بازرسی‌های «مدیریت شده» در چارچوب پروتکل الحاقی عکس: فرارو

گروه خبر: ساعت ۸ صبح روز گذشته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به مجلس رفتند تا در یک جلسه غیر‌علنی ابهامات بیانیه لوزان را برای نمایندگان سوال‌کننده رفع کنند و از سوی دیگر در مورد آنچه به‌عنوان «دبه آمریکایی» این روزها در ادبیات سیاسی کشورمان رایج شده است به نمایندگان توضیح دهند. البته این تنها دغدغه نمایندگان نبود. سوال در مورد کارشکنی‌های جدید آمریکا در مورد تعداد سانتریفیوژهای فردو که پیش از آن ایران و آمریکا در مورد آن به توافق رسیده بودند و بازرسی‌ها از مراکز هسته‌ای و نظامی از دیگر پرسش‌های نمایندگان در یک جلسه دو ساعته با اعضای ارشد تیم هسته‌ای بود. جلسه‌ای دو ساعته که ظریف و عراقچی در آن تاکید کردند تعداد سانتریفیوژها کاهش نیافته است و بازرسی‌ها در چارچوب پروتکل الحاقی و مدیریت شده خواهد بود.

تنش در مجلس

علی لاریجانی، رئیس مجلس نیز دیروز در پایان این نشست گفت: «ظریف و عراقچی توضیحات کافی در مورد نحوه مذاکرات و مذاکرات اخیر داشتند و نمایندگان هم نقطه نظرات خود را مطرح کردند.» اما توضیحات دقیق و جزئی ظریف و عراقچی ظاهرا نتوانست برخی از نمایندگان منتقد و دلواپس مجلس را راضی کند و در نهایت کار در پایان جلسه غیر‌علنی مجلس به تنش لفظی میان مهدی کوچک‌زاده و حمید رسایی دو تن از نمایندگان منتقد با وزیر امور خارجه کشید. این تنش تا آنجا پیش رفت که محمدحسین قربانی، نماینده آستانه، ظریف را به بیرون از صحن هدایت کرد. هر چند که مهدی کوچک‌زاده روز گذشته در پایان این جلسه، تنش لفظی با وزیر امور خارجه را رد کرد و گفت که صحبت‌هایش با محمدجواد ظریف «آرام و البته چالشی» بوده و افزود: اصولا فضای گفت‌و‌گو، بلند صحبت کردن بود، نه دعوایی بود و نه کسی به کسی فحش داد. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به اتفاقات دیروز صحن علنی مجلس شورای اسلامی و آنچه خبرنگاران در پایان جلسه غیر‌علنی مجلس شاهد آن بودند و عکس‌های آن را ثبت کردند، گفت: اینکه ما بر سر ظریف فریاد زدیم؛ نه مقدمه و نه موخره‌ای دارد. به گزارش «ایرنا»، وی افزود: گفت‌و‌گوی من با آقای ظریف آرام و البته چالشی بود و محتوای آن این بود که گفتم شما با این رویه به حرف آقا توجه نمی‌کنید و موجب خدشه در وحدت جامعه می‌شوید و خودتان فرمودید که داعش در منطقه چه می‌کند و کشورهای منطقه خیلی با ما بد هستند و در این شرایط به وحدت احتیاج داریم و جز مسیر آقا نمی‌شود. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: در این هنگام آقای ظریف داد کشید که به من می‌گویند خائن. شما چرا این را نمی‌نویسید که اول ایشان داد کشید؟ چرا می‌نویسید کوچک‌زاده فریاد زد؟ این درست نیست. وی اضافه کرد: بعد از این اصولا فضای گفت‌و‌گو بلند صحبت کردن بود نه دعوایی بود و نه کسی به کسی فحش داد، ایشان بی‌جهت صدا را برد بالا و بی‌ادبی کرد و جوابش را هم گرفت و رفت.

