گشتی در ایالت کومش
سارا فدایی استان سمنان با قرار گرفتن در میانه دو استان پرجمعیت ایران میتواند به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری در کشور مطرح شود، با این حال به این استان از گذشته تاکنون همواره به‌عنوان یک استان گذری نگریسته شده و کمتر مسافرانی حتی آنها که قصد گذر از تهران به سمت مشهد و یا بالعکس را داشته‌اند، یک روز یا بیشتر را در این استان برای بهره گرفتن از جاذبه‌های آن سپری کرده‌اند. هدف ما در این پرونده مروری بر برخی جاذبه‌های قرار گرفته در استان سمنان است، طبیعی است که به واسطه محدودیت فضا شرح تمام جاذبه‌ها مقدور نباشد.
سارا فدایی استان سمنان با قرار گرفتن در میانه دو استان پرجمعیت ایران میتواند به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری در کشور مطرح شود، با این حال به این استان از گذشته تاکنون همواره به‌عنوان یک استان گذری نگریسته شده و کمتر مسافرانی حتی آنها که قصد گذر از تهران به سمت مشهد و یا بالعکس را داشته‌اند، یک روز یا بیشتر را در این استان برای بهره گرفتن از جاذبه‌های آن سپری کرده‌اند. هدف ما در این پرونده مروری بر برخی جاذبه‌های قرار گرفته در استان سمنان است، طبیعی است که به واسطه محدودیت فضا شرح تمام جاذبه‌ها مقدور نباشد. دروازه ارگ سمنان
pic۱
این دروازه در دوره سلطنت ناصرالدین شاه در سمنان ساخته شد. دراین دوره (1300 تا 1305) انوشیروان میرزا ضیاءالدوله حاکم ایالت قومس بود و روی کاشی‌های دروازه نام ناصرالدین شاه را حک کرد. دروازه ارگ سمنان دارای دو نمای شمالی و جنوبی است که این دو نما تفاوت‌هایی با هم دارند. در بخش شمالی ما شاهد دو اتاق هستیم که در دو طرف دروازه تعبیه شده و ایوان‌هایی نیز در جلوی اتاق‌ها به چشم می‌خورد. نمای جنوبی گرچه امکانات نمای شمالی را ندارد اما در آن کاشی کاری پرکارتری نسبت به بخش شمالی به چشم می‌خورد. این کاشی کاری نمای زیبایی را در بخش جنوبی ایجاد کرده‌است. در این بخش ما در نیم دایره بالا شاهد تصویر نبرد رستم و دیو سفید هستیم و در بالای مدخل ورودی نیز سربازان قاجاری با تسلیحاتشان به چشم می‌خورند. در دو طرف این دروازه نیز نقوش شیر و خورشید و افسران قاجاری خودنمایی می‌کند.
مسجد جامع سمنان
این مسجد در دوره میرزا شاهرخ پسر تیمور بنا شده است. ناصرالدین شاه در سفری که به سمنان داشت، از این مسجد دیدن کرد و حکم به تعمیر آن داد. مسجد جامع سمنان در حال حاضر از یک ایوان، شبستان و صحن تشکیل شده است که ایوان آن بیش از 21 متر ارتفاع دارد و در زمان شاهرخ تیموری ساخته شده است.
جدا از لوح‌ها و کتیبه‌های قرار گرفته بر ایوان که به خط ثلث نگاشته و در آن از شاهرخ تیموری تجلیل شده است، دو لوح از فرمان‌های پادشاهان صفوی خطاب به اهالی ایالت کومش بوده نیز به چشم می‌خورد. یکی از آنها به دوره شاه صفی و به سال ۱۰۳۹ برمی‌گردد که براساس آن اهالی این منطقه به واسطه داشتن مذهب شیعه ۲۰ درصد تخفیف مالیاتی دریافت کرده‌اند. اما در سال‌های بعد فرمان دیگری از سلطان حسین صفوی بر ایوان مسجد نصب شده است و در آن اهالی را از قمار و سایر محرمات بازمی‌دارد. کسانی که از این فرمان سرپیچی می‌کردند، در انظار عمومی حد زده می‌شدند.
