تحلیل رئیس سازمان بورس از علل ریزش

تفاوت 70 درصدی صرف بازار و ارزش دارایی‌ها

محمد فطانت در ابتدای گفتار خود با اشاره به نسبت P/ E معادل ۵/ ۵ واحد دو بازار بورس و فرابورس، جمع کل دارایی‌های این دو بازار را ۹۴۳ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که ۸۰ درصد این میزان از طریق بدهی و ۲۰ درصد نیز از طریق حقوق صاحبان سهام تامین شده است.وی ارزش بازار بورس را مبلغ ۲۸۱ هزار میلیارد تومان و ارزش بازار فرابورس را ۵۸ هزار میلیارد تومان اعلام کرد، به این ترتیب مجموع ارزش این دو بازار ۳۴۰ هزار میلیارد تومان است. «رئیس» با اشاره به ارزش دفتری قیمت سهام شرکت‌ها در بازار توضیح داد: صرف بازار نسبت به دارایی‌ها حدود ۷/ ۱ است و ۷۰ درصد با قیمت دفتری سهام شرکت‌ها تفاوت دارد که این نشان از پتانسیل بالای بازار دارد و اطلاعات مربوط به سود و درآمد شرکت‌ها باید این موضوع را پشتیبانی کند.وی درآمد پیش‌بینی شده شرکت‌های بورسی را ۲۴۷ هزار میلیارد تومان و سود خالص آنها را ۵۰ هزار میلیارد تومان و نیز درآمد پیش‌بینی شده شرکت‌های فرابورسی را ۶۷ هزار میلیارد تومان و سود خالص آنها را ۸هزار میلیارد تومان اعلام کرد.فطانت در ادامه از بازدهی ۷ درصدی شاخص بورس و ۱۷ درصدی شاخص فرابورس از ابتدای سال تاکنون گفت و ارزش معاملات بورس و فرابورس را در این مدت به ترتیب ۱۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و ۱۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد.وی همچنین ارزش معاملات آتی در بورس کالا را ۳۸۰۰ میلیارد تومان و کل معاملات بورس کالا به جز آتی، از ابتدای سال را ۱۱ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان و مجموع این دو را حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به دلیل کاهش معاملات پتروشیمی با ۲۳ درصد افت مواجه شده است.

کدال جدید برای «اندروید» و «آی‌اواس»

«رئیس» سپس از راه‌اندازی سامانه جدید کدال خبر داد که با تمام مرورگرهای موجود در بازار و نرم‌افزارهای جدید موبایل در دسترس همگان قرار خواهد داشت. این سامانه با افزایش سرعت امکان جست‌وجوی بهتر و بارگذاری، اطلاعات را به نحوی ساده‌تر برای کاربران فراهم می‌آورد و قابلیت استفاده در سیستم‌های موبایل‌های هوشمند چون اندروید و آی‌اواس را دارا است.فطانت توضیح داد: در این سیستم هر فرد می‌تواند اطلاعات درخواستی موردنظر خود را ثبت کند که این اطلاعات از طریق پیامک برایش ارسال خواهد شد.وی افزود: فاز ابتدایی این سیستم ابتدای هفته آینده در آدرس Codal.IR قابل دسترسی است و سیستم قدیمی نیز تا سه ماه آینده در آدرس codal.IR/ old قابل رویت است و پس از این مدت سیستم قدیم حذف و همه اطلاعات شرکت‌ها در سیستم جدید قابل نمایش خواهد بود.همچنین نسخه مربوط به تلفن همراه که بتواند سیستم‌های اندروید، آی‌اواس و بقیه سیستم‌های تلفن‌های هوشمند را پوشش دهد در مرحله تست نهایی است.

