کف فرار مالیاتی ایران
دنیای اقتصاد: رئیس سازمان امور مالیاتی کف فرار مالیاتی در اقتصاد ایران را در شرایط کنونی 14 هزار میلیارد تومان اعلام کرد. به گفته عسکری هم‌اکنون تولید ناخالص داخلی جاری ایران هزار هزار میلیارد تومان است که 20 درصد از این رقم معادل 200 هزار میلیارد تومان زیر چتر مالیات نیست. همچنین پیش‌بینی شده است در پایان سال 70 هزار میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی محقق شود که معادل 7 درصد تولید ناخالص جاری است. در این شرایط 7 درصد آن بخش از تولید ناخالص داخلی که زیر چتر مالیاتی نیستند(200 هزار میلیارد تومان) رقمی معادل 14 هزار میلیارد تومان می‌شود که این رقم کف فرار مالیاتی است.

علی عسکری، رئیس سازمان امور مالیاتی روز گذشته در یک نشست خبری به تشریح عملکرد مالیاتی دولت در 4 ماه نخست سال‌جاری پرداخت. عسکری در این نشست خبری درباره مسائل مختلفی همچون تعداد اظهارنامه‌های مالیاتی ارائه شده به سازمان امور مالیاتی، درصد تحقق درآمدهای مالیاتی، حجم فرارهای مالیاتی، اخذ مالیات از سود سپرده‌های موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، اجرای نظام جامع مالیاتی و توسعه فرآیند اخذ مالیات سخن گفت.


کف فرار مالیاتی در اقتصاد ایران

موضوع فرارهای مالیاتی یکی از محورهای اصلی سخنان رئیس سازمان امور مالیاتی بود. عسکری با اشاره به اینکه براساس آمارها تولید ناخالص داخلی جاری ایران هزار هزار میلیارد تومان است، گفت: ۲۰ درصد از این رقم معادل ۲۰۰ هزار میلیارد تومان زیر چتر مالیات نیست و این به معنای فرار مالیاتی نیست؛ بلکه این میزان درآمد تحت کنترل ما برای دریافت مالیات نیستند.


وی با بیان اینکه 1/ 7 درصد شاخص موثری است که از تولید ناخالص داخلی مالیات اخذ می‌شود، گفت: پیش‌بینی شده است در پایان سال 70 هزار میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی محقق شود که معادل 7 درصد تولید ناخالص جاری است. در این شرایط 7 درصد آن بخش از تولید ناخالص داخلی که زیر چتر مالیاتی نیستند (200 هزار میلیارد تومان) رقمی معادل 14 هزار میلیارد تومان می‌شود که این رقم کف فرار مالیاتی است.


وی ادامه داد: در شرایطی که اقتصاد ایران بتواند در شرایط کنونی ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی جاری را به‌عنوان مالیات دریافت کند معادل ۲۵درصد از رقمی که زیر چتر مالیات نیست به‌عنوان کف فرار مالیاتی مشخص می‌شود. رئیس سازمان امور مالیاتی با تاکید بر اینکه در کشور‌های پیشرفته فرار مالیاتی ۱۰ درصدی وجود دارد، گفت: ما در حال حاضر ۲۰ درصد فرار مالیاتی داریم که باید ۱۰ تا ۱۵ درصد از آن کم شود.


مکانیزم دریافت مالیات از موسسات غیرمجاز

موضوع دیگری که در نشست خبری رئیس‌کل بانک مرکزی مطرح شد بحث اخذ مالیات از سود سپرده‌های موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز بود. در حالی که پیش از این ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرده بود با همکاری سازمان امور مالیاتی تصمیم بر این شده که تمام سودهای ناشی از سپرده‌گذاری بانک‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی در موسسات غیرمجاز مشمول مالیات شوند، روز گذشته رئیس سازمان امور مالیاتی در این رابطه توضیحاتی را ارائه کرد.


به گفته عسکری سازمان امور مالیاتی و بانک مرکزی از ۳ سال قبل تاکنون در حال رایزنی درباره ایجاد نظم میان موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز هستند. وی با بیان اینکه موسسات غیرمجاز نظم پولی و اقتصاد را بر هم زده‌اند، گفت: اثر این بی‌نظمی در نظام مالیاتی به‌خوبی نمایان می‌شود و مشکلات فراوانی را برای اقتصاد ایجاد می‌کند.


معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره نحوه فعالیت بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز تاکید کرد: در صورتی که یک شرکت یا فردی از بانک‌ها و موسسات مجاز تسهیلات دریافت کند هزینه مالی آن مورد تایید سازمان امور مالیاتی است. براساس قانون 20 درصد هزینه مالی بانک است و باید مشتری به بانک سود پرداخت کند و بر همین اساس سازمان امور مالیاتی برای آن شرکت این 20 درصد را به‌عنوان هزینه مالیاتی قبول می‌کند.


وی ادامه داد: این در حالی است که اگر موسسه مقابل شرکت یا فرد غیرمجاز باشد هزینه مذکور مورد تایید سازمان امور مالیاتی نیست و در بخش درآمدها محاسبه می‌شود که شامل مالیات می‌شود. عسکری با بیان اینکه سودی که بانک یا موسسات مجاز در قبال پس‌انداز به مشتریان پرداخت می‌کند معاف از مالیات است، گفت: اگر موسسه مقابل مشتری غیرمجاز باشد این سود مشمول مالیات است. به این ترتیب که سازمان امور مالیاتی این سود را هزینه تلقی نمی‌کند و در بخش درآمدها تعریف شده و شامل مالیات می‌شود.


عسکری همچنین درباره کاهش نقش نیروی انسانی در ارائه اظهارنامه و وصول مالیات گفت: سازمان امور مالیاتی در حال اجرای طرح جامع مالیاتی است که در این طرح سیستمی طراحی شده که پرونده پرداخت مالیات به خط تولید تبدیل شود و نقش ممیزهای مالیاتی در آن به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد.


وصول 55 درصد مالیات در تهران

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه سازمان امور مالیاتی طی چهار ماه امسال ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار اظهارنامه دریافت کرده است، گفت: ۴۵ درصد مالیات‌های وصول شده تنها از ۱۵۰۰ شرکت بوده است و تهران به تنهایی ۵۵درصد مالیات‌های وصولی کل ایران را می‌پردازد.


وی با تاکید بر اینکه اندازه فعالان اقتصادی برای پرداخت مالیات متفاوت است، ادامه داد: تهران، اصفهان، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان‌شرقی و فارس بیشترین سهم را در مالیات‌های وصولی کشور دارند.


رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور با اشاره به اینکه مالیات در نظام مالیاتی به قیمت جاری اخذ می‌شود، گفت: تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری به همراه تورم ۱۵ درصدی با رشد اقتصادی ۳درصد اگر محاسبه شود کف رشد مالیاتی ۱۸درصد خواهد بود و اینکه گفته می‌شود مالیات اضافه اخذ می‌شود فضاسازی است و مالیات براساس درآمد خواهد بود. عسکری با بیان اینکه قبول داریم در کشور فرار مالیاتی وجود دارد و برخی از پرداخت‌ مالیات اجتناب می‌کنند، گفت: در کشور شرکت‌های واردات خودرو هستند که ممکن است مالیات واقعی ندهند که به پرونده آنها رسیدگی می‌شود، اگر جایی گمان کنیم کتمان درآمد وجود دارد، از همه اطلاعات برای رسیدگی به آن استفاده خواهد شد و حتما در اجرای قانون سختگیری خواهیم کرد. وی با بیان اینکه امسال مشاغل بند «الف» گفته‌اند ۱۹ درصد فروشتان رشد داشته اما آنچه به‌عنوان مالیات ابراز کردند ۱۳ درصد کمتر از پارسال بوده است، گفت: همچنین مشاغل بند «ب» نیز رشد فروش را ۲۱درصد عنوان کرده‌اند، اما نسبت به سال گذشته ابرازی‌شان منفی ۱۶ درصد نسبت به پارسال بوده است. همچنین مشاغل بند «ج» رشد فروش ۱۸درصدی داشتیم و در اظهارنامه‌ها نیز ۱۴درصد بیشتر ابراز کردند که همه این مشاغل و رسیدگی‌ها تکلیفشان مشخص می‌شود. وی همچنین در مورد درآمدهای مالیاتی گفت: سازمان امور مالیاتی در تیرماه ۸۵۰۰ میلیارد تومان وصولی درآمد وجود داشته و این درآمد معادل وصولی تیرماه سال قبل بوده است اما تفاوتش با سال قبل این بوده که در ارزیابی اظهارنامه‌ها هزار شرکت بزرگ ابرازی پارسال‌شان ۱۱ هزار میلیارد بوده که امسال ۵۲۰۰ میلیارد تومان ابراز شده که نصف وضعیت سال گذشته است.