قلعه‌های سارو
از سمنان ۱۰ کیلومتر که به سمت شمال شرق حرکت کنید، به کلاته سارو می‌رسید، بر فراز دو رشته کوه در این کلاته دو قلعه به چشم می‌خورد که به واسطه مسیر صعب‌العبور و دره‌های خطرناک دسترسی به آنها بسیار دشوار است. برخی تاریخ بنای اولیه این قلعه‌ها را به دوره کیانیان مرتبط می‌دانند. در کتاب تاریخ سمنان این دو قلعه به دوره اشکانیان نسبت داده شده که در قرن‌های بعد توسط آل‌بویه نیز مورد استفاده قرار گرفته است. برخی نیز تاریخچه پیدایش این قلعه‌ها را به دوران اسماعیلیان مرتبط دانسته و معتقدند این قلعه‌ها در گروه دژهای اسماعیلیه در البرز کوه به شمار می‌آیند. قلعه ساروی کوچک که در بخش شمایل قرار گرفته به مرور زمان و بر اثر سوانح طبیعی و دخالت‌های انسانی به قصد یافتن گنج اندکی تخریب شده است اما قلعه بزرگ‌تر که در بخش جنوبی قرار دارد و راه صعب‌العبورتری نیز دارد به نسبت ساروی کوچک‌تر سالم‌تر مانده و همچنان طبقه‌های خود را حفظ کرده است. در این دژ سه طبقه روزگاری در طبقه اول احشام، در طبقه دوم رعایا و خانواده آنها زندگی کرده و در طبقه سوم نیز معبدی جهت عبادت وجود داشته است، سربازان و بزرگان قلعه دیگر ساکنان طبقه سوم بوده‌اند.
گرمابه پهنه
pic۲
گرمابه پهنه یادگاری از دوره تیموری در سمنان است که اکنون به موزه تبدیل شده است. این گرمابه در دوره ابوالقاسم بابر خان به دست محمدحسن خان صنیع‌الدوله ساخته شده است. مساحت این حمام 1000 متر است که در بخش مردانه آن دو صفه به چشم می‌خورد. در ورودی نیز علامت شیر و خورشید با کاشی‌های زرد وجود دارد که در دو طرف آن تصویر دو سرباز قاجاری کاشیکاری شده است. پس از بازسازی‌های صورت گرفته در این گرمابه، اکنون از آن به عنوان موزه استفاده می‌شود که علاوه‌بر ارائه اطلاعات درباره این بنا و گاه برگزاری نمایشگاه‌ها، اشیای موزه‌ای نیز در آن نگهداری می‌شود. اسکلت 4000 ساله که از تپه حصار دامغان به دست آمده است، یکی از این نمونه اشیا است. در ویترین‌های دیگر نیز اشیای سفالی مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد و ظروف به دست آمده از خطیرکوه سمنان که به دوران هزاره اول پیش از میلاد برمی‌گردند، به چشم می‌خورند. بخش مردم‌شناسی موزه نیز شامل آلات و ابزار موسیقی، زیورآلات سنتی زنان عشایر سمنان، ابزار استعمال دخانیات نظیر چپق و.. است. موزه سمنان در ادامه بازار اصلی شهر قرار دارد و گردشگرانی که قصد داشته باشند گشتی در بازار این شهر بزنند میتوانند بازدید از این موزه را نیز در برنامه خود بگنجانند.
مسجد تاریخانه
پیش از ورود اسلام به ایران و ایالت کومش آتشکده‌ای در این منطقه در شهر دامغان
وجود داشت که تغییر کاربری داد و امروز آن را به نام «مسجد تاریخانه» می‌شناسیم. معماری این مسجد به سبک ساسانی است و بنای مجدد آن به قرن دوم هجری می‌رسد. از این رو نام تاریخانه را بر این مسجد نهاده‌اند که در زبان ترکی، تاری معنای خدا را می‌دهد و به این ترتیب نام آن خانه خدا خواهد بود. ستون‌های مدور از ویژگی‌های تاریخانه است که به چهل ستون نیز معروفند؛ گرچه تعداد ستون‌ها به ۲۶ عدد می‌رسد، ۱۸ ستون در یک طرف، پنج ستون در طرف دیگر و سه ستون در مقابل قرار دارند.صحن مسجد مربعی و طول و عرض آن ۲۷ و ۲۶ متراست. مناری که در سمت شمالی مسجد به چشم می‌خورد از دیگر دیدنی‌های این بنای تاریخی است. این منار ۲۶ متری ۸۶ پله دارد که محیط آن در پایین ۱۳ متر و هر چه بالاتر می‌رود از محیط آن کاسته می‌شود.
غار دربند
pic۳
بزرگ‌ترین غار استان سمنان غار دربند است که در مسیر مهدیشهر به شهمیرزاد قرار گرفته است. برای رسیدن به مدخل این غار پس از یک پله نوردی طولانی به یک مدخل 35 در 75 متری می‌رسید که با ورود به آن وارد یک دالان 24 متری خواهید شد. درون غار دربند به واسطه سنگ‌های رسوبی که در آنها آهک زیادی وجود دارد پوشیده از ستون‌های بزرگ استالاگمیت و استالاگتیت است. از این رو شما این امکان را دارید که زیباترین مناظر غاری را مشاهده کرده و آن را به عنوان یک خاطره خوب در ذهن داشته باشید.
