گروه بورس- بهزاد بهمن‌نژاد: بورس اوراق بهادار تهران، سال ۹۳ را در حالی آغاز کرد که رشد بیش از اندازه قیمت‌ها در اواخر سال گذشته، سبب شد دماسنج این بازار روند نزولی فرسایشی در پیش گیرد. به این ترتیب، اصلاح قیمتی در میان نمادها موجب افت ۶/۹ درصدی شاخص کل در نیمه نخست سال شد. در این شرایط، به نظر می‌رسد قیمت سهام موجود در بازار به اندازه کافی تعدیل شده است؛ به‌طوری که نسبت قیمت به درآمد (P/E) متوسط بازار از ۱/۷ مرتبه در ابتدای سال، اکنون به حدود ۴/۵ واحد کاهش یافته است. این نسبت که به‌طور تاریخی در بورس تهران حدود ۶ مرتبه است، نشان می‌دهد قیمت‌ها در شرایط فعلی به سطوح مناسبی رسیده‌اند و حتی اصلاح قیمتی بیش از اندازه انجام شده است.بر این اساس به منظور بررسی دقیق تر وضعیت نمادهای بورسی، «دنیای اقتصاد» عملکرد ۵۰ شرکت فعال بورس را که بیش از ۸۰درصد ارزش بازار را در اختیار دارند مورد بررسی قرار داده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد حدود ۷۳ درصد این شرکت‌ها (از منظر ارزش بازار) دارای P/E کمتر از ۴/۵ مرتبه هستند. این امر نشان می‌دهد عمده نمادهای مهم با نقدشوندگی بالا در بورس تهران به اندازه کافی اصلاح قیمت شده‌اند و اکنون برای رشد قیمتی آماده‌اند. بنابراین، بازار سرمایه در شرایط فعلی در انتظار محرکی جدی برای پایان دادن به مسیر نزولی است. در این شرایط، مذاکرات هسته‌ای که از اواخر هفته گذشته به‌طور جدی در نیویورک آغاز شده‌است می‌تواند یکی از محرک‌های جدی بورس تهران باشد. این امر با ایجاد بازارهای هدف جدید و جذب سرمایه‌گذاران خارجی در داخل کشور می‌تواند وضعیت کلی اقتصاد کشور و به دنبال خود، بازار سرمایه را بهبود بخشد. همچنین، با به پایان رسیدن شهریورماه، بازیگران بورس تهران در انتظار گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه شرکت‌های بورسی هستند؛ به این ترتیب، اگر شرکت‌ها گزارش مناسبی ارائه کنند، می‌توانند جذابیت را به بازار سهام برگردانند. از سوی دیگر، کاهش نرخ تورم این انتظار را ایجاد کرده است که نرخ سود بانکی تعدیل شود. بنابراین، در شرایط رکودی فعلی در صنایع، کاهش نرخ بهره ممکن است توانایی شرکت‌ها را برای تامین مالی تقویت کند.

۵۰ شرکت فعال، زیر ذره بین

سازمان بورس اوراق بهادار تهران، لیستی ۵۰ تایی از شرکت‌های فعال در بورس تهران را ارائه می‌کند که سهامداران نیز توجه ویژه‌ای به شرکت‌های عضو این لیست دارند. میزان و تناوب دادوستد سهام و تاثیرگذاری شرکت بر بازار (میانگین تعداد سهام منتشرشده و میانگین ارزش جاری سهام شرکت در دوره بررسی) سه معیار اصلی انتخاب این ۵۰ شرکت در میان بیش از ۳۰۰ شرکت بورسی است. شرکت‌های مزبور که در حال حاضر حدود ۸۲ درصد ارزش بازار سهام را در اختیار دارند، طی نیمه ابتدایی سال عملکرد ضعیفی داشتند؛ به‌طوری که آنها به‌طور متوسط زیان ۴/۱۱ درصدی را طی این دوره ۶ ماهه به ثبت رساندند.

بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد متوسط قیمت بر درآمد این شرکت‌ها ۱/۵ مرتبه است که ۳/۰ مرتبه نسبت به متوسط P/E کل بورس تهران کمتر است. در این میان، حدود ۷۳ درصد (از منظر ارزش بازار) این شرکت‌های فعال، P/E کمتر از ۴/۵ مرتبه دارند. در این شرایط، بررسی بلندمدت متوسط P/E بازار سهام نشان می‌دهد که این رقم حدود ۶ مرتبه است. بنابراین، پایین‌تر بودن این نسبت برای شرکت‌های مزبور نشان دهنده آمادگی آنها برای رشد قیمتی است. در میان ۵۰ شرکت فعال، فقط ۱۲ نماد از ابتدای سال بازدهی داشته‌اند و سایر آنها با زیان مواجه شدند. در این شرایط، اگر نرخ تورم نیز در نظر گرفته شود (طی ۶ ماه ابتدایی سال، حدود ۱۰ درصد ارزیابی می‌شود) تنها ۵ شرکت با نمادهای «همراه»، «شفن»، «شخارک»، «رانفور» و «خساپا» سود واقعی داشته‌اند.