عسکری ادامه داد: وقتی این موضوع تجزیه و تحلیل شد تعدادی از شرکت‌ها زیان‌ده بوده و برخی نیز زیان‌ده نبوده اما ابرازی کمتر داشته‌اند به همین جهت لیست این شرکت‌ها استخراج شد تا هر چه سریع‌تر اظهارنامه اصلاحی در وقت مقرر ارائه داده و پرداخت داشته باشند. اگر شرکت‌ها درست مالیات خود را ابراز می‌کردند معادل 10 هزار میلیارد تومان باید وصولی در تیرماه می‌داشتیم.


معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: اگر بدهی شرکت نفت و پالایش پخش در مورد مالیات ارزش افزوده به آن اضافه می‌شد، میزان پیش‌بینی شده از درآمد مالیاتی محقق می‌شد.


تحقق ۸۶ درصدی درآمدهای مالیاتی

عسکری با اشاره به اینکه در 4 ماهه امسال 21 هزار و 300 میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شده که 86 درصد درآمد پیش‌‌‌بینی شده است، گفت: رشد درآمد مالیاتی در این مدت نسبت به سال قبل 14درصد بوده که نسبتا پایین است و برآورد رشد مالیاتی برای کل سال 30درصد است. وی با تاکید بر اینکه در تیرماه 4 میلیون و 800 هزار مودی اظهارنامه داده‌اند، گفت: نسبت به سال قبل اظهارنامه کمتری ارائه شده و دلیل آن، این بوده که مشاغل خودرو که تعدادشان هم زیاد است الزام به ارائه اظهارنامه در تیرماه ندارند و می‌توانند در ماه‌های دیگر ارائه دهند و در غیر این صورت مشمول جریمه خواهند شد.


عسکری در بخش دیگری از این نشست خبری در مورد مالیات ارزش افزوده رستوران‌ها و نصب صندوق‌ فروش برای اخذ مالیات حقه و جبران نگرانی مردم از وصول شدن این نوع مالیات تاکید کرد: بیش از ۹۰ درصدی که مردم برای مصرف دریافت می‌کنند، سازمان دریافت کرده است، اما به نظر می‌رسد مؤدیان کمتر آن را ابراز می‌کنند. اکثر رستوران‌ها و چلوکبابی‌ها صندوق فروش دارند و اگر مالیات ابراز نشود هم در رسیدگی‌ها دریافت خواهد شد، مثلا مؤدی در این زمینه ۴۵ میلیون تومان در اظهارنامه مالیات ابراز کرده بود که در رسیدگی‌ها مشخص شد بالای ۲۰۰ میلیون تومان باید مالیات بدهد.


عسکری همچنین از هماهنگی‌های سازمان امور مالیاتی و نیروی انتظامی برای مقابله با فرار مالیاتی خبر داد و افزود: از نیروی انتظامی خواسته‌ایم که با استفاده از ابزارهای خود در شناسایی کسانی که فرار مالیاتی می‌کنند ما را کمک کنند. این همکاری بیشتر در زمینه‌ فاکتورسازی و صدور فاکتورهای صوری است. به گفته وی، قرار است نیروی انتظامی در جرائم مربوط به فرار مالیاتی، پولشویی و قاچاق کالا وارد عمل شود. رئیس سازمان امور مالیاتی همچنین درباره‌ طرح سازمان امور مالیاتی در مورد ایجاد بازرس ویژه مالیاتی اظهار کرد: در اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم پیش‌بینی شده است که سازمان امور مالیاتی مامورانی را با عنوان بازرسان ویژه مالیاتی داشته باشد که اینها همان حکم پلیس را دارند و هدف ما از این بازرسان بررسی عملکرد اصناف در مورد نصب صندوق‌های فروش و استفاده از آنها است. عسکری افزود: همچنین در اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم قرار است فرار مالیاتی جرم‌انگاری شود و ما در این مورد منتظر ابلاغ قانون جدید هستیم.


عسکری همچنین درباره میزان معوقات و ممنوع‌الخروجان مالیاتی اظهار کرد: تعداد ممنو‌ع‌الخروجان در سال‌جاری نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرده است و از سوی دیگر امسال رشد خروج از ممنوع‌الخروجی نسبت به سال گذشته سه برابر شده است. به گفته رئیس سازمان امور مالیاتی معوقات مالیاتی ۱۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان است که ۶۰ درصد آن جریمه است.