توفان قیمتی در تالار پتروشیمی‌ها

محمدحسین بابالو: افزایش قیمت‌ها در بازار محصولات پتروشیمی روز سه‌شنبه در حالی ادامه یافت که شاهد افزایش شتاب رشد قیمت‌ها بودیم که رونق قابل توجه معاملات در بورس کالا نیز به این شرایط دامن زد. وجود شائبه بازارسازی در رینگ محصولات پتروشیمی، ترس از افزایش بیشتر قیمت‌ها به تبع رشد نرخ پایه شرکت ملی پتروشیمی در هفته پیش رو، هراس بازار از احتمال خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا و آینده مبهم آن و همچنین ضعف تقاضای داخلی و ضعف تولید در صنایع پایین‌دستی را باید بخش‌هایی از واقعیت‌های این روزهای بازار محصولات پتروشیمی به شمار آورد. به نظر می‌رسد این روند مبهم روزهای اخیر باز هم ادامه یابد.

وضعیت معاملات در بورس کالای ایران

روز گذشته در رینگ محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران، با توجه زیاد خریداران رو‌به‌رو شدیم که افزایش چندین‌باره قیمت‌ها در هجوم تقاضا و ثبت چندین رقابت و سقف خوردن عرضه‌های بسیاری را به همراه داشت. این وضعیت تا جایی پیش رفت که تا پایان ساعات معاملاتی در بورس کالا، شاهد رقابت خریداران بودیم و یک روز بسیار مهیج را فقط برای فروشندگان به ثبت رساند. خریداران نیز با توجه به ترس و تردید از خروج محصولات پتروشیمی و دورنمای بسیار مبهم آن و همچنین از ترس افزایش بیشتر قیمت‌ها، تلاش برای خرید را تنها راه‌حل پیش‌روی خود فرض کرده و در کنار بازارسازی چراغ خاموش بسیاری از فعالان بازار، تن به رقابت دادند که سقف خوردن بسیاری از کالاها را موجب شد. به نظر می‌رسد شرایط روز سه شنبه در بورس کالا به‌عنوان مهم‌ترین روز معاملاتی در هفته، تاثیر مضاعفی بر بازار داشته باشد و می‌تواند روند صعودی قیمت‌ها را باز هم تقویت کند. افزایش شدید حجم معاملات در بورس کالا و تنوع نسبی عرضه‌ها و عرضه بیش از ۵۰ هزار تن محصولات مختلف پتروشیمی، جذابیت زاید‌الوصف خریداران برای خرید و ثبت چندین رقابت پیاپی و سقف خوردن حجم بزرگی از عرضه‌ها، وجود شائبه بازارسازی در ذهن بسیاری از افراد، تاثیر متقابل رشد قیمت‌های بازار بر بورس کالا، ترس خریداران از خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا، انتظار و حتی ترس از افزایش مجدد قیمت‌های پایه در پایان هفته آینده، رشد قیمت‌های جهانی، احتمال دست یافتن به توافق جامع هسته‌ای و گشایش‌های بین‌المللی که جذابیت عرضه‌ها را در داخل کاهش می‌دهد، ادامه یافتن معاملات تا ساعات پایانی فعالیت‌ها و بسیاری داده‌های دیگر وضعیتی را پیش آورد که سه‌شنبه داغ بورس کالای ایران را موجب شد. وضعیتی که در چند ماه اخیر بی سابقه بود. جذاب ترین عرضه‌های روز گذشته را می‌توان پلی‌وینیل کلراید S۶۵ و S۷۰، پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن EX۳، پلی‌اتیلن سنگین فیلم ۷۰۰۰F، پلی‌اتیلن سنگین تزریقی J ۲۲۰۰، پلی‌اتیلن سنگین بادی ۰۰۳۵، پلی‌اتیلن سبک فیلم H ۲۴۲۰، پلی‌اتیلن سبک فیلم ۰۲۰۰، پلی‌اتیلن سبک فیلم TC۰۰ ۲۰۰۴، پلی‌اتیلن سبک فیلم TN۰۰ ۲۱۰۰، پلی‌اتیلن سبک فیلم TX۰۰ ۲۱۰۲، پلی‌اتیلن سبک تزریقی T ۱۹۲۲، پلی‌اتیلن سبک خطی AA ۰۲۰۹، پلی‌اتیلن ترفتالات بطری BG۷۸۱، پلی‌اتیلن ترفتالات بطری BG۸۲۱، پلی‌پروپیلن فیلم HP۵۲۵J، پلی‌پروپیلن‌های نساجی HP۵۱۰L، HP۵۵۲R، RG۱۱۰۱S و RG۱۱۰۲XK دانست. بالا بودن تعداد و تنوع این کالاهای جذاب به نسبت هفته‌های پیش را می‌توان دلیل مهمی دال بر توجه بازار دانست، البته یکی دیگر از دلایل این رخداد را باید احتمال افزایش قیمت‌های پایه در روزهای پیش‌رو عنوان کرد، زیرا برخی از کالاهایی را که در بازار داخلی چندان هم جذاب به نظر نمی‌رسند، باید در این لیست دخالت داد که ویژگی‌های فنی را می‌توان در این امر دخیل دانست.

