نمودن در جایگاه‌های مدیریتی و بازگشت عناصر به‌گفته او بی‌صلاحیت به دانشگاه را به‌عنوان دلایل نمایندگان برای استیضاح معرفی کرد و خطاب به فرجی‌دانا پرسید: «چرا اقدام به جذب افراد بی‌صلاحیت در تحصیلات تکمیلی می‌کنید. اینکه این افراد حق ورود به دانشگاه ندارند؛ مگر اینکه وزارت اطلاعات بگوید که آنها حق دارند.» این موافق استیضاح در بخش دیگری از صحبت‌های خود بااشاره به بازگشت افرادی به دانشگاه‌ها که به گفته او مشکل‌دار بوده‌اند، برخی از این افراد را دارای مشکلات اخلاقی خواند و گفت: «تعدادی از دانشجویان و استادان یکی از دانشگاه‌ها به ما مراجعه کردند و توماری به ما ارائه دادند که نشان از خودکشی سه نفر به‌واسطه جنایات یک استاد بی‌اخلاق داشت.»

این موضوع را دیگر نمایندگان موافق استیضاح وزیر علوم نیز مطرح کردند. زاکانی بازگشت تعدادی از این استادان اخراجی به دانشگاه را بلای جان دانشجویان خواند و تاکید کرد: «وزارت علوم دغدغه اصلاح ندارد و متاسفانه با توجه به اشکالات فراوان این افراد مجددا با ابلاغ وزارت علوم به دانشگاه بازگشتند.» موضوع بورسیه‌های غیرقانونی یکی دیگر از محورهای اظهارات زاکانی در مجلس بود؛ موضوعی که مهمترین بخش دفاعیات فرجی‌دانا را به خود اختصاص داد. زاکانی اما از منظری دیگر در این باره سخن گفت؛ او که خود را مخالف کارهای غیراخلاقی، غیرقانونی، سبک و مجرمانه مثل اعطای بورس معرفی می‌کرد، گفت: «ما و دوستانمان بهره‌ای از این بورسیه‌ها نبرده‌ایم. اما به نظرم بخش بزرگی از وزرا از آن بهره‌برده‌اند و مطلوب است.»

این موضوع در شرایطی از سوی زاکانی مطرح شد که اندکی پس از سخن مخالفان فرجی‌دانا، علی لاریجانی رئیس مجلس ادعای این نماینده علیه روحانی را رد کرد؛ لاریجانی با اشاره به نامه مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری به رئیس مجلس مبنی بر خلاف بودن این سخنان تاکید کرد: «حسن روحانی از بورس استفاده نکرده است.» زاکانی در ادامه این استیضاح را پرفشارترین استیضاح برای نمایندگان در طول دوران ۱۱ ساله نمایندگی خود بر شمرد.

علی‌اصغر زارعی دیگر نماینده موافق استیضاح از موضوع سه هزار بورسیه غیرقانونی در دولت قبل با عنوان «ادعا» یاد کرد و گفت: این ادعا واقعیت ندارد. به گفته او از ابتدا مشخص بود که لیست‌ها با عجله تنظیم شده است. از سوی دیگر، موسی غضنفرآبادی، دیگر مخالف وزیر علوم، نیز انتصابات صورت گرفته از سوی وزیر در وزارتخانه را انتصاباتی بدون استعلام از نهادهای قانونی خواند و به دعوت و ثبت‌نام افرادی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا که به گفته او واجد شرایط نبودند، اشاره کرد. آنچه غضنفرآبادی دلیل انتقاد جدی از وزیر علوم عنوان کرد، ادعای باور نداشتن وزیر علوم به مجلس بود؛ موضوعی که این نماینده مجلس با طرح آن تاکید کرد که فرجی‌دانا باید در مقابل شهدا، ایثارگران و آزادگان پاسخگو باشد. به گفته این موافق استیضاح، فرجی‌دانا اولین کسی بود که چرخ‌های اعتدال دولت یازدهم را از ریل خارج کرد.