بازارها در یک هفته

طی هفته گذشته، شاخص کل بورس تهران برای هفتمین هفته پیاپی روند منفی را پشت سر گذاشت. به این ترتیب، با ثبت زیان هفتگی ۷/۰ درصدی در رقم ۷۱ هزار و ۴۴۴ واحدی ایستاد. این در حالی است که از ۵ روز معاملاتی در هفته گذشته، شاخص کل در سه روز مثبت بود، اما افت آن در دو روز ابتدایی به اندازه‌ای بود که رشدهای بسیار آرام در روزهای بعدی نتوانست زیان هفتگی را جبران کند. در این شرایط، حالت انتظاری سهامداران در رابطه با مذاکرات هسته‌ای و گزارش‌های عملکرد ۶ماهه شرکت ها، اجازه افت و خیزهای شدید را به شاخص کل نمی‌دهد.

هر دلار آمریکا رشد ۲۵ تومانی (۸/۰درصدی) را تجربه کرد و به قیمت ۳ هزار و ۲۱۵ تومان معامله شد. به این ترتیب، پس از حدود ۳ ماه دلار بار دیگر توانست از سقف ۳۲۰۰ تومان عبور کند. افزایش تقاضای ارزی زائران حج، کاهش میزان صادرات میعانات گازی در مردادماه و نگرانی‌ها درخصوص مذاکرات هسته‌ای مهم‌ترین عوامل رشد قیمت دلار محسوب می‌شوند، اما سکه هفته گذشته را به‌رغم رشد قیمت دلار، منفی پشت سر گذاشت. به این ترتیب، هر سکه طرح جدید با زیان ۸/۰ درصدی و در قیمت ۹۳۱ هزار تومان، هفته گذشته را سپری کرد. علت این افت قیمت، کاهش حدود ۱۵ دلاری طلای جهانی است.

افزایش بلوکی حجم معاملات

طی هفته گذشته، ۲ میلیارد و ۵۸ میلیون سهم به ارزش ۶ هزار و ۳۱۳ میلیارد ریال در ۱۸۱ هزار و ۲۰۶ دفعه با در نظر گرفتن معاملات بلوکی معامله شد.

به این ترتیب، گرچه حجم و ارزش معاملات نسبت به هفته ماقبل به ترتیب ۱۲ و ۲۵ درصد رشد پیدا کرده‌اند، اما اگر معاملات بلوکی حذف شوند این تغییرات به منفی ۸ و ۷ درصد تبدیل می‌شوند. این امر نشان می‌دهد طی هفته گذشته، معاملات بلوکی به میزان قابل توجهی بوده است؛ عمده این معاملات که به منظور حفظ شاخص کل انجام می‌شود توانست متوسط حجم معاملات را نیز بهبود بخشد.

حقوقی‌ها در نقش خریدار

بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد طی هفته گذشته تغییر مالکیت ۴۵۹ میلیارد ریالی (معادل ۸/۶ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی انجام شده است. در واقع، سهامداران حقیقی در نقش فروش فعال تر بوده و سهم خود را به ارزش ۴۵۹ میلیارد ریال به سهامداران حقوقی واگذار کرده‌اند. حضور فعال سهامداران حقوقی در نقش خریدار این نوید را می‌دهد که قیمت سهام به سطوح معقولی رسیده‌اند و آنها می‌توانند پرتفوی خود را نیز تغییر دهند.

۲۷ صنعت منفی در یک هفته

طی معاملات هفته گذشته، عمده صنایع با روند شاخص کل همراهی کرده و منفی شدند. بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، ۲۷ صنعت هفته گذشته را با تغییرات منفی به پایان رساندند و تنها ۹ صنعت مثبت وجود داشت. در این میان، ساخت دستگاه‌ها، استخراج زغال سنگ و استخراج نفت به ترتیب با ۷/۱۸، ۹/۹ و ۷/۱ درصد رشد توانستند بیشترین بازدهی هفتگی را در میان صنایع بورسی به ثبت برسانند. از سوی دیگر، ابزار پزشکی، انبوه‌سازی و خدمات فنی و مهندسی به ترتیب با ۲/۷، ۹/۳ و ۸/۳ درصد افت، منفی‌ترین گروه‌های هفته گذشته شدند. همچنین، طی هفته گذشته، گروه‌های خودرو، کانه فلزی و محصولات شیمیایی به ترتیب بیشترین حجم معاملات را در اختیار داشتند. همانطور که مشاهده می‌شود در میان صنایع با بیشترین حجم معاملات، عمده گروه‌ها منفی بوده‌اند و تنها سه گروه مخابرات، دارویی و چندرشته‌ای صنعتی روند مثبتی را در هفته گذشته تجربه کردند.

علائم پایان تصحیح قیمت‌ها در بورس