گرفتن امتیاز چاپ اسکناس از انگلیسی‌ها

ششم خرداد ۱۳۰۹ (۲۷ مه ۱۹۳۰) دولت وقت امتیاز چاپ اسکناس‌های ایران را که تا آن زمان منحصرا در دست انگلیسی‌ها بود لغو و بابت این اقدام خود، ۲۰۰ هزار لیره به انگلیسی‌ها غرامت پرداخت کرد و اجازه داد که انگلیسی‌ها بانک خود را در تهران و شعب آن را در استان‌ها داشته باشند. انحصار چاپ و نشر (به جریان‌گذاری) اسکناس ایران به مدت چهل سال در دست بانک انگلیسی بود که بعدا با عنوان بانک شاهنشاهی به کار بانکداری در ایران ادامه داد. بانک انگلیسی که از۳۱ مارس ۱۸۹۰ عملا کار خود را در ایران آغاز کرده بود، با اینکه از سال ۱۹۴۹ تغییر نام داده بود در سال ۱۹۵۲ (۱۳۳۱) به دست دکتر مصدق نخست‌وزیر وقت منحل شد که دو دهه بعد از آن، در ایران به نام بانک خاورمیانه انگلستان تجدید حیات کرد و ثروتمندان ایرانی ظرف سال‌های ۱۹۷۶ تا پایان ۱۹۷۸ معادل صدها میلیون لیره از طریق آن از کشور خارج ساختند.

ناصرالدین شاه قاجار امتیاز فعالیت بانک انگلستان (شعبه شرق) را به انگلیسی‌ها داده بود و ملکه ویکتوریا در ۱۸۸۹ اجازه داده بود که این بانک در ایران به کار بپردازد. مقر مرکزی این بانک در تهران در ساختمانی واقع در ضلع شرقی میدان توپخانه بود که بعدا بانک بازرگانی (نخستین بانک غیردولتی ایران) در آنجا مستقر شد.

به عبارت دیگر؛ از سال ۱۸۹۰ تا ۱۹۳۰ ( ۱۳۰۹خورشیدی)، یک بانک انگلیسی وظایف بانک مرکزی ما را انجام می‌داد. از خرداد ۱۳۰۹ (۲۷ مه ۱۹۳۰) دولت ایران، خود (نخست از طریق بانک ملی و بعدا پس از تاسیس بانک مرکزی، توسط آن) کار چاپ اسکناس را به دست گرفته است.