الیاس نادران، نماینده مجلس نیز که راه مخالفت با فرجی‌دانا را در پیش گرفت، در این باره بر این باور است که فتنه‌گران و اخراجی‌ها برای دانشگاه‌ها تصمیم می‌گیرند. او با بیان اینکه فتنه‌گران و اخراجی‌ها هیات تشکیل می‌دهند و برای دانشگاه‌ها تصمیم می‌گیرند، گفت: «رضا فرجی‌دانا مدیریت نمی‌کند، مدیریت می‌شود، دیگران دولت در سایه تشکیل داده‌اند.»

به نظر می‌رسد این اظهارات نادران به انتصاب جعفر توفیقی و جعفر میلی منفرد به‌عنوان معاونان فرجی‌دانا باز می‌گردد؛ افرادی که به‌رغم مخالفت مجلس با معرفی آنان به‌عنوان گزینه‌های وزارت علوم پیش از فرجی‌دانا، به سمت‌هایی در وزارت علوم منصوب شدند.

در ادامه اظهارات موافقان استیضاح فرجی‌دانا، محمدحسن آصفری از دیگر مخالفان وزیر علوم نیز، خطاب به او گفت: «با این انتصابات بی‌در وپیکر و انتصابات افراد مساله‌دار نمی‌شود دانشگاه را علمی کرد.»

اگرچه محور اظهارات موافقان استیضاح که با ماندن فرجی‌دانا در کسوت وزارت علوم مخالف بودند، مشترک بود اما سیدحسین نقوی‌حسینی در صحبت‌های خود دانشگاه را در حال تبدیل شدن به آبستن فتنه جدیدی خواند؛ موضوعی که نقوی‌حسینی براساس آن دانشگاه‌ها را در آستانه خطر می‌داند. در میان موافقان استیضاح، قاسم جعفری اما به وضعیت رشد علمی کشور اشاره کرد و آن را نگران‌کننده خوانده است. براساس سخنان او رتبه‌ دانشگاه‌های ایران در سال جاری در سطح جهانی به شدت رو به کاهش است. بیژن نوباوه از دیگر موافقان استیضاح گفت: «هماهنگی میان داخل و خارج صورت گرفته است تا مجلس را ناکارآمد نشان دهد و مطالبات بر‌حق نمایندگان را به‌عنوان مطالبات کاسبکارانه مطرح کنند.» او اهداف جریان‌های رسانه‌ای را که درباره بورسیه‌های غیرقانونی تبلیغات می‌کنند انحراف موضوع اصلی استیضاح دانست. به گفته او هدف دیگر این جریان‌سازی رسانه‌ای نشان دادن و ناکارآمدجلوه دادن وضعیت فعلی مجلس و نمایندگان، همچنین روحیه کاسب‌کارانه برخی نمایندگان با ارائه آمار غلط بود.

موافقان فرجی‌دانا

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی که در موافقت با فرجی‌دانا سخن گفت به موضوع بورسیه‌ها اشاره و تاکید کرد: «حدود ۷۰۰ نفر بدون هیچ قانون و دستورالعملی بورسیه شده‌اند. حدود ۲۷۰ نفر نیز بدون حتی وجود یک برگه در پرونده‌شان بورسیه شده اند.» جواد هروی نیز در مخالفت با استیضاح فرجی‌دانا از کارآمدی وزارت علوم در تحقق عدالت آموزشی سخن گفت. این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ادامه داد: «کاری که در دولت گذشته با غفلت روبه‌رو شده است، امروز تسریع شده و رویه خوبی گرفته است.»

او همچنین درباره بررسی پرونده بورسیه‌های ۳ هزار نفری، این پرونده را مستند خواند و گفت: «در تمام پرونده‌هایی که در تمام‌مدت بررسی شد فقط دو امضا از وزرای وقت وجود دارد و آنچه تحت عنوان بورسیه‌های تبدیل به داخل انجام می‌شده است، عملا از نگاه وزیر به دور بوده و خود وزرا اطلاعی نداشتند و سوال اساسی این است که چگونه در یک کشور وزرا از اینکه چند هزار نفر بورسیه شده خبر نداشته‌اند و اظهار نظر‌هایی در این زمینه بیان می‌شود.»