منطقه حفاظت‌شده خارتوران
نام یوز آسیایی به یکی از نام‌های آشنا به‌ویژه در زمان جام جهانی فوتبال تبدیل شد. با این حال محل زندگی این حیوان که تعداد آنها در جهان به 100 عدد هم نمی‌رسد حتی برای بسیاری از ایرانی‌ها نیز ناآشناست. بسیاری از مسافران که از سمت شاهرود به مشهد حرکت می‌‌کنند، شاید ندانند مسیرشان از زیستگاه این گونه نادر می‌گذرد. شما پس از گذر از شاهرود به میامی و در ادامه به بیارجمند و منطقه حفاظت‌شده خارتوران می‌رسید.
در روستای قلعه‌بالا خانه‌های روستایی برای اقامت مهیاست و شما می‌توانید در این خانه‌ها با کمترین هزینه اسکان داشته و با ماشین‌های محلی به منطقه حفاظت شده خار توران بروید. امکان بازدید از دلبر، یوز ایرانی و گورخرهای ایرانی در این گشت و گذار برای شما مهیاست. اگر خوش‌شانس باشید، شاید بتوانید زاغ بور را به‌عنوان گونه نادر از خانواده پرندگان ببینید.
چشمه علی
pic۴
فتحعلی‌شاه قاجار در مولودخانه دامغان به دنیا آمد، از آنجا که شاه قاجاری به محل تولد خود علاقه زیادی داشت دستور داد در آنجا بنایی بسازند که امروزه به چشمه علی معروف است. البته این تفرجگاه قاجاری که در 32 کیلومتری دامغان و در مسیر کیاسر قرار دارد روزگاری علی بولاغ نامیده می‌شد و بعدها نام آن به چشمه علی تغییر یافت. در اطراف این تفرجگاه باغ‌های متعدد و سرسبز به چشم می‌خورد که آن را به یکی از خوش‌آب و هواترین مناطق استان تبدیل کرده است. چنانچه شما در طبقه فوقانی عمارت بنشینید دو طرف دریاچه‌ای که شما را فراگرفته است خواهید دید. از مجموعه سازه‌هایی که در این مجموعه وجود دارد می‌توان به استخر، حمام، مسجد، باغ و کوشک فتحعلی‌شاهی اشاره کرد.
کاروانسرای قصر بهرام
کاروانسرای شاه‌عباسی قصر بهرام همان‌طور که از نامش برمی‌آید از دوران صفویه برجای مانده است. این کاروانسرا به واسطه رونق تجارت در آن دوران در راه کویر اصفهان، کاشان، گرمسار و خراسان ساخته شد. در حال حاضر به واسطه قرار گرفتن کاروانسرا در پارک ملی کویر از آن به عنوان پاسگاه شکاربانی استفاده می‌شود و ورود به آن نیازمند مجوزهایی از سازمان محیط‌زیست است. محل اقامت در این کاروانسرا مهیا است و شب‌هنگام می‌توان با نشستن بر سقف‌های گنبدی آن یک شب زیبای کویری را مشاهده کرد. آب این کاروانسرا از چشمه سیاه تامین می‌شود که در پنج کیلومتری کاروانسرا قرار گرفته است. راه‌های دسترسی به این کاروانسرا شامل مسیر پیشوا- قلعه بلند- محیط‌بانی- قصر بهرام، گرمسار- لجران- کهک- قصربهرام، ورامین- چرمشهر- بندعلی خان- کوه‌های دوازده امام- مبرکیه- قصر بهرام و کاشان- آران- مرنجاب- سفیدآب- قصر بهرام می‌شود. همچنین در نزدیکی کاروانسرا، یک کاروانسرا و عمارت کوچک‌تر قرار دارد که از آن به‌عنوان حرمسرا نیز بهره می‌گرفتند.
بسطام
نام بسطام با نام «بایزید بسطامی» گره خورده است. عارف نامی اواخر دوم و قرن سوم هجری که او را «سلطان‌العارفین» نیز خوانده‌اند. برای رسیدن به بسطام باید از میدان امام رضا شاهرود در جاده آزادشهر قرار بگیرید. اولین شهر بسطام است که سلام بزرگی در ابتدای بلوار آن قرار گرفته است. در بسطام جدا از آرامگاه شیخ بایزید بسطامی، برج کاشانه و امامزاده محمد نیز از دیگر اماکن دیدنی محسوب می‌شوند. قدمت زیاد بسطام موجب شده این شهر به لحاظ تاریخی دارای جاذبه‌های متعدد باشد. pic5
آبشار مجن
در 35 کیلومتری شاهرود شهر مجن قرار گرفته است که به واسطه شکل پلکانی آن ماسوله کویر نام گرفته بود؛ البته این نام با توجه به ساخت خانه‌های تازه و از بین رفتن بافت قدیمی شاید این روزها چندان قابل اطلاق به مجن نباشد. با این حال این روزها مجن برای تورهای گردشگری یک مقصد تازه محسوب می‌شود و دلیل آن نیز وجود آبشاری است که در نزدیکی این روستا قرار گرفته است. تنگه داستان همان جایی است که در آنجا دو آبشار وجود دارد و گردشگران میتوانند به‌ویژه در ایام گرم سال آن را به‌عنوان یک مقصد ایده‌آل در نظر بگیرند.