تعداد سانتریفیوژها کاهش نیافته است

به هر ترتیب نمایندگان مجلس روز گذشته پس از پایان جلسه غیر‌علنی خود با ظریف و عراقچی توضیحاتی را در مورد آنچه در این جلسه گذشت، ارائه کردند. یکی از مهم‌ترین این توضیحات در مورد موضوع تعداد سانتریفیوژها و بازرسی‌های سرزده از تاسیسات هسته‌ای و نظامی بود. دو موضوعی که طی روزهای اخیر بارها با هشدار مقامات ارشد کشور رو‌به‌رو شده بود. آنچه بر این نگرانی‌ها و واکنش‌ها دامن زده بود بحث کارشکنی آمریکا در مورد تعداد سانتریفیوژها در فردو بود. میزانی که پیش از این قرار بود هزار سانتریفیوژ باشد، اما به گفته برخی منابع از جمله محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین و نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی، آمریکا در کارشکنی‌هایش در مذاکرات این میزان را به 300 تا 400 سانتریفیوژ کاهش داده است. با این حال بهروز نعمتی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس روز گذشته در این باره گفت: طبق مباحث مطرح‌شده در نشست غیرعلنی دیروز مجلس، تعداد سانتریفیوژها کاهش نیافته و همان 1044 عدد است، در نتیجه ادعای آمریکایی‌ها در این زمینه غلط است. به گزارش خبرگزاری فارس، وی اضافه کرد: وزیر امور خارجه در نشست دیروز، نوع نگاه خود به موضوعات و اتفاقات پس از بیانیه لوزان را تشریح کرد؛ ظریف به‌صورت مبسوط درباره دغدغه‌های مقام معظم رهبری و مردم سخن گفت و موضوعات مربوط را باز کرد. نعمتی یکی دیگر از مباحث مطرح شده در نشست دیروز را بازرسی‌ها عنوان و اضافه کرد: «عراقچی نیز در این نشست تاکید کرد که تمام بازرسی‌ها در چارچوب پروتکل الحاقی خواهد بود و فراتر از آن را قبول نمی‌کنیم.»

حمایت لاریجانی از تیم مذاکره‌کننده

همچنین به گزارش «ایسنا»، بهروز نعمتی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: «در جلسه غیرعلنی دیروز، رئیس مجلس از تیم مذاکره‌کننده حمایت کرد و متذکر شد که باید خواسته‌های ملت و نظام در مذاکرات مورد تاکید قرار گیرد.»

بازرسی در چارچوب پروتکل الحاقی

نعمتی در گفت‌وگو با «ایرنا» نیز با بیان اینکه یکی از بحث‌های مطرح شده موضوع بازرسی از تاسیسات و مراکز نظامی بود، گفت: «عراقچی در این باره توضیح داد که بازرسی‌ها در چارچوب پروتکل الحاقی بوده و این گونه نخواهد بود که آمریکایی‌ها هر زمان که بخواهند از هر جایی بتوانند بازدید کنند. این بازرسی‌ها قطعا مدیریت شده خواهد بود.»

موافقت با بازرسی‌های مدیریت شده

از سوی دیگر احمد شوهانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با سایت خبری-تحلیلی «فرارو»، درباره جزئیات این جلسه غیر‌علنی گفت: «دغدغه‌های مطرح شده از سوی نمایندگان بیشتر در ارتباط با نحوه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی بود؛ اینکه آیا قرار است بازرسی‌ها از تاسیسات هسته‌ای ایران در چارچوب ان‌پی‌تی باشد یا فرا‌تر از آن و آیا امکان بازدید از مراکز نظامی به بازرسان آژانس داده خواهد شد یا نه و همچنین سرنوشت تحریم‌ها پس از توافق جامع چه خواهد شد.» شوهانی اضافه کرد: «در ادامه این توضیحات ظریف نکته جالبی را بیان کردند. وی گفت پس از آنکه سخنان مقام معظم رهبری در دانشگاه امام حسین (ع) منتشر شد و ایشان یک‌بار دیگر تاکید کردند که اجازه بازرسی و دسترسی به دانشمندان هسته‌ای ایران نمی‌دهم؛ بنده امکان تماس سریع با تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نداشتم چون تیم معاونان در حال مذاکره با طرف مقابل بودند به همین دلیل از طریق پیامک به همکاران اعلام کردم که این دو موضوع قطعا خط قرمز ما در مذاکرات باشد.» او افزود: «به گفته آقایان ظریف و عراقچی قطعا تعهداتی که ایران در مذاکره با گروه 1+5 در چارچوب توافق جامع و نهایی خواهد داد متعارف خواهد بود و ایشان اعلام کردند که اجرای پروتکل الحاقی را در‌‌ همان حد و اندازه‌ای در دستور کار قرار خواهیم داد که ۱۲۴ کشور جهان آن را اجرا می‌کنند بنابراین تعهدات غیر‌متعارف از سوی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت.»