پاسخ‌های فرجی‌دانا به موارد استیضاح

رضا فرجی‌دانا، در مقام دفاع از خود به آنچه نمایندگان خواهان استیضاح پیش از این به‌عنوان دلایل این استیضاح مطرح کرده‌اند، پاسخ داد. فرجی‌دانا با بیان اینکه موضوع دانشجویان ستاره‌دار و محروم از تحصیل، مدت‌های طولانی محل بحث و گفت‌و‌گو شده است، گفت: بر اساس مصوبات سال ۱۳۶۴ دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارشناسی ارشد و دکتری پس از شرکت در کنکور یک مرحله گزینش نیز دارند. اولین وزیر علوم دولت یازدهم افزود: هیات مرکزی گزینش دانشجو در وزارت علوم،تحقیقات و فناوری را براساس آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی مرجع صدور حکم قرار داده است.

فرجی‌دانا با تاکید بر اینکه تغییر در ترکیب هیات مرکزی گزینش انجام نشده است، گفت: «ترکیب هیات مرکزی گزینش دانشجو در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سال‌ها است که تغییری نیافته و با آمدن دولت جدید نیز همان ترکیب به کار خود ادامه داده است.» او با بیان اینکه پس از استقرار دولت یازدهم، ۳۸۹ درخواست برای ادامه تحصیل به ستاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌رسد و هیات مرکزی گزینش پس از اخذ استعلام از وزارت اطلاعات مجوز آن را صادر می‌کند، افزود: «براساس رای هیات مرکزی گزینش دانشجو در وزارت علوم،تحقیقات و فناوری ۱۲۶ نفر از مردودی‌های سال ۹۰ و ۹۱ به دانشگاه بازمی‌گردند.» رضا فرجی‌دانا که مُر قانون را ملاک عمل معرفی کرد، گفت که امیدوار است موضوع دانشجویان ستاره‌دار و اختیارات هیات مرکزی گزینش دانشجو در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یک بار برای همیشه از فضای مطبوعاتی خارج شود.

فرجی‌دانا در ادامه درباره روند کند و غیرفزاینده رشد علمی کشور که نمایندگان به‌عنوان یکی دیگر از دلایل استیضاح وزیر از آن یاد کردند، به مقالات چاپ شده در آی اس‌آی و روند رشد علمی کشور استناد کرد و گفت: «روند رشد از ۲۰۰۰ مقاله که زیر یک استناد بوده است به ۹/۷ استناد رسیده و این برای کشور غرورآفرین است.»

فرجی‌دانا اما درباره آنچه نمایندگان مخالف او به‌عنوان فضای سیاسی و ناآرام دانشگاه‌ها و احیای تشکل‌های آشوب‌طلب مطرح کردند، به سخنان وزیر کشور مبنی بر اینکه امروز فضای دانشگاه‌ها در بهترین وضعیت ممکن از نظر امن‌ترین و آرام‌ترین فضا قرار دارد، اشاره کرد. براساس آمار ارائه شده توسط فرجی‌دانا تحرکات تنش‌زا در ۹ ماه گذشته به ۱۴درصد کاهش یافته در حالی که این عدد در سال ۸۸ معادل ۳۳ درصد بود. فرجی‌دانا دانشجویان را معتقد به مبانی نظام خواند و گفت: «دانشگاه‌ها نقطه قوت و پشتیبان نظام هستند.» فرجی‌دانا اما به موضوع بورسیه‌های غیرقانونی بیش از سایر موضوع‌ها پرداخت؛ او که به گمان بسیاری از دانشگاهیان، مسوولان و برخی نمایندگان مجلس، به دلیل پیگیری پرونده بورسیه‌های غیرقانونی استیضاح شده است، درباره نحوه برخورد با این بورسیه‌ها گفت: «در گزارش بورسیه‌ها، هدف از اعزام تامین هیات علمی مورد نیاز دانشگاه‌ها در مناطق محروم بوده است. مبنای کار قانون اعزام در سال ۶۴ آیین‌نامه‌هایی است که شورای بورس در آیین‌نامه مرجع آن بوده است.» به گفته فرجی‌دانا «۲۲۲ نفر با معدل پایین‌تر از حد لازم لیسانس بورسیه شدند و اگر فرمول‌های الحاقی را در نظر بگیریم ۳۱۴ نفر فاقد معدل لازم هستند و۵۰۶ نفر شرایط سنی کافی ندارند و از این تعداد برخی همپوشانی دارد و در مجموع ۷۰۳ نفر فاقد شرایط لازم هستند.»