تپه حصار
pic6
در سه کیلومتری دامغان تپه‌ای به چشم می‌خورد که شباهت زیادی به تپه سیلک کاشان دارد، تنها تفاوت در این است که تپه حصار نزد عموم به شهرت نمونه کاشانی آن نیست. اولین بار این تپه در میانه دو جنگ جهانی و در اوایل دهه ۳۰ میلادی حفاری و لایه‌های باستانی آن گام به گام آشکار شد.
عمیق‌ترین لایه این تپه به 4200 تا3500 سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. در این لایه سفال‌های نخودی‌رنگ مشابه تپه سیلک یافت شده است. معماری خانه‌های این بخش بدون نقشه است، به این ترتیب که اتاق‌های کوچک ساخته شده و از آن برای زندگی استفاده شده است. ابزارآلات یافت شده نیز طیف گوناگونی از مجسمه‌های گلی، گردنبند و اشیای مسی تا گورهای متعدد را دربرمی‌گیرد. در این گورها که تعداد آنها به 144 عدد می‌رسد افرادی در سن‌های 7 تا 57 سال دفن شده‌اند که در آن تعداد مردان دو برابر زنان است. یکی از نکات جالب در این خاکسپاری‌ها تشابه اشیای گذاشته شده نزد زنان و مردان متوفی است که نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی برابر دو قشر در دوران باستان بوده است. عدالتی که در سال‌های بعد
به فراموشی سپرده شد.
در طبقه دوم نیز 209 گور در کنار سفال‌های متنوع به چشم می‌خورد. چرخ‌های گلی در کنار ظرف‌های مسی و مجسمه‌هایی ساخته شده از گل، سنگ، طلا و مس در کنار ظرف‌های سفالی به شکل حیوانات از جمله اشیایی است که در دیگر طبقه‌ها یافت شده‌اند.
خرقان
روستای خرقای شاهرود جایی است که در آن شیخ ابوالحسن خرقانی عارف قرن چهارم و پنجم آرمیده است. ابوالحسن خرقانی را به واسطه کلام مشهورش می‌ستایند که در آن گفته است: «هرکس بدین سرای درآید نانش دهید و از ایمانش مپرسید که هر کس به نزد خدای تعالی به جان ارزد، البته به خوان بوالحسن به نان ارزد.» آرامگاه این عارف نامدار مامن و ماوای علاقه‌مندان بی‌شماری است که از شهرهای دور و نزدیک و البته کشورهای اطراف خود را به آنجا رسانده و آرامش را در کنار آرامگاه شیخ می‌جویند.
بهترین استراحتگاه‌های استان
pic7
مجموعه کهکشان
در منطقه کرو بسطام که یکی از خوش آب‌وهواترین مناطق استان محسوب می‌شود، مجموعه کهکشان به تازگی راه‌اندازی شده است. شما در این مجموعه می‌توانید غذاهایی را از 2 تا 25 هزار تومان سفارش دهید. محل پذیرایی از شما حجره‌هایی است که هر کدام نامی از مشاهیر ایران را به خود دارد و در کنار هر کدام از پنجره‌ها نیز گلدان‌های شمعدانی تعبیه شده‌اند. همچنین پذیرایی چای مجموعه در سماورهای برنجی و فنجان‌های ناصرالدین‌شاهی انجام می‌شود. شما در حالی چای را می‌ریزید که زغال‌ها آب سماور را جوش نگه می‌دارد. جوی آبی که از نزدیکی مجموعه نیز می‌گذرد میتواند با سرمای خود گرمای تابستان را کاملا از شما دور کند. توصیه ما به شما این است پس از بازدید از اماکن تاریخی بسطام خود را برای استراحت و صرف چای و غذا به مجموعه کهکشان برسانید.
هتل دربند مهدیشهر
یکی از هتل‌های چهار ستاره استان که در منطقه‌ای خوش‌آب و هوا واقع شده است هتل دربند مهدیشهر است، با توجه به اماکن دیدنی اطراف این هتل شما می‌توانید پس از بازدید از غار دربند یا قلعه‌های سارو یا تفرج در منطقه گردشگری شهمیرزاد برای استراحت و پذیرایی این هتل را انتخاب کنید.
اقامتگاه بوم‌گردی نورخانه
pic8
در روستای قلعه‌بالا که در پارک ملی خارتوران قرار گرفته است،«منیر تقدیسی» اقدام به تجهیز و راه‌اندازی یک اقامتگاه بوم‌گردی با عنوان«نورخانه»
کرده است. نورخانه دارای بافت سنتی منطقه است که شاهد آن انگورخانه به‌عنوان یکی از اجزای معماری قدیم این روستاست.
