پیش‌قراولان توسعه در شرایط پساتحریم

دنیای اقتصاد، فاطمه رافع- صدور بیانیه لوزان در آغازین روزهای سال جاری، بارقه‌های امید را برای لغو احتمالی تحریم‌های جهانی علیه ایران ایجاد کرد و حالا زمان آن است که بخش‌های مختلف تولید کشور به فکر دوران پساتحریم بوده و برای آن دوران که شاید چندان هم دور نباشد، برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند تا از این طریق کشور بیش از پیش در مسیر توسعه اقتصادی گام بردارد و چرخ‌های پیشرفت بچرخد. بدون تردید نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در تبدیل علم به ثروت بر کسی پوشیده نیست و حالا که سخن از لغو احتمالی تحریم‌هاست، این شرکت‌ها نیز باید با برنامه درخوری در این مسیر گام بردارند. «بررسی شرایط کسب‌وکارهای دانش‌بنیان پس از تحریم» عنوان پنل تخصصی بود که به همت پارک علم و فناوری خراسان رضوی و در نشست بهاره شرکت‌های مراکز رشد و پارک برگزار شد.کارشناسان حاضر در این پنل، تحریم‌های داخلی را خطرناک‌تر از تحریم‌های خارجی دانستند و معتقد بودند شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با برنامه‌ریزی صحیح برای دوران پس از تحریم‌ها به پیش‌قراولان توسعه کشور تبدیل شوند. مشکل عمده صنایع ما فقط تحریم‌ها نیست دبیر هیأت مدیره پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد مشهد در این پنل با اشاره به اظهارنظرهای متفاوت و گاه متناقض درباره آثار تحریم‌ها و لغو احتمالی آن‌ها، اظهار کرد: در نگاه اول شاید عمده شرکت‌های فناور از لغو تحریم‌ها نگرانی دارند زیرا معتقدند فضای رقابتی جدی با صاحبان صنعت ایجاد خواهد شد. مهدی حیدرنژاد با بیان اینکه تحریم‌ها برای برخی فرصت بوده است، خاطرنشان کرد: از جمله محدودیت‌های تحریم‌ها این است که در مبادله کالاهای اصلی شفافیت کم شده و این مسأله جوی را در کشور ایجاد کرده که بسیاری از محصولات تولید چین با برند کشورهای اروپایی عرضه شوند که این امر تهدیدی برای شرکت‌های داخلی است؛ شرایط کنونی آب گل‌آلودی است که در آن محصولات چینی به جای محصولات برخی کشورهای اروپایی عرضه می‌شوند. دبیر هیأت مدیره پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد مشهد با اعتقاد بر اینکه در حوزه قوانین شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور کلی‌گویی‌های بسیاری صورت گرفته است، تصریح کرد: شتاب‌زدگی در تصویب و لغو قوانین و بندهای بسیار و گاه اغراق‌آمیز موجود در قوانین باعث ایجاد خلاءهای قانونی و فراهم کردن راه فرار از آن‌ها شده است. حیدرنژاد با تأکید بر اینکه مشکل عمده صنایع ما فقط تحریم‌ها نیست، افزود: قوانین و مدیریت داخلی نیز در این زمینه تأثیر بسیاری دارد. وی با بیان اینکه قطعا بعد از تحریم درهای کشور به روی سرمایه‌گذاران باز می‌شود، عنوان کرد: لغو تحریم‌ها معجزه نخواهد کرد اما باید این جریان ورود سرمایه خارجی هدایت شود. دبیر هیأت مدیره پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد مشهد با اشاره به اینکه حمایت‌های داخلی و قوانین حمایتی تأثیر بسیاری در بهبود وضعیت کنونی دارد، اظهار کرد: در وضعیت کنونی شاید بیشتر از تحریم‌های داخلی در رشد صنایع ضربه می‌خوریم؛ تحریم‌های داخلی همین عدم رعایت درست قوانین، عدم تدوین و تصویب و در نظر نگرفتن ضمانت اجرایی صحیح قوانین است. حیدرنژاد با اعتقاد بر اینکه درباره تحریم‌ها و لغو آن اغراق‌هایی شده است، خاطرنشان کرد: برخی معتقدند اقتصاد دنیا پس از لغو تحریم‌های ایران تغییر می‌کند و برخی بر این باورند لغو تحریم‌ها تأثیری ندارد که هر دو این‌ها اغراق است. دبیر هیأت مدیره پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد مشهد با تأکید بر اینکه تحریم‌ها تنها یکی از پارامترهای کسب‌وکار موفق است، افزود: مسائل متعددی وجود دارد که به موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان کمک می‌کند؛ لغو تحریم‌ها می‌تواند باعث جهانی شدن شرکت‌های دانش‌بنیان شود و اینکه این شرکت‌ها به فکر ارتباط با شرکت‌های توانمند دنیا باشند. لزوم برنامه‌ریزی شرکت‌های دانش‌بنیان رئیس هیأت مدیره انجمن صنایع ماشین‌سازی و تجهیزات نیز در این نشست با تأکید بر اینکه کشور بدون تولید علم