او درباره ورود نهادهای نظارتی به پرونده بورسیه‌های غیرقانونی گفت: «در آذر ماه اطلاعی از این مورد نداشتم اما اولین نامه از دیوان محاسبات به من رسید و آقای رحمانی فضلی به من گفتند به‌عنوان رئیس وقت دیوان محاسبات این پرونده را پیگیری کردند و عدم تطابق مقررات در موارد بورسیه ذکر شد.» به گفته اولین وزیر علوم دولت روحانی اگر افرادی که از طریق بورسیه‌های غیرمجاز تحصیل کرده جذب دانشگاه بشوند، در آینده باعث رکود خواهد شد.

درخواست لاریجانی از وزیر علوم برای جابه‌جایی چند تن در وزارت علوم

رئیس مجلس شورای اسلامی پس از دفاعیات وزیر علوم در جلسه استیضاح خطاب به وی گفت که اگر چند نفر از کسانی که بحث‌هایی در مورد آنها وجود دارد در وزارت علوم جابه‌جا شوند، فضا آرام‌تر خواهد شد. این در حالی است که علی لاریجانی دقایقی بعد اعلام کرد: «اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور پیغامی فرستاده که به نظر شما احترام می‌گذاریم و به آن عمل می‌کنیم.» جلسه استیضاح در شرایطی با رای‌گیری از نمایندگان به پایان خود نزدیک شد که پس از اعلام آرای نمایندگان و عدم رای اعتماد مجدد به فرجی‌دانا، لاریجانی خواستار معرفی هر چه سریعتر وزیر جدید علوم به مجلس شد.

پخش سه فیلم در جلسه استیضاح

جلسه دیروز مجلس البته با حواشی هم همراه بود. پخش سه فیلم ازسوی استیضاح‌کنندگان رضا فرجی‌دانا وزیر علوم که دیروز نتوانست رای اعتماد مجلسیان را یک بار دیگر به دست بیاورد که البته نمایش یکی از آنها با دستور علی لاریجانی رئیس مجلس متوقف شد از نکات مهم جلسه دیروز مجلس بود. اولین فیلم حین سخنرانی نقوی‌حسینی که به‌عنوان موافق استیضاح صحبت می‌کرد پخش شد.

در این فیلم که مربوط به جلسه تشکل‌های دانشجویی با حضور وزیر علوم بود، دانشجویان در رابطه با انتساب سرپرست دانشگاه شهید چمران و دانشگاه اصفهان از وی سوال داشتند که وزیر گفته بود متاسفم که سیستم اطلاعاتی مملکت اینقدر عقب‌مانده است.

همچنین در این کلیپ رعایایی، سرپرست فعلی دانشگاه شهید چمران اهواز را نشان می‌داد که به گفته‌ آنها در تجمعی در سال ۸۸ حضور داشته و درحال قرائت بیانیه مخالفان سال ۸۸ بود.

براساس این گزارش، وی همچنین صحبت‌های توفیقی، مشاور وزیر علوم را نشان داد که در جمع متحصنین سال ۸۸، سخنانی را برای آرام کردن متحصنین ایراد می‌کرد. در ادامه سخنان موافقان استیضاح یک بار دیگر میان سخنرانی، محمدحسن آصفری کلیپی از مراسم شانزده آذر سال گذشته را در مجلس به نمایش گذاشت. این کلیپ که ظاهرا مربوط به سخنرانی محمدرضا خاتمی در مراسم شانزده آذر دانشگاه تهران در سال گذشته بود، بخش‌هایی از سخنرانی محمدرضا خاتمی را نشان می‌داد که وی در آن گفته بود: «اینها زور دارند، پول دارند ولی عقل ندارند.»