در این خانه که با اشیای محلی تزیین شده است، گردشگر میتواند از آرامش و سکون یک روستای کویری آن‌هم از جنس مردم فرهنگی قلعه بالا استفاده کند.
اقامتگاه حسین کیقبادی
pic۹
دیگر اقامتگاه بوم‌گردی روستای قلعه‌بالا اقامتگاه «حسین کیقبادی» از اهالی روستا است که در آن تلاش کرده است عناصر محلی را به‌کار گیرد. غذای خانه حسین کیقبادی از محصولات بومی و محلی تهیه شده و همسرش آنها را در دیگ‌های مسی برای میهمانان طبخ می‌کند. در این خانه شما می‌توانید داستان‌های روستا و شیوه حفاظت آنها از یوز ایرانی را بشنوید.
pic۱
این دروازه در دوره سلطنت ناصرالدین شاه در سمنان ساخته شد. دراین دوره (1300 تا 1305) انوشیروان میرزا ضیاءالدوله حاکم ایالت قومس بود و روی کاشی‌های دروازه نام ناصرالدین شاه را حک کرد. دروازه ارگ سمنان دارای دو نمای شمالی و جنوبی است که این دو نما تفاوت‌هایی با هم دارند. در بخش شمالی ما شاهد دو اتاق هستیم که در دو طرف دروازه تعبیه شده و ایوان‌هایی نیز در جلوی اتاق‌ها به چشم می‌خورد. نمای جنوبی گرچه امکانات نمای شمالی را ندارد اما در آن کاشی کاری پرکارتری نسبت به بخش شمالی به چشم می‌خورد. این کاشی کاری نمای زیبایی را در بخش جنوبی ایجاد کرده‌است. در این بخش ما در نیم دایره بالا شاهد تصویر نبرد رستم و دیو سفید هستیم و در بالای مدخل ورودی نیز سربازان قاجاری با تسلیحاتشان به چشم می‌خورند. در دو طرف این دروازه نیز نقوش شیر و خورشید و افسران قاجاری خودنمایی می‌کند.
مسجد جامع سمنان
این مسجد در دوره میرزا شاهرخ پسر تیمور بنا شده است. ناصرالدین شاه در سفری که به سمنان داشت، از این مسجد دیدن کرد و حکم به تعمیر آن داد. مسجد جامع سمنان در حال حاضر از یک ایوان، شبستان و صحن تشکیل شده است که ایوان آن بیش از 21 متر ارتفاع دارد و در زمان شاهرخ تیموری ساخته شده است.
جدا از لوح‌ها و کتیبه‌های قرار گرفته بر ایوان که به خط ثلث نگاشته و در آن از شاهرخ تیموری تجلیل شده است، دو لوح از فرمان‌های پادشاهان صفوی خطاب به اهالی ایالت کومش بوده نیز به چشم می‌خورد. یکی از آنها به دوره شاه صفی و به سال ۱۰۳۹ برمی‌گردد که براساس آن اهالی این منطقه به واسطه داشتن مذهب شیعه ۲۰ درصد تخفیف مالیاتی دریافت کرده‌اند. اما در سال‌های بعد فرمان دیگری از سلطان حسین صفوی بر ایوان مسجد نصب شده است و در آن اهالی را از قمار و سایر محرمات بازمی‌دارد. کسانی که از این فرمان سرپیچی می‌کردند، در انظار عمومی حد زده می‌شدند.
قلعه‌های سارو
از سمنان ۱۰ کیلومتر که به سمت شمال شرق حرکت کنید، به کلاته سارو می‌رسید، بر فراز دو رشته کوه در این کلاته دو قلعه به چشم می‌خورد که به واسطه مسیر صعب‌العبور و دره‌های خطرناک دسترسی به آنها بسیار دشوار است. برخی تاریخ بنای اولیه این قلعه‌ها را به دوره کیانیان مرتبط می‌دانند. در کتاب تاریخ سمنان این دو قلعه به دوره اشکانیان نسبت داده شده که در قرن‌های بعد توسط آل‌بویه نیز مورد استفاده قرار گرفته است. برخی نیز تاریخچه پیدایش این قلعه‌ها را به دوران اسماعیلیان مرتبط دانسته و معتقدند این قلعه‌ها در گروه دژهای اسماعیلیه در البرز کوه به شمار می‌آیند. قلعه ساروی کوچک که در بخش شمایل قرار گرفته به مرور زمان و بر اثر سوانح طبیعی و دخالت‌های انسانی به قصد یافتن گنج اندکی تخریب شده است اما قلعه بزرگ‌تر که در بخش جنوبی قرار دارد و راه صعب‌العبورتری نیز دارد به نسبت ساروی کوچک‌تر سالم‌تر مانده و همچنان طبقه‌های خود را حفظ کرده است. در این دژ سه طبقه روزگاری در طبقه اول احشام، در طبقه دوم رعایا و خانواده آنها زندگی کرده و در طبقه سوم نیز معبدی جهت عبادت وجود داشته است، سربازان و بزرگان قلعه دیگر ساکنان طبقه سوم بوده‌اند.