کاربردی توسعه پیدا نمی‌کند، تصریح کرد: نکته مسلم این است که تحریم‌های بیرونی کاغذپاره نیست و می‌تواند تأثیر منفی خود را داشته باشد. محسن شرکا در خصوص آثار تحریم‌های بیرونی خاطرنشان کرد: تحریم‌های خارجی عمدتا هزینه‌ها را بالا می‌برد اما با وجود آن‌ها هم چرخ مملکت چرخیده و لنگ نمانده است. مشاور رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اعتقاد بر اینکه تحریم‌های داخلی خطرناک‌تر از تحریم‌های خارجی است، عنوان کرد: دشوار بودن اخذ تسهیلات بانکی، نظام بانکی، مالیاتی کنونی و ... نمونه‌ای از تحریم‌های داخلی است که ضد توسعه است. وی تعدد قوانین موجود را از دیگر مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان برشمرد و گفت: از دوران مشروطه تاکنون حدود 12 هزار قانون به تصویب رسیده است که بسیاری از آن‌ها مقابل هم هستند و یکدیگر را نقض می‌کنند. شرکا با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در شرایط پس از تحریم، پیش‌قراولان توسعه کشور باشند، اظهار کرد: این شرکت‌ها باید برای شرایط پس از تحریم برنامه‌ مناسبی داشته باشند و بدانند به چه صنایعی ورود پیدا کنند؛ این شرکت‌ها باید سکان‌دار علم کاربردی باشند و دولت باید بستر فعالیت آن‌ها را ایجاد کند. عضو هیأت رئیسه انجمن بهره‌وری شرق ایران با تأکید بر اینکه کار تیمی باعث موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد شد، عنوان کرد: این شرکت‌ها باید پژوهش‌هایی را انجام دهند که امکان تبدیل شدن به ثروت را داشته باشد.شرکا در خصوص فضای کسب‌وکار در خراسان رضوی خاطرنشان کرد: هیچ یک از ما نتوانسته‌ایم آن‌گونه که شایسته بارگاه منور رضوی است، برای استان تولید ثروت کنیم زیرا این استان ظرفیت‌های بسیاری دارد. ضرورت حضور سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ریسک‌پذیر رئیس پارک علم و فناوری خراسان نیز در این مراسم با بیان اینکه قبل از اینکه به اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی بپردازیم نیازمند اقتصاد یادگیری هستیم، تصریح کرد: فرصت‌های اقتصادی عمدتا پنهان هستند و اقتصاد یادگیری به معنای شناسایی و کشف این فرصت‌هاست. دکتر سیدحسن علم‌الهدایی وجود گروه‌های نوآور، خلاق، همدل و همزبان را ضامن موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان دانست و گفت: اقتصاد دانش‌بنیان بر نوآوری استوار است و شرکت و سازمانی که نوآوری نداشته باشد، توسعه نمی‌یابد. رئیس پارک علم و فناوری خراسان با تأکید بر لزوم حضور سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ریسک‌پذیر برای تحقق موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان، خاطرنشان کرد: مخترع و نوآور، تکنولوژیست یا فناور و کارآفرین از دیگر اعضای تیم نوآوری هستند که حضور آنان در شرکت‌های دانش‌بنیان ضروری است. رئیس پارک علم و فناوری خراسان مطرح کرد: لزوم جذب سرمایه‌گذار برای شرکت‌های دانش‌بنیان دنیای اقتصاد، گروه علمی- رئیس پارک علم و فناوری خراسان بر لزوم جذب سرمایه‌گذار برای شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید کرد. دکتر سیدحسن علم‌الهدایی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در خصوص اقدامات پارک علم و فناوری برای استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، با بیان اینکه برای اقدامات خود پارک به دنبال جذب سرمایه‌گذار نیستیم، اظهار کرد: یکی از بحث‌هایی که داریم جذب سرمایه‌گذار حرفه‌ای برای شرکت‌‎های دانش‌بنیان است. رئیس پارک علم و فناوری خراسان با اشاره به جای خالی شرکت‌های وی.سی در مشهد که سرمایه مخاطره‌پذیر دارند، خاطرنشان کرد: اما تماس‌هایی با تشکلی از خیران فناور داشتیم که نماینده آن‌ها به پارک مراجعه کرد و حتی برای تشکیل یک مرکز علمی قول همکاری داد. علم‌الهدایی با ابراز امیدواری از اینکه برای کمک خیران به شرکت‌های دانش‌بنیان در جامعه فرهنگ‌سازی صورت گیرد، تصریح کرد: خیران تصور نکنند فقط باید به دنبال مدرسه‌سازی باشند زیرا در حال حاضر تعداد مدارس موجود زیاد است و اکنون باید شرکت‌های نوپا را فعال کنیم. وی یادآور شد: برای جذب سرمایه‌گذار برنامه‌هایی داریم اما این برنامه‌ها هنوز چندان مدون نیست.