بازار داخلی محصولات پتروشیمی و وضعیت کلی در صنایع پایین‌دستی

در بازار داخلی محصولات پتروشیمی هنوز هم افزایش قیمت‌ها در حال تجربه شدن است تا جایی که به نظر می‌رسد رشد نرخ‌ها از شتاب بیشتری برخوردار شده است. این افزایش قیمت‌ها شاید از پایه و اساس درستی برخوردار نباشد چون که واکنش جدی فعالان صنعت پلاستیک را دربر‌داشته و اغلب آنها از این افزایش قیمت‌ها نگران بوده و نسبت به آن موضع انتقادی گرفته‌اند. از سویی فعالان بازار و فروشندگان این محصول نیز بر خلاف گذشته؛ از افزایش قیمت‌ها راضی به نظر نمی‌رسند زیرا عقب‌نشینی خریداران تا حدی جدی شده که فروش را با مشکل رو‌به‌رو کرده چراکه یکی پس از دیگری مشکلات مالی برخی از تجار در حال خودنمایی است که ممکن است به رخدادهای غیرمنتظره‌ای در بازار منجر شود. کاهش قیمت برخی گریدهای خاص و همچنین عدم جذابیت خرید برای بخش بزرگی از محصولات را باید بخشی از واقعیت‌های بازار دانست. درخصوص وضعیت کلی در صنایع پایین‌دستی نیز باید تنها به وخامت اوضاع اشاره کرد زیرا افزایش شدید قیمت مواد اولیه به گونه‌ای شده که در بازار داخلی و تنها در سال جاری برخی از مواد اولیه حتی تا نزدیک به ۲۰ درصد افزایش نرخ مواد اولیه داشته‌اند که با احتساب افزایش هزینه‌های تولید همچون دستمزد، مالیات و... باید گفت که هزینه تولید جهش شدیدی را تجربه کرده است. این افزایش قیمت‌های تمام‌شده در حالی رخ می‌دهد که قیمت دلار به‌صورت آرام در حال کاهش است؛ یعنی هیچ جذابیت جدیدی برای صادرات فراهم نیامده و حمایت خاصی نیز از محموله‌های صادراتی کشور به عمل نیامده است. این وضعیت شرایطی را پیش خواهد آورد که بازارهای صادراتی فعلی ما نیز تحت‌الشعاع قرار بگیرند. درخصوص بازارهای داخلی شاید وضعیت سخت تر باشد چون از یکسو روند کاهشی تورم شرایط را به‌گونه‌ای ترسیم کرده که امکان سرایت افزایش قیمت‌های تمام شده به قیمت‌های فروش تقریبا وجود نخواهد داشت و این به معنی متضرر شدن تولیدکنندگان در صنایع پایین‌دستی است. به عبارت ساده تر وضعیت به گونه‌ای در حال جای‌گیری است که با افزایش شدید قیمت مواد اولیه و افزایش هزینه تولید، قیمت تمام شده محصولات به سرعت در حال رشد است که در ثبات نسبی قیمت دلار و در گام اول، جذابیت محصولات صادراتی کشور کاهش خواهد یافت که این وضعیت از دست رفتن بازارهای صادراتی ما را هشدار می‌دهد. از سوی دیگر افزایش قیمت‌ها می‌تواند بازارهای داخلی را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد که در شرایط سخت خانوارها و افزایش قیمت مواد اولیه، مسکن و حمل‌و‌نقل، جذابیت خرید را به شدت برای این قبیل محصولات تقلیل می‌دهد. خروجی بدبینانه این وضعیت نیز می‌تواند تصاحب بازارهای داخلی ایران توسط تولیدکنندگان خارجی باشد که در صورت کاهش بیشتر قیمت دلار، این احتمال افزایش می‌یابد.

مهم‌ترین‌ رخدادهای موثر بر بازار محصولات پتروشیمی

صعود شدید قیمت‌ها در بازار داخلی به‌صورت ادامه‌دار.

افزایش شتاب رشد قیمتی در روزهای اخیر.

عقب‌نشینی خریداران و کاهش جذابیت تولید در صنایع پایین‌دستی به دلیل رشد قیمت تمام‌شده محصولات و کاهش فروش آنها.

کاهش تورم که امکان سرایت رشد قیمت مواد اولیه را به محصول نهایی محدود می‌کند.

جدی‌تر شدن شایعه خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا که افزایش قیمت‌ها را با شتاب بیشتری رو‌به‌رو کرده است.

ابراز تمایل تلویحی برخی از مدیران شرکت ملی پتروشیمی و وزارت صنعت، معدن و تجارت بر خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا که با واکنش سخت بازار همراه شده است.

ترس خریداران از خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا و آینده مبهم پیش‌روی آن و افزایش پتانسیل سفته‌بازی و واسطه‌گری که به هجوم آنها برای خرید منجر شد.

افزایش حجم معامله در بورس کالا با افزایش تقاضا و تقویت تنوع عرضه‌ها.

بالابودن موجودی انبارها در کارخانه‌های تولیدی مواد اولیه و بازار داخلی.

افزایش قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری و کاهش قیمت نفت که می‌تواند این رشد نرخ‌ها را محدود سازد.

ثبات نسبی قیمت دلار و افزایش ناچیز آن در روز سه‌شنبه.

آینده مبهم بازار داخلی که احتمال توأمان کاهش و افزایش قیمت‌ها را در‌بر‌دارد.