گرمابه پهنه
pic۲
گرمابه پهنه یادگاری از دوره تیموری در سمنان است که اکنون به موزه تبدیل شده است. این گرمابه در دوره ابوالقاسم بابر خان به دست محمدحسن خان صنیع‌الدوله ساخته شده است. مساحت این حمام 1000 متر است که در بخش مردانه آن دو صفه به چشم می‌خورد. در ورودی نیز علامت شیر و خورشید با کاشی‌های زرد وجود دارد که در دو طرف آن تصویر دو سرباز قاجاری کاشیکاری شده است. پس از بازسازی‌های صورت گرفته در این گرمابه، اکنون از آن به عنوان موزه استفاده می‌شود که علاوه‌بر ارائه اطلاعات درباره این بنا و گاه برگزاری نمایشگاه‌ها، اشیای موزه‌ای نیز در آن نگهداری می‌شود. اسکلت 4000 ساله که از تپه حصار دامغان به دست آمده است، یکی از این نمونه اشیا است. در ویترین‌های دیگر نیز اشیای سفالی مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد و ظروف به دست آمده از خطیرکوه سمنان که به دوران هزاره اول پیش از میلاد برمی‌گردند، به چشم می‌خورند. بخش مردم‌شناسی موزه نیز شامل آلات و ابزار موسیقی، زیورآلات سنتی زنان عشایر سمنان، ابزار استعمال دخانیات نظیر چپق و.. است. موزه سمنان در ادامه بازار اصلی شهر قرار دارد و گردشگرانی که قصد داشته باشند گشتی در بازار این شهر بزنند میتوانند بازدید از این موزه را نیز در برنامه خود بگنجانند.
مسجد تاریخانه
پیش از ورود اسلام به ایران و ایالت کومش آتشکده‌ای در این منطقه در شهر دامغان
وجود داشت که تغییر کاربری داد و امروز آن را به نام «مسجد تاریخانه» می‌شناسیم. معماری این مسجد به سبک ساسانی است و بنای مجدد آن به قرن دوم هجری می‌رسد. از این رو نام تاریخانه را بر این مسجد نهاده‌اند که در زبان ترکی، تاری معنای خدا را می‌دهد و به این ترتیب نام آن خانه خدا خواهد بود. ستون‌های مدور از ویژگی‌های تاریخانه است که به چهل ستون نیز معروفند؛ گرچه تعداد ستون‌ها به ۲۶ عدد می‌رسد، ۱۸ ستون در یک طرف، پنج ستون در طرف دیگر و سه ستون در مقابل قرار دارند.صحن مسجد مربعی و طول و عرض آن ۲۷ و ۲۶ متراست. مناری که در سمت شمالی مسجد به چشم می‌خورد از دیگر دیدنی‌های این بنای تاریخی است. این منار ۲۶ متری ۸۶ پله دارد که محیط آن در پایین ۱۳ متر و هر چه بالاتر می‌رود از محیط آن کاسته می‌شود.
غار دربند
pic۳
بزرگ‌ترین غار استان سمنان غار دربند است که در مسیر مهدیشهر به شهمیرزاد قرار گرفته است. برای رسیدن به مدخل این غار پس از یک پله نوردی طولانی به یک مدخل 35 در 75 متری می‌رسید که با ورود به آن وارد یک دالان 24 متری خواهید شد. درون غار دربند به واسطه سنگ‌های رسوبی که در آنها آهک زیادی وجود دارد پوشیده از ستون‌های بزرگ استالاگمیت و استالاگتیت است. از این رو شما این امکان را دارید که زیباترین مناظر غاری را مشاهده کرده و آن را به عنوان یک خاطره خوب در ذهن داشته باشید.
منطقه حفاظت‌شده خارتوران
نام یوز آسیایی به یکی از نام‌های آشنا به‌ویژه در زمان جام جهانی فوتبال تبدیل شد. با این حال محل زندگی این حیوان که تعداد آنها در جهان به 100 عدد هم نمی‌رسد حتی برای بسیاری از ایرانی‌ها نیز ناآشناست. بسیاری از مسافران که از سمت شاهرود به مشهد حرکت می‌‌کنند، شاید ندانند مسیرشان از زیستگاه این گونه نادر می‌گذرد. شما پس از گذر از شاهرود به میامی و در ادامه به بیارجمند و منطقه حفاظت‌شده خارتوران می‌رسید.
در روستای قلعه‌بالا خانه‌های روستایی برای اقامت مهیاست و شما می‌توانید در این خانه‌ها با کمترین هزینه اسکان داشته و با ماشین‌های محلی به منطقه حفاظت شده خار توران بروید. امکان بازدید از دلبر، یوز ایرانی و گورخرهای ایرانی در این گشت و گذار برای شما مهیاست. اگر خوش‌شانس باشید، شاید بتوانید زاغ بور را به‌عنوان گونه نادر از خانواده پرندگان ببینید.