پاسخ شرکت‌های وابسته به «نهادها» به فراخوان «سازمان»

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص شرکت‌های مشمول بند ۶ اصلاحیه قانون اصل ۴۴ (شرکت‌های وابسته به نهادها) که پیش از این اعلام شده بود باید صورت‌های مالی‌شان را به «سازمان» ارسال کنند، گفت: ما اطلاع‌رسانی وسیعی را در این خصوص انجام داده‌ایم و از طریق کدال، نامه‌نگاری و دیگر ابزارها پیگیری انجام شده اما تاکنون اطلاعاتی از این شرکت‌ها دریافت نشده اما برخی از آنها پاسخ استعلام‌های ما را داده و در شرف ارسال اطلاعات درخواستی ما هستند.فطانت تاکید کرد: من از همه این شرکت‌ها تقاضا می‌کنم در این خصوص اقدام کنند، زیرا کمیسیون اصل ۴۴ مجلس درصدد ارائه گزارش عملکرد قانون یادشده در صحن علنی مجلس است و امیدواریم شرکت‌ها قبل از اعلام این گزارش، اطلاعات خود را ارسال کنند.سخنگوی سازمان درباره برگزاری نمایشگاه بازار سرمایه گفت: قرار است این کار به کانون‌های مردم‌نهاد منتقل شود اما تمام حمایت‌های لازم برای برپایی این رویداد تداوم خواهد داشت. وی افزود: با واگذاری تولیت نمایشگاه به کانون‌های کارگزاران و نهادهای سرمایه‌گذاری امیدواریم با وضعیت مناسب‌تری شاهد برگزاری نمایشگاه باشیم.فطانت درخصوص زمان برگزاری نمایشگاه گفت: با توجه به اینکه درصددیم یک همایش بین‌المللی بازار سرمایه برگزار کنیم ترجیح ما این است که نمایشگاه در کنار این همایش باشد، بنابراین باید با کانون‌ها به نتیجه برسیم.

آثار توافق بر بازار

«رئیس» درخصوص تاثیر توافق وین بر بازار سرمایه کشور گفت: اینکه هر روز شاهدیم شاخص هر آن چیزی که در واقعیت بازار، شرکت‌ها و اتفاقات پیرامون محقق می‌شود را به خوبی نشان می‌دهد، این بزرگ‌ترین دستاورد توافق در بازار است اما اینکه تحلیل کنیم که نوسانات شاخص در هر مقطع گفته که باید تحلیلگران و مشاوران سرمایه‌گذاری و بخش‌های حرفه‌ای و دارای مجوزهای خاص این کار را انجام دهند و اظهارنظرهای رسمی در هر موردی فقط اظهارنظرهای شخصی تلقی می‌شود البته شاید جمع نظراتی که اصحاب بازار دارند راه مناسب‌تری برای تحلیل مقاطع تاریخی باشد.

آن چیزی که در بیانیه وین اتفاق افتاد، اتفاقی مهم و برای بازار بسیار مثبت است جلسات متفاوت و متعددی درباره بازار و بیانیه با افراد صاحب‌نظر برگزار شده و دعوت می‌کنم حتما این بیانیه و ضمائم را مطالعه کنند زیرا ظرفیت‌های بسیار بالایی را در توافق وین شاهد هستیم. آن چیزی که مربوط می‌شود به ۳۶ قطعنامه مالی که علیه ایران در سنوات گذشته صادر شده می‌تواند به‌صورت بالقوه ظرفیت مناسبی را در بازار فراهم کند. وی ادامه داد: با ادامه دادن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باید ظرفیت‌ها را با تکیه بر ظرفیت‌های خودمان بسازیم و شاهد این باشیم که توافق به مرحله ثبوت و اجرا می‌رسد و این ظرفیت را به ظرفیت‌های گذشته اضافه می‌کند. فطانت در پاسخ به این پرسش که چرا پس از امضای بیانیه این اتفاق چرا در شاخص محقق نشد، گفت: با وجودی که اظهارنظر در این باره را واگذار می‌کنیم به تحلیلگران اما نکات مهمی هم وجود دارد.

