گروه نفت و پتروشیمی: بعد از وضعیت هیجانی که چند ماه اخیر در بازارهای نفت برقرار بود، چند روزی است که این بازارها در تنش‌ها خالی شده است. بازار نفت با افت قیمت در روز دوشنبه بسته شد. به‌ طوری که در این روز بهای نفت خام آمریکا دوباره به زیر ۸۳ دلار و نفت برنت نیز به زیر ۸۶ دلار به ازای هر بشکه کاهش یافت. اما دیروز در پی اخبار مثبتی که از وضعیت اقتصادی چین منتشر شد دوباره بهای نفت مقداری صعودی شد. در این بین بلومبرگ طی گزارشی به گمانه‌زنی‌هایی در باره چرایی اینکه ایران در برابر کاهش بهای نفت در خواست نشست اضطراری اوپک را نکرده است، پرداخت. دیروز، تا لحظه تنظیم این گزارش، نفت خام آمریکا با ۴۲ سنت افزایش نسبت به روز پیش از آن به ۱۳/۸۳ دلار به ازای هر بشکه رسید. نفت برنت نیز در بازار لندن با افزایش ۵۳ سنتی به مرز ۸۶ دلار برای هر بشکه رسید. سایت رسمی اوپک نیز در آخرین به‌روزرسانی خود بهای سبد نفتی این سازمان در ۲۰ اکتبر را با ۸۲ سنت کاهش ۳۷/۸۲ دلار اعلام کرد. مهمترین عامل افزایش قیمت روز گذشته نفت انتشار برخی اخبار مثبت از وضعیت اقتصادی چین بود. بر اساس گزارش بلومبرگ، اعلام رشد اقتصادی چین که بیشتر از پیش‌بینی‌های قبلی بوده است به افزایش تقاضای نفت منتهی شد. بر این اساس، تولید داخلی این کشور در سه ماهه سوم، از ماه جولای تا سپتامبر ۳/۷ درصد رشد داشته است که از پیش‌بینی قبلی رشد در این بازه زمانی ۱/۰ درصد بیشتر بوده است. با این وجود این میزان رشد اقتصادی برای چین کمترین میزان رشد سه ماهه از سال ۲۰۰۹ تا‌کنون بوده است.

گمانه‌زنی بلومبرگ

سایت خبری بلومبرگ به گمانه‌زنی‌هایی در خصوص واکنش خنثی ایران در مقابل کاهش قیمت نفت پرداخته است. اعضای اوپک به کاهش حدود ۳۰ دلاری بهای نفت طی چهار ماه گذشته واکنش‌های متفاوتی نشان دادند. ایران جزو کشورهایی بود که همه مقامات نفتی آن کاهش بهای نفت را موقتی و درخواست نشست اضطراری اوپک برای کاهش سقف تولید نفت این سازمان را غیرضروری خواندند. این در حالی است پیش از این نیز این سایت خبری دستور روحانی به زنگنه مبنی بر استفاده از همه پتانسیل‌های لازم جهت جلوگیری از کاهش بهای نفت را مهم‌ترین عامل توقف افت قیمت‌ها دانست.

گذشته از اینکه واکنش مردان نفتی کشورمان به کاهش بهای نفت در داخل کشور با انتقادهایی از سوی منتقدان دولت مواجه شده است، به گزارش بلومبرگ، ایران با در نظر گرفتن احتمال لغو تحریم‌های غرب و افزایش احتمالی تولید نفت خود پس از لغو تحریم‌ها، از تلاش برای کاهش سقف تولید اوپک به منظور افزایش قیمت در مقطع کنونی خودداری می‌کند. اوله هانسن، رئیس استراتژی‌های بازار نفت در بانک ساکسو در مصاحبه با بلومبرگ در این خصوص گفته است: ایران در حال حاضر خود را کمی دست بسته می‌بیند زیرا به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند بیش از مقدار کنونی نفت تولید کند. برای آنها دشوار است که خواستار اقدام فوری شوند زیرا می‌دانند که وقتی تحریم‌ها لغو شود، خودشان خواستار افزایش تولید خواهند شد. به گزارش دنیای اقتصاد، این در حالی است که ایران در حال حاضر حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولید می‌کند، یعنی از ظرفیت ۲۰۰/۴ میلیون بشکه‌ای هدف‌گذاری شده توسط زنگنه، ۴۰۰/۱ میلیون بشکه در روز کمتر تولید می‌کند. زنگنه پیش از این اعلام کرده بود که به محض لغو تحریم‌ها ایران می‌تواند ۷۰۰ هزار بشکه به تولید نفت حود بیافزاید. بنابراین حتی در صورتی که اوپک با کاهش سقف تولید خود از سهم تولید ایران بکاهد باز هم ظرفیت خالی زیادی برای ایران می‌ماند و کشورمان زمان زیادی باید صرف کند تا به سقف تولید تعیین شده توسط اوپک برسد.

