ترکیه؛ زایشگاه داعش درخاورمیانه
حسین موسوی- حضور پر‌شمار خارجی‌ها در داعش مهم‌ترین دغدغه این روزهای ناظران سیاسی است؛ اما این نیروها از کجا به خاک عراق و سوریه سرازیر می‌شوند؟ روزنامه «نیویورک‌تایمز» در این‌باره گزارشی نوشت که ترکیه محل آزاد رفت و آمد این افراد شده است و برخی منابع می‌گویند که خارجی‌ها و برخی از شهروندان ترکیه از این کشور وارد خاک سوریه و عراق می‌شوند. همچنین عربستان، کویت و اردن نیز دیگر کشورهایی هستند که افراد خارجی داعش به خاک این دو کشور وارد می‌شوند. نیویورک تایمز در این‌باره نوشت: ترکیه محل اصلی سربازگیری نیروهای داعش شده است. براساس گزارش‌های ارائه‌شده، فقرای ترکیه و برخی از جوانان این کشور ازطریق سوریه وارد اراضی تحت تسلط داعش می‌شوند و پس از ۱۵ روز آموزش سلاح به دست می‌گیرند.
یکی از شهروندان ترک که بیشتر جوانی‌اش را صرف اعتیاد مواد مخدر کرده پس از اینکه به دلیل فقر نتوانست از عهده مخارج خود برآید از ترکیه وارد شهر رقه شده و جذب این نیرو شده است. صدها سرباز خارجی ازجمله اروپایی و آمریکایی نیز ازطریق ترکیه وارد شهر رقه می‌شوند و دوره‌های مورد نظر را می‌گذرانند تا جذب داعش شوند. «چان» شهروند ترکیه یکی از کسانی است که برای اطاعت از دستورات داعش با آنها بیعت کرده است.
او در وبلاگ خود دیگران را تشویق به این کار می‌کند. چان که برای سالیان سال از مواد مخدر استفاده کرده است، درخصوص جنگ به سود داعش می‌نویسد: زمانی که در آنجا می‌جنگی، یک حالت نشئگی به آدم دست می‌دهد. او سپس می‌نویسد: اینجا مردم زمانی که وارد جنگ می‌شوند فریاد می‌زنند و ترسشان از کشته شدن و زخمی شدن می‌ریزد. یکی از مقامات ناتو درخصوص این جنگجویان خارجی می‌گوید که ترکیه مقر اصلی جذب نیروهای داعش شده است. آنها به‌راحتی در این کشور نیروگیری می‌کنند. این مقام ناتو که نام خود را فاش نکرد و خود نیز جزو اعضای کمیته تحقیق درخصوص خلافت خودخوانده اسلامی است، در این راستا ادامه می‌دهد: هزاران خارجی به عضویت داعش درآمده‌اند که برخی از آنها اهل اروپا هستند و برخی نیز آمریکایی. اما بزرگ‌ترین منبع سربازگیری این گروه در همسایگی اراضی تحت تسلط داعش اتفاق می‌افتد؛ یعنی ترکیه. براساس گزارش‌های منابع ترکیه‌ای، افزون بر ۱۰۰۰ شهروند این کشور جذب داعش شده‌اند. به گفته کارشناسان بیشتر جوانان جذب‌شده ترک جزو جوانانی هستند که در قبال دریافت پول به عضویت داعش درآمده‌اند. بیکاری و درآمد کم جزو عوامل اصلی حضور شهروندان ترک در داعش است. با وجود این ایالات متحده به‌شدت رجب طیب اردوغان را تحت فشار گذاشته تا مانع عضوگیری اعضای داعش در ترکیه شود. آمریکا همچنین خواسته است که نیروهای پلیس ترکیه از مرز ۹۰۰کیلومتری سوریه هم به‌خوبی محافظت کند. اما روزنامه «حریت‌دیلی» که از روزنامه‌های اپوزیسیون حزب حاکم است یادداشتی به قلم «وردا اوزر» دارد که در آن نوشته است که ترکیه به‌شدت ازسوی مجامع بین‌المللی متهم به ارتباط با گروه داعش است. وردا اوزر می‌نویسد: «بیایید با این موضوع شروع کنیم که ترکیه از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کرده است؛ اما ترکیه در جواب این گفته، مدعی شده است که اسد نسبت به اعضای گروه داعش سهل می‌گیرد تا بتواند اپوزیسیون سوریه را تضعیف کند یا آنها را به جنگ با ائتلاف مخالفان سوری و ارتش آزاد سوریه بفرستد. اما پرسش این است که چرا اسد باید کاری کند که یک گروه قوی تشکیل شود تا موقعیت حکومتش تضعیف شود؟ نظری که در این‌باره می‌شود ارائه داد این است که ترکیه با سیاست تسامح در برابر تروریست‌ها سعی دارد که ایالات متحده را مجاب به حمله به سوریه کند. با این وجود برخی می‌گویند که ترکیه براساس راهبرد اشتباهی که در گذشته داشته تا بتواند مخالفان اسد را به سوریه سرازیر کند اینک اما متوجه خطای خود شده است و می‌خواهد که واشنگتن به این غائله پایان دهد. برخی منابع می‌گویند که مقامات ترک در دیدار با مقامات آمریکایی به این موضوع اذعان کرده‌اند.» این در حالی است که برخی از کارشناسان می‌گویند که هنوز انتقادها درخصوص سهل گرفتن آنکارا در مرزهای مشترک با سوریه پابرجاست، اما این موضوع را نمی‌شود در دایره حمایت مستقیم آنکارا از داعش تلقی کرد. به گفته این دسته از کارشناسان می‌شود از مقامات اروپایی در این زمینه انتقاد کرد که حاضر نشدند تا با مقامات ترکیه به تبادل اطلاعات درخصوص این گروه تروریستی بپردازند. آنها زمانی با مقامات ترک به گفت‌وگو نشستند که اعضای داعش وارد خاک سوریه شده بودند. این در شرایطی است که ترکیه همواره خواستار کمک به اعضای میانه‌رو مخالفان سوری شده و از آمریکا نیز خواسته است که افراد این گروه را مسلح کند. ایالات متحده اما معتقد است که بین ارتش آزاد سوریه با سایر مخالفان بنیادگرا رابطه‌ای وجود دارد که ممکن است تسلیحات آمریکایی از جای دیگری سر دربیاورد. آمریکا اعتقاد دارد که جبهه النصره، با ارتش آزاد سوریه در ارتباط است. اعضای این گروه در لیست گروه‌های تروریستی ایالات متحده قرار دارد. آنکارا اما می‌گوید که ارتش آزاد سوریه با جبهه النصره همکاری مشترک دارند تا اعضای داعش را زمینگیر کنند. ورد اوزر، ستون‌نویس «حریت »می‌گوید که این تفاوت دید آنکارا و واشنگتن را باید در تفسیر متفاوت دودولت از دو واژه «میانه‌رو» و «رادیکال» بررسی کرد.
بحران گروگان‌ها پایان یافت
همزمان با گمانه‌زنی‌های ارتباط داعش با ترکیه، آزادی بحث‌برانگیز گروگان‌های این کشور که در دستان داعش اسیر بودند، یکی از مواردی شده است که برخی مدعی‌اند دولت ترکیه ارتباط مخفی با این گروه دارد. در این‌باره گفته می‌شود، زمانی که نیروهای داعش موصل عراق را تصرف کردند اعضای داعش بیش از ۸۰ تن از اعضای کنسولگری ترکیه را گروگان گرفتند. پس از چندین روز اما داعش برخی از افراد گروگان گرفته شده از جمله راننده کامیون‌ها را آزاد کرد، اما ۴۶ تن دیگر از اعضای کنسولگری گروگان آنها باقی ماندند. روز گذشته اما رسانه‌های ترکیه خبر دادند که نیروهای اطلاعاتی این کشور توانستند اعضای این گروه را که به اسارت داعش درآمده بودند آزاد کنند و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری تازه ترکیه نیز ضمن تمجید از نیروهای اطلاعاتی این کشور، از این عملیات با عنوان «عملیات نجات» یاد کرد. یکی از مقامات اطلاعاتی ترکیه (MIT)، درباره آزادسازی گروگان‌ها می‌گوید که از زمان آغاز به کار این طرح متوجه حساسیت‌ها بودیم تا اینکه این عملیات با موفقیت خاتمه یابد. با این وجود، برخی مدعی شده‌اند که ترکیه در قبال آزادی این افراد به اعضای داعش باج داده‌است. در این ارتباط برخی می‌گویند که ترکیه در قبال آزادی این افراد «فدیه» (خون‌بها) پرداخت کرده است. رویترز در این‌باره نوشت که افراد کنسولگری ترکیه تا لب مرز ترکیه تحت نظارت اعضای داعش بوده‌اند و آنجا تحویل مقامات این کشور شده‌اند. در این باب قوی‌ترین گمانه در رسانه‌های غربی هنوز پرداخت فدیه است. سی‌ان‌ان هم گزارش می‌دهد که هنوز نحوه آزادی این افراد مشخص نیست، اما اردوغان در بیانیه‌ای از نیروهای اطلاعاتی این کشور بابت عملیات آزادسازی افراد کنسولگری تشکر کرده است. یکی از کارشناسان ترکیه اما ضمن رد این اتهامات به شبکه NTV ترکیه می‌گوید که این کشور هرگز در قبال آزادی شهروندان خود فدیه پرداخت نکرده است. او در گفت‌وگو با این شبکه خبری گفته است که بیش از ۱۰۱ روز نیروهای اطلاعاتی این کشور روی این موضوع کار کرده و از ۸محل، حمله به این کنسولگری را لحاظ کرده بودند، و در نهایت توانستند گروگان‌های ترکیه‌ای را آزاد کنند. این افراد در ساعت ۱۱ و نیم جمعه شب وارد آنکارا شدند و مورد استقبال داووداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه قرار گرفتند.
ارسال نظر