رئیس سازمان‌بورس و اوراق بهادارتوضیح داد: نخست اینکه در فصل مجامع بودیم 363 مجمع برگزار کردیم که از این 363 مجمع 58 درصد آنها یعنی 212 مجمع در تیرماه برگزار شد و از این 212 مجمع، 169 مجمع شرکت‌های بسیار مهم ما در هفته آخر تیرماه و در روزهای 29 و 30 و 31 تیرماه برگزار شد. وی ادامه داد: به دلیل اتفاق‌های خاص که مربوط به صنایع مختلف ازجمله بانک‌ها و تصمیم بانک مرکزی برای تقویت بنیه مالی بانک‌ها و افزایش ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول که تصمیم به جایی بود بازار با افت مواجه شد، اما با اقدامات دیگر بانک مرکزی ما ان‌شاءالله در سیستم بانکی از پتانسیل بالاتر و امکانات و ساختار مالی قوی‌تری برخوردار خواهیم بود که در مرحله بعد آثارش را در بازار خواهیم داشت.وی در تشریح دیگر دلیل افت بازار گفت: درخصوص قیمت‌های جهانی در بخش فلزات، نفت، مس، طلا و مقاطع فولاد شاهد افت‌های قابل‌توجه بودیم که تاثیر خودش را در شاخص‌های ما منعکس کرد. وقتی به بازارهای رقیب نگاه می‌کنید، بخش مسکن طلا و بخش‌های دیگر همه از کاهش و کم رونقی برخوردارند. نرخ دلار با کاهش و حداقل ثبات روبه‌رو است و تنها بخشی که سودهای قابل توجه دارد سیستم بانکی است که از نظر ما جای تعجب دارد.فطانت تصریح کرد: وقتی که بخش واقعی اقتصاد سود تولید نمی‌کند، چگونه از پس تسهیلات با نرخ 27 درصد برمی‌آیند. البته درخصوص نرخ سود سپرده با وجود اعلام مجدد، نرخ‌ها رعایت نمی‌کنند به هر حال خروج پول به سمت سیستم بانکی همچنان وجود دارد اما امیدواریم با تصمیمات بخش‌های مرتبط این قضیه اصلاح شود.

عرضه اولیه شرکت‌های کوچک

رئیس سازمان درخصوص بهبود وضعیت عرضه‌های اولیه گفت: عرضه‌های اولیه با دو روش صورت می‌گیرد یک روش ثبت سفارش که نرم‌افزارش آماده شده و برای اینکه روشی نوین و برای اولین بار در عرضه‌های اولیه را داشته باشیم این نرم‌افزار تدوین و طراحی شده و از ابتدای شهریورماه عرضه‌های اولیه شرکت‌های کوچک با حق انتخاب خواهیم داشت و در یک دوره به صورت اختیاری جلساتی را برای آشنایی با روش ثبت سفارش برگزار خواهیم کرد که مزایا و محاسن آن را ببینند و بعد از کار آزمایشی به صورت دائم کلیه عرضه‌های اولیه را به این روش منتقل کنیم.وی افزود: در بازار به معنای کامل کلمه عوامل بسیار اثرگذار متعدد و متفاوتی داریم که هر کدام به صورت مشخص اثرشان را روی بازار می‌‌گذارند، هیچ کس در یک بازار کارآ نمی‌تواند ادعا کند یک رویداد به تنهایی آثار قابل پیش‌بینی از گذشته داشته و به تدریج که رفتار سهامداران با بلوغ بیشتری همراه شد و افزایش پیدا کرد، نگاه می‌کنند هر اتفاقی که آثار مالی آن در بیانیه دیده شده براساس آن تصمیم می‌گیرند.