چشمه علی
pic۴
فتحعلی‌شاه قاجار در مولودخانه دامغان به دنیا آمد، از آنجا که شاه قاجاری به محل تولد خود علاقه زیادی داشت دستور داد در آنجا بنایی بسازند که امروزه به چشمه علی معروف است. البته این تفرجگاه قاجاری که در 32 کیلومتری دامغان و در مسیر کیاسر قرار دارد روزگاری علی بولاغ نامیده می‌شد و بعدها نام آن به چشمه علی تغییر یافت. در اطراف این تفرجگاه باغ‌های متعدد و سرسبز به چشم می‌خورد که آن را به یکی از خوش‌آب و هواترین مناطق استان تبدیل کرده است. چنانچه شما در طبقه فوقانی عمارت بنشینید دو طرف دریاچه‌ای که شما را فراگرفته است خواهید دید. از مجموعه سازه‌هایی که در این مجموعه وجود دارد می‌توان به استخر، حمام، مسجد، باغ و کوشک فتحعلی‌شاهی اشاره کرد.
کاروانسرای قصر بهرام
کاروانسرای شاه‌عباسی قصر بهرام همان‌طور که از نامش برمی‌آید از دوران صفویه برجای مانده است. این کاروانسرا به واسطه رونق تجارت در آن دوران در راه کویر اصفهان، کاشان، گرمسار و خراسان ساخته شد. در حال حاضر به واسطه قرار گرفتن کاروانسرا در پارک ملی کویر از آن به عنوان پاسگاه شکاربانی استفاده می‌شود و ورود به آن نیازمند مجوزهایی از سازمان محیط‌زیست است. محل اقامت در این کاروانسرا مهیا است و شب‌هنگام می‌توان با نشستن بر سقف‌های گنبدی آن یک شب زیبای کویری را مشاهده کرد. آب این کاروانسرا از چشمه سیاه تامین می‌شود که در پنج کیلومتری کاروانسرا قرار گرفته است. راه‌های دسترسی به این کاروانسرا شامل مسیر پیشوا- قلعه بلند- محیط‌بانی- قصر بهرام، گرمسار- لجران- کهک- قصربهرام، ورامین- چرمشهر- بندعلی خان- کوه‌های دوازده امام- مبرکیه- قصر بهرام و کاشان- آران- مرنجاب- سفیدآب- قصر بهرام می‌شود. همچنین در نزدیکی کاروانسرا، یک کاروانسرا و عمارت کوچک‌تر قرار دارد که از آن به‌عنوان حرمسرا نیز بهره می‌گرفتند.
بسطام
نام بسطام با نام «بایزید بسطامی» گره خورده است. عارف نامی اواخر دوم و قرن سوم هجری که او را «سلطان‌العارفین» نیز خوانده‌اند. برای رسیدن به بسطام باید از میدان امام رضا شاهرود در جاده آزادشهر قرار بگیرید. اولین شهر بسطام است که سلام بزرگی در ابتدای بلوار آن قرار گرفته است. در بسطام جدا از آرامگاه شیخ بایزید بسطامی، برج کاشانه و امامزاده محمد نیز از دیگر اماکن دیدنی محسوب می‌شوند. قدمت زیاد بسطام موجب شده این شهر به لحاظ تاریخی دارای جاذبه‌های متعدد باشد. pic5
آبشار مجن
در 35 کیلومتری شاهرود شهر مجن قرار گرفته است که به واسطه شکل پلکانی آن ماسوله کویر نام گرفته بود؛ البته این نام با توجه به ساخت خانه‌های تازه و از بین رفتن بافت قدیمی شاید این روزها چندان قابل اطلاق به مجن نباشد. با این حال این روزها مجن برای تورهای گردشگری یک مقصد تازه محسوب می‌شود و دلیل آن نیز وجود آبشاری است که در نزدیکی این روستا قرار گرفته است. تنگه داستان همان جایی است که در آنجا دو آبشار وجود دارد و گردشگران میتوانند به‌ویژه در ایام گرم سال آن را به‌عنوان یک مقصد ایده‌آل در نظر بگیرند.
تپه حصار
pic6
در سه کیلومتری دامغان تپه‌ای به چشم می‌خورد که شباهت زیادی به تپه سیلک کاشان دارد، تنها تفاوت در این است که تپه حصار نزد عموم به شهرت نمونه کاشانی آن نیست. اولین بار این تپه در میانه دو جنگ جهانی و در اوایل دهه ۳۰ میلادی حفاری و لایه‌های باستانی آن گام به گام آشکار شد.