در این کلیپ همچنین محمدرضا خاتمی گفته بود: «اینها بخش‌های بسیار کوچکی از جریان‌های سیاسی کشور هستند و نباید اصولگرایان را با آنها یکی بدانیم.» در حالی‌که محمدحسن آصفری گفته بود مدت این کلیپ سه دقیقه است علی‌اصغر زارعی که به‌عنوان یکی دیگر از موافقان استیضاح قرار بود سخنرانی کند، خواستار توقف پخش این کلیپ شد تا بتواند فرصت بیشتری برای بیان استدلالات خود درمورد وزیر علوم داشته باشد.

فیلم سوم نیز در زمان نطق بیژن نوباوه به‌عنوان موافق استیضاح به نمایش گذاشته شد. در این فیلم گزارش صدای آمریکا و بی‌بی‌سی درمورد بورسیه‌های غیرقانونی، اعطای بورسیه به فرزندان، آشنایان و اقوام نمایندگان مطرح شد. علی لاریجانی در واکنش به پخش این فیلم، گفت: چرا حرف‌های بی‌ربط را اشاعه می‌دهید. ممکن است رسانه‌ای حرف مزخرفی بگوید، چرا حرفی را که رسانه بی‌ربطی راجع به کلیت مجلس می‌گوید، اشاعه می‌دهید؟ رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه از نوباوه خواست درمورد موضوع استیضاح صحبت کند. بیژن نوباوه نیز ابتدا در واکنش به رئیس مجلس گفت: با توجه به اینکه حرف‌های من بر مبنای این فیلم است اگر این فیلم پخش نشود، حرف دیگری ندارم. وی درادامه درمورد توقف پخش فیلم قانع شد و خطاب به نمایندگانی که به توقف پخش این فیلم اعتراض می‌کردند، گفت که باید سعه‌صدر به خرج دهیم.

رئیس‌جمهور : دانشجویان، استادان و صاحب‌نظران به رای مجلس احترام بگذارند

در ادامه هفتمین سفر استانی رئیس‌جمهوری به استان اردبیل، حسن روحانی رئیس‌جمهوری در جمع علما، فضلا و طلاب استان اردبیل با تاکید بر محبوبیت دکتر رضا فرجی‌دانا در میان دانشگاهیان و دانشمندان کشور، از همگان به‌ویژه دانشجویان، استادان و صاحب‌نظران خواست به رای مجلس احترام بگذارند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی گفت: اصل استیضاح یک وزیر طبق قانون اساسی جزو حقوق مجلس شورای اسلامی است و نظر نمایندگان مجلس و رای اکثریت آنان، برای ما محترم است. رئیس جمهوری با تاکید بر ضرورت تعامل سه قوا با یکدیگر، تصریح کرد: همه ما نمایندگان ملت هستیم و نباید این گونه امور بین قوا فاصله بیندازند.

روحانی اظهار کرد: ما در این کشور اهداف بسیار مهمی پیش رو داریم و در عین حال دشمنان بسیار فراوانی در منطقه حساس ما و جهان اسلام وجود دارند و نباید به‌خاطر این گونه مسائل از هم فاصله بگیریم که نخواهیم گرفت. رئیس‌جمهوری افزود: آقای دکتر رضا فرجی دانا از شخصیت‌های فرهیخته، اندیشمند، صاحب‌نظر و مدیر بودند و در دوران مدیریتشان بر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تلاش بسیار فراوانی برای گسترش علم، بالا بردن کیفیت و ایجاد و حفظ آرامش در سطح دانشگاه‌ها انجام دادند.

روحانی گفت: از آقای دکتر نجفی که او را امروز به‌عنوان سرپرست وزارتخانه منصوب کردم می‌خواهم که مسیر بالابردن کیفیت در دانشگاه‌ها، توسعه مسائل فرهنگی و اخلاقی و حفظ آرامش در سطح دانشگاه‌های کشور را ادامه دهد. رئیس‌جمهوری با قدردانی مجدد از دکتر فرجی‌دانا افزود: فرجی‌دانا جزو وزرایی بود که با اصرار من این مسوولیت را قبول کرد. امیدوارم همه ما بتوانیم در مسیر و راهی که وظیفه ما است، انجام وظیفه کنیم.