کم‌ واکنشی در بازار

فطانت ادامه داد: ما با یک عارضه در بازار سرمایه که قابل تحلیل است روبه‌رو شده‌ایم، ما دچار کم واکنشی در بازار شده‌ایم. هر اتفاق مثبتی به دلیل این عارضه آثارش را با حد کمتری آشکار می‌کند. این کم واکنشی در یک دوره زمانی خودش را اصلاح می‌کند در خصوص شرایط اقتصادی کشور، کسری بودجه، عدم ابلاغ بودجه‌های عمرانی، کاهش قیمت نفت و بقیه کالاها در یک پکیج کلی و تحلیل کلی به اعتقاد بنده این توافق‌نامه در صورت تحقق یافتن فرصت‌های جدیدی برای ما به وجود خواهد آورد که باید با مدیریت خوب ما جمع شود تا آثارش را داشته باشد و فرصت‌ها به تنهایی قادر نیستند اثرشان را بگذارند.مهم‌ترین دستاورد آرامشی است که به بازار داده، همین که دغدغه نداشته باشیم که تحریم‌های مجدد، نوسانات دلار و... این یک دستاورد بااهمیت تلقی می‌شود. من از تیم مذاکره‌کننده، از پشتیبانی مقام معظم رهبری از تیم مذاکره‌کننده و حمایت‌های رئیس‌جمهوری تشکر می‌کنم. البته محقق شدن این توافق به معنی فرصت‌های جدید است؛ امیدواریم دولت بر بسیاری از مشکلات حاد و مزمن که به ارث برده، غلبه کند و شاهد رونق اقتصاد باشیم. وی درباره برنامه‌های پساتحریم بورس گفت: سلسله برنامه‌ها توسط بخش‌های اجرایی کشور ارائه شده و این برنامه‌ها آثارش را در بازار خواهد گذاشت، اما به‌صورت مشخص سازمان بورس برنامه مدونی تهیه کرده است. در بخش جذب سرمایه‌گذاری خارجی، در خصوص ارائه مجوز به نهادهای مالی خارجی در بخش سرمایه‌گذارانی که راغب هستند چه ایرانیان خارج کشور و چه بقیه که بیایند کار خود را انجام دهند. تحقق اینها بسترها و نرم‌افزارهایی را می‌طلبد و برنامه‌ریزی صورت گرفته، در عین حال فرآیندهای سرمایه‌گذاری خارجی که یک فرد به‌صورت آنلاین در بازار اولیه یا ثانویه امکان سرمایه‌گذاری داشته باشد و بتواند فعالیت کند، این برنامه به‌صورت ویژه منتشر خواهد شد. وی درباره بورس ارز گفت: بورس ارز و معاملات آتی ارز مدت‌ها است درگیرش هستیم که بتوانیم با فراهم شدن شرایط تک‌نرخی ارز و با مشارکت بانک مرکزی سیستم بانکی و صرافی‌ها شرایطی فراهم کنیم که معاملات آتی ارز و ریال محقق شود.

الزامات و امکانات در بورس کالا فراهم شده و دستورالعمل‌ها و روش‌ها آماده شده و در ادامه اگر قابلیت پیش‌بینی نرخ ارز فراهم شود، قابلیت تبدیل‌شدن به یک بورس جداگانه را خواهد داشت. همچنین درخصوص معاملات FX مذاکرات آن صورت گرفته و در حال انجام و تحلیل و گفت‌و‌گو با مقامات مرتبط هستیم.وی درباره بورس تعاون توضیح داد: درخصوص بورس تعاون مشکل تعاونی‌های سهامی عام وجود دارد و آن روش رای دادن است. در روش‌های بلوک‌‌بندی ارائه آرا هنوز به توافق کامل نرسیده‌ایم. کارگروهی بین سازمان، فعالان و اتاق تعاون تشیکل شده و درخصوص رفع مشکلات صحبت‌هایی شده است. در این قضیه در ابتدای امر به دلیل تشریفات، راه‌اندازی بورس می‌تواند در تابلویی مجزا در فرابورس انجام شود و اگر ظرفیت‌های خاص در حجم شرکت‌ها وجود داشته باشد، این قابل بررسی است.

ورود به استانداردهای بین‌المللی حسابداری

وی در ادامه به نشست با حسابداران اشاره کرد و گفت: هفته گذشته جلسه‌ای با حضور سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی، سازمان امور مالیاتی، بخشی از استادان دانشگاه و فعالان مختلف در خصوص محقق کردن IFRS (استانداردهای بین‌المللی حسابداری) داشتیم که تحقق آن وابسته به اتفاقاتی در بخش مالیات و آموزش حرفه‌ای حسابداری و حسابرسی و اعلام رسمیت IFRS برای انجام حسابرسی است.براساس آخرین نسخه‌ها همه یا هیچ را در نسخه نهایی اعلام کرده‌اند. در این برهه اجرای همه بخش‌ها ممکن نیست و با مشکل مواجه است و دنبال راهکارهایی هستیم که در عین حال که مشکل عملیاتی را حل کنیم، لازم است با مرجع تدوین استانداردها که سازمان حسابرسی است این کار را دنبال کنیم.