او درادامه گفت: آقای ظریف و عراقچی اعلام کردند که به گروه 1+5 اعلام شده است با بازرسی مدیریت شده مشکلی نداریم. شوهانی درباره جزئیات این نوع بازرسی گفت: «این بازرسی مدیریت شده به این شکل خواهد بود که بازرسان آژانس امکان نمونه‌برداری محیطی از اطراف مراکز نظامی را پیدا خواهند کرد.» او افزود: «همچنین اعلام شد که اساسا به گروه 1+5 اعلام شده است برای بازرسی‌های سرزده از جمله بازرسی مدیریت شده از تاسیسات نظامی ایران شرطی دارد به این شکل که بر اساس پروتکل الحاقی آژانس می‌تواند به مراکز مورد نظر ظرف کمتر از ۳ روز دسترسی داشته باشد، اما ایران به این شرط می‌تواند با درخواست‌های آژانس موافقت کند که این زمان از ۳ روز به ۲۴ روز افزایش پیدا کند.»

واکنش عراقچی به خبرگزاری فارس

همچنین جواد کریمی قدوسی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت:« معاون وزیر امور خارجه در جلسه غیرعلنی مجلس گفت بازرسی‌ها از مراکز نظامی به‌صورت مدیریت‌شده پذیرفته شده، اما درخصوص دسترسی به دانشمندان هسته‌ای هنوز پاسخی به طرف مقابل داده نشده است.» او افزود: «معاون وزیر خارجه ادامه داد که در یکی از جلسات لیست تعدادی از دانشمندان هسته‌ای کشورمان از طرف مقابل به ما داده شده و از ما خواسته‌اند با این دانشمندان مذاکره و مصاحبه داشته باشند.» در واکنش به این سخنان و به گزارش «ایرنا»، سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با انتقاد از جواد کریمی‌قدوسی و خبرگزاری «فارس» که مطالبی را به نقل از او درباره بازرسی از مراکز نظامی منتشر کرده بودند، آنها را به خدا واگذار کرد. عراقچی در صفحه اینستاگرام خود تصویری از «فارس 24» که ضمیمه خبرگزاری فارس است منتشر کرده که در آن عکس او دیده می‌شود و بالای آن نوشته شده است: «بازرسی از مراکز نظامی را پذیرفته‌ایم.» عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در شرح این عکس نوشت: «جز آنکه آقای کریمی‌قدوسی و خبرگزاری فارس را به خداوند بزرگ واگذار نمود چه می‌توان کرد؟ ... الهی لا تکلنی الی نفسی طرفه عین ابدا» همزمان عباس عراقچی در خصوص نشست غیر علنی مجلس گفت: «آقای ظریف و بنده در این جلسه بر مخالفت با بازرسی یا بازدید از هرگونه مراکز نظامی و یا مصاحبه با دانشمندان هسته ای ایران تاکید نموده و تشریح کردیم که در طول مذاکرات اصولا راه هرگونه سوءاستفاده مسدود شده است.» عراقچی همچنین نقل قول منتشره از ایشان از جلسه غیرعلنی دیروز مجلس شورای اسلامی مبنی بر پذیرش بازرسی از مراکز نظامی را کاملا نادرست دانست و با اشاره به انعکاس این خبر نادرست در برخی رسانه‌ها و به ویژه رسانه های رژیم صهیونیستی، توجه به حساسیت و پیچیدگی مذاکرات هسته‌ای و پرهیز از انتشار اخبار نادرست و همچنین اخبار جلسات خصوصی و غیر علنی را مورد تاکید قرار داد و تاکید کرد : لازم است همه منافع ملی را همواره اولویت اول خود برشمرند.