کشورمان در حال حاضر در حال حل و فصل اختلافات هسته‌ای خود با کشورهای عضو گروه ۱+۵ است. از سال ۲۰۱۱ که تحریم‌های غرب علیه ایران تشدید شد، تولید نفت کشورمان افت عظیمی داشت. به ‌طوری که میزان کل تولید نفت ایران از ۳.۵۳ میلیون بشکه در روز در دسامبر ۲۰۱۱ به ۸۰۰/۲ میلیون بشکه تولید کنونی رسیده است. اما طی دو سال گذشته، افزایش تولید نفت دیگر کشورهای عضو اوپک نظیر عربستان و عراق عمدتا جایگزین نفت ایران در بازارهای جهانی شده است. تولید‌کنندگان غیرعضو اوپک نظیر آمریکا نیز در این بازه زمانی توانسته‌اند میزان تولید خود را به شکل قابل توجهی افزایش دهند.

در این بین به نظر می‌رسد اعضای اوپک بیش از آنکه نگران کاهش قیمت نفت باشند در پی حفظ سهم خود از بازارها هستند. به‌ طوری ‌که در رقابتی کم سابقه اعضای این سازمان با تخفیف‌های قابل توجهی نفت خود را به مشتریان آسیایی خود عرضه کردند. اوپک که تامین‌کننده ۴۰ درصد نفت جهان است، طبق برنامه قبلی ۲۷ نوامبر در وین برای دومین و آخرین بار در سال ۲۰۱۴ میلادی برای ارزیابی سیاست‌های تولید و شرایط بازار نفت تشکیل جلسه خواهد داد. این در حالی است که پیش از این ونزوئلا در پی کاهش شدید بهای نفت در خواست نشست اضطراری کرده است، اما برخی دیگر از اعضای این سازمان معتقدند هم‌اکنون نیازی به برگزاری نشست فوق‌العاده نیستند. وزیر نفت کشورمان پیش از این در باره آستانه تحمل اوپک در برابر کاهش قیمت نفت چه میزان است، گفت: بزرگان اوپک تصمیم خواهند گرفت که تولید خود را چه میزان کاهش دهند و فعلا برنامه‌ای برای برگزاری نشست اضطراری در اوپک نداریم. در این بین وزیر نفت کویت در واکنش به تحلیل‌های ارائه شده درباره تحولات اخیر بازارهای جهانی نفت خام، گفت: بعید به نظر می‌رسد اعضای اوپک تصمیمی برای کاهش سقف تولید خود داشته باشند. عبدالله سالم‌البدری، دبیر کل اوپک نیز ٢٠ شهریور‌ماه در مقر دائمی این سازمان در وین اتریش به روزنامه وال استریت ژورنال گفته بود: برگزاری هیچ نشست اضطراری بررسی نشده است و پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌های نفت تا پایان امسال بهبود یابد. تصمیمات وزیران نفت اوپک بر اساس اجماع میان اعضا صورت می‌گیرد، از این رو ١٢ عضو این سازمان باید برای برگزاری نشست فوق‌العاده اعلام آمادگی کنند.

بنابر‌این به نظر می‌رسد نشست اضطراری اوپک منتفی باشد هرچند که بر اساس گفته برخی از اعضای این سازمان بعید به نظر می‌رسد که در نشست آتی این سازمان کاهش سقف تولید اوپک رخ دهد.