در گذشته براساس توافق‌ها با سازمان حسابرسی برای سال 95 به‌صورت اختیاری اجرای استانداردهای حسابرسی را اعلام کرده بودیم؛ اما لازم است نظرات سازمان حسابرسی برای اجرای استانداردها در تاریخ موردنظر مطرح شود و دغدغه‌های متفاوتی را در این مورد باید مرتفع کنیم.وی سپس گفت: 11 کشور به عنوان کشورهایی که دارای نرخ رشد اقتصادی بالایی هستند رتبه‌بندی شده‌اند و ایران از جمله این کشورها قلمداد شده است.و این موضوع به‌صورت ویژه در تحلیل‌های موجود از جمله گلدمن ساکس آمده است. در بازار ما پتانسیل وجود دارد اما بازار ما کم‌عمق است، حجم بازار ما با ضعف روبه‌رو است و درصد سهام شناور آزاد ما اندک است، بنابراین برنامه‌ریزی بسیار متنوعی توسط دست‌اندرکاران در بخش‌های مختلف باید صورت گیرد. وی درباره نرخ خوراک پالایشگاه‌ها گفت: بر‌اساس قانون تدوین آیین‌نامه محاسبه خوراک و نظارت بر آن و تعیین تخفیف‌های بخش‌های مختلف در نرخ خوراک به سه دستگاه، وزارت صنعت، وزارت نفت و وزارت اقتصاد و دارایی واگذار شده و این آیین‌نامه پس از تدوین باید به تصویب دولت برسد و بر اساس آن نرخ خوراک، استخراج شود این آیین‌نامه به صورت مشخص و پیش‌نویس درآمد، از سوی انجمن‌های صنفی مربوط به صنعت پتروشیمی خوانده شده و آنها نظرات خود را در جهت اصلاح داده‌اند برای انعقاد قراردادهای 10 ساله میان شرکت‌های پتروشیمی و وزارت نفت نرخ مشخص و فرمولش آماده می‌شود و براساس آن چشم‌انداز قابل تعریف در یک بازه 10 ساله را خواهیم داشت.فطانت درباره رفتار حقوقی‌های بازار گفت: در دو هفته منتهی به توافق هسته‌ا‌ی که بازار از رشد بر‌خوردار بود و شاهد رونق بسیار خوبی بودیم، حقوقی‌ها 4800 میلیارد تومان سهام در بازار به صورت خالص فروختند؛ اما در بعد از توافق این 4800 میلیارد تومان را جایگزین نکردند و این سبب شد در مقطع بعد از توافق با عدم حضور حقیقی‌ها مواجه شویم.

1 - بیانیه وین ظرفیت‌های بسیار بالایی را برای اقتصاد و مشخصا بازار سرمایه فراهم کرده است.

۲- برگزاری مجامع شرکت‌ها عامل افت بورس تهران پس از توافق هسته‌ای است.

3- ایران از سوی 11 کشوری که رتبه بالای رشد اقتصادی را دارند، مورد توجه قرار گرفته است.

۴- سامانه کدال جدید از هفته آینده و با امکانات پیشرفته‌تری آغاز به کار می‌کند.

5- عرضه اولیه به روش ثبت سفارش بوک بیلدینگ از ابتدای شهریور ماه برای شرکت‌های کوچک با حق انتخاب طراحی شده است.

۶- بازده کل شاخص بورس تهران از ابتدای امسال ۷ درصد و در بازار فرابورس ۱۷ درصد بوده است.

7- سود شرکت‌های بانکی از 8هزار میلیارد تومان به 1600میلیارد تومان کاهش یافته که به لحاظ سود تقسیمی مخاطره انگیز بود.

۸- کاهش قیمت نفت، کسری بودجه و عدم ابلاغ بودجه‌های عمرانی پکیج کاملی از اتفاقاتی است که در اقتصاد کشور رخ داده است.

9- معاملات آتی بورس ارز، با فراهم شدن ارز تک نرخی و مشارکت بانک مرکزی، سیستم بانکی و صرافی‌ها ایجاد می‌شود.

۱۰- برای راه‌اندازی بورس تعاون کماکان مشکلاتی با دستگاه‌های مربوطه وجود دارد که بعد از رفع اشکال‌ها به توافق نهایی می‌رسیم.

11- برگزاری نمایشگاه بورس باید به کانون کارگزاران و نهاد‌های سرمایه‌گذاری واگذار شود.

۱۲- از آغاز سال جاری تا کنون میانگین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) در بورس تهران به ۵/ ۵ مرتبه و در فرابورس نیز به حدود همین رقم رسیده است.