لغو تحریم‌ها در بخش اقتصادی

جواد کریمی‌قدوسی در بخش دیگری از سخنانش اضافه کرد: «درمورد لغو تحریم‌ها نیز عراقچی اظهار کرد که لغو تحریم‌ها در بخش اقتصادی در حال بحث است تا طرف مقابل زیرساخت تحریم‌ها را با صدور یک سند بردارد و اعلام کند که اگر ایران به تعهدات خود عمل کند، ما تحریم‌ها را برمی‌داریم و بعد از آنکه ما به تعهدات خود عمل کردیم، آنها تحریم‌ها را تعلیق می‌کنند.»

رضایت اکثر نمایندگان

از سوی دیگر کمال‌الدین پیرموذن، نماینده مجلس درباره این جلسه گفت که به جز چند نماینده که ساز ناهماهنگی با مجلس می‌زنند، اکثر نمایندگان از این جلسه راضی بودند. به گزارش «ایسنا»، پیرموذن گفت: «بیشتر انتقادات نمایندگان به موضوع پروتکل الحاقی بود که ظریف این‌گونه پاسخ داد که اغلب کشورهای عضو ان‌پی‌تی پروتکل الحاقی را پذیرفته‌اند و این تنها برای ایران نیست. البته وی تاکید کرد که ما در دنیا و منطقه دشمن داریم و باید تلاش کنیم که کار را با قوت جلو ببریم.» پیرموذن همچنین گفت: «آقای ظریف در پاسخ‌هایشان به نمایندگان بر این موضوع تاکید کردند که با حفظ عزت کار را با قوت جلو می‌بریم و تلاش می‌کنیم ضمن حفظ حقوق مسلم ایران در تثبیت حق غنی‌سازی تحریم‌های اقتصادی و مالی را لغو کرده و بساط پروژه ایران‌هراسی را جمع کنیم. همه اینها با برخورداری از حمایت ملت و مقام معظم رهبری شدنی است.»

مقید به دستورات رهبری

عباسعلی منصوری‌آرانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با «ایرنا» گفت: «عراقچی در جلسه غیر‌علنی مجلس گفته است امکان بازرسی از مراکز نظامی وجود ندارد و مذاکره‌کنندگان مقید به دستورات رهبر معظم انقلاب هستند.»

او با بیان اینکه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در جلسه غیرعلنی صبح یکشنبه تاکید کرد که باید بازرسی از مراکز هسته‌ای با دستور رهبر معظم انقلاب باشد، افزود: «بازرسی از مراکز نظامی کشور باید با اجازه و دستور شخص فرماندهی کل قوا باشد؛ به دلیل اینکه نیروهای نظامی از ایشان دستور می‌گیرند و هیچ کس و هیچ قوای دیگری نمی‌تواند به نیروهای مسلح دستور دهد.» او ادامه داد: «تا‌کنون از این مذاکره‌کنندگان رفتاری خارج از عرف و چارچوب‌های خط قرمز دیده نشده است.»

بحث پروتکل الحاقی

منصوری آرانی در بخش دیگری از سخنانش گفت: «از جمله موضوعات دیگری که مطرح شد بحث پروتکل الحاقی است که رئیس مجلس و تیم مذاکره‌کننده تاکید داشتند که این پروتکل باید در مجلس تصویب شود و دکتر ظریف نیز بارها بر این موضوع تاکید کردند؛ بنابراین هر اقدامی باید در چارچوب تعیین شده و مورد تایید مقامات عالی نظام صورت گیرد.» جبار کوچکی‌نژاد، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره جزئیات این جلسه گفت: «وزیر امور خارجه به نمایندگان اطمینان داد که خطوط قرمز را در مذاکرات رعایت می‌کنند و در صورت عدم توافق نیز آسمان به زمین نمی‌رسد.»