عمیق‌ترین لایه این تپه به 4200 تا3500 سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. در این لایه سفال‌های نخودی‌رنگ مشابه تپه سیلک یافت شده است. معماری خانه‌های این بخش بدون نقشه است، به این ترتیب که اتاق‌های کوچک ساخته شده و از آن برای زندگی استفاده شده است. ابزارآلات یافت شده نیز طیف گوناگونی از مجسمه‌های گلی، گردنبند و اشیای مسی تا گورهای متعدد را دربرمی‌گیرد. در این گورها که تعداد آنها به 144 عدد می‌رسد افرادی در سن‌های 7 تا 57 سال دفن شده‌اند که در آن تعداد مردان دو برابر زنان است. یکی از نکات جالب در این خاکسپاری‌ها تشابه اشیای گذاشته شده نزد زنان و مردان متوفی است که نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی برابر دو قشر در دوران باستان بوده است. عدالتی که در سال‌های بعد
به فراموشی سپرده شد.
در طبقه دوم نیز 209 گور در کنار سفال‌های متنوع به چشم می‌خورد. چرخ‌های گلی در کنار ظرف‌های مسی و مجسمه‌هایی ساخته شده از گل، سنگ، طلا و مس در کنار ظرف‌های سفالی به شکل حیوانات از جمله اشیایی است که در دیگر طبقه‌ها یافت شده‌اند.
خرقان
روستای خرقای شاهرود جایی است که در آن شیخ ابوالحسن خرقانی عارف قرن چهارم و پنجم آرمیده است. ابوالحسن خرقانی را به واسطه کلام مشهورش می‌ستایند که در آن گفته است: «هرکس بدین سرای درآید نانش دهید و از ایمانش مپرسید که هر کس به نزد خدای تعالی به جان ارزد، البته به خوان بوالحسن به نان ارزد.» آرامگاه این عارف نامدار مامن و ماوای علاقه‌مندان بی‌شماری است که از شهرهای دور و نزدیک و البته کشورهای اطراف خود را به آنجا رسانده و آرامش را در کنار آرامگاه شیخ می‌جویند.
بهترین استراحتگاه‌های استان
pic7
مجموعه کهکشان
در منطقه کرو بسطام که یکی از خوش آب‌وهواترین مناطق استان محسوب می‌شود، مجموعه کهکشان به تازگی راه‌اندازی شده است. شما در این مجموعه می‌توانید غذاهایی را از 2 تا 25 هزار تومان سفارش دهید. محل پذیرایی از شما حجره‌هایی است که هر کدام نامی از مشاهیر ایران را به خود دارد و در کنار هر کدام از پنجره‌ها نیز گلدان‌های شمعدانی تعبیه شده‌اند. همچنین پذیرایی چای مجموعه در سماورهای برنجی و فنجان‌های ناصرالدین‌شاهی انجام می‌شود. شما در حالی چای را می‌ریزید که زغال‌ها آب سماور را جوش نگه می‌دارد. جوی آبی که از نزدیکی مجموعه نیز می‌گذرد میتواند با سرمای خود گرمای تابستان را کاملا از شما دور کند. توصیه ما به شما این است پس از بازدید از اماکن تاریخی بسطام خود را برای استراحت و صرف چای و غذا به مجموعه کهکشان برسانید.
هتل دربند مهدیشهر
یکی از هتل‌های چهار ستاره استان که در منطقه‌ای خوش‌آب و هوا واقع شده است هتل دربند مهدیشهر است، با توجه به اماکن دیدنی اطراف این هتل شما می‌توانید پس از بازدید از غار دربند یا قلعه‌های سارو یا تفرج در منطقه گردشگری شهمیرزاد برای استراحت و پذیرایی این هتل را انتخاب کنید.
اقامتگاه بوم‌گردی نورخانه
pic8
در روستای قلعه‌بالا که در پارک ملی خارتوران قرار گرفته است،«منیر تقدیسی» اقدام به تجهیز و راه‌اندازی یک اقامتگاه بوم‌گردی با عنوان«نورخانه»
کرده است. نورخانه دارای بافت سنتی منطقه است که شاهد آن انگورخانه به‌عنوان یکی از اجزای معماری قدیم این روستاست.
در این خانه که با اشیای محلی تزیین شده است، گردشگر میتواند از آرامش و سکون یک روستای کویری آن‌هم از جنس مردم فرهنگی قلعه بالا استفاده کند.
اقامتگاه حسین کیقبادی
pic۹
دیگر اقامتگاه بوم‌گردی روستای قلعه‌بالا اقامتگاه «حسین کیقبادی» از اهالی روستا است که در آن تلاش کرده است عناصر محلی را به‌کار گیرد. غذای خانه حسین کیقبادی از محصولات بومی و محلی تهیه شده و همسرش آنها را در دیگ‌های مسی برای میهمانان طبخ می‌کند. در این خانه شما می‌توانید داستان‌های روستا و شیوه حفاظت آنها از یوز ایرانی را بشنوید.
ارسال نظر