حاشیه نگاری سفر آیت الله هاشمی رفسنجانی به مشهد
غلامعلی رجایی*
چهارشنبه شب از سفری ۴ روزه به بهشت ایران زمین یعنی مشهدالرضا علیه السلام به تهران بازگشتیم. جای همه شما درشب میلاد امام رئوف خالی. آیت‌الله در تابستان هرسال یک سفر زیارتی به مشهد دارند که این چند سال توفیق همراهی‌شان را داشته‌ام. این سفرصرفا زیارتی است ولی از بس برای ملاقات درخواست می‌آید تبدیل می‌شود به یک سفرکاری!

آقای هاشمی دراین سن و سال بالای هشتاد، سخت پرکار است. از لحظه‌ای که درهواپیما می‌نشیند بقیه کارهایی را که درمجمع نتوانسته انجام دهد، می‌بیند .دراین چند سفر که همراهشان بوده‌ام بارها دیده‌ام تا هواپیما از زمین برمی‌خیزد از داخل چمدان سیاه رنگ کوچک همراه جلوی پایش نامه‌هایی را درمی‌آورد و مطالعه می‌کند.تقریبا می‌توانم بگویم وقت تلف شده ندارد.
هواپیما که برمی‌خیزد دوستان، مدیران مجمع یا مشاورانی که با وی کاردارند هرکدام چند دقیقه درخدمت ایشان در ردیف جلو می‌نشینند و مطلبشان را مطرح می‌کنند و برمی‌خیزند تاجا را به دیگران بدهند. دراین فاصله روابط عمومی هم بولتن خلاصه خبرهایی را که ایشان ندیده برای مطالعه به وی می‌دهد.

وقتی مهمانداران ناهار می‌آورند که عصرانه است میل نمی‌کنند.گاه نوشیدنی یا مختصر سالادی می‌خورند.
به دلایل امنیتی و ازدحام بیش از حدجمعیت زائر امکان اینکه ایشان درمیان مردم به زیارت بپردازند وجود ندارد. لذا دراتاقی که سال‌هاست درحرم برای ایشان درنظر گرفته می‌شود زیارتشان را می‌کنند.

تصمیم غیرمنتظره آیت الله
امسال درسومین روزسفر آیت‌الله درتصمیم ناگهانی که ما از آن بی‌خبر ماندیم و چند ساعت بعد مطلع شدیم! صبح روز سه‌شنبه به محافظان دستوردادند ایشان را به میان مردم برای زیارت ببرند که به ناچار در آن ازدحام بردند وتا کنار ضریح رساندند.
ایشان بعد گفته بودند مایل هستند قبر مرحوم شیخ بهایی وصحن‌های حرم مطهر را هم ببینند که دیدند. محافظین می‌گفتند مردم با دیدن ایشان خیلی اظهار خوشحالی می‌کردند. بی‌شک این همه تخریب مخالفان هاشمی نتیجه عکس داده و می‌دهد و به شهادت دوست و دشمن میزان محبوبیت وی از گذشته بیشتر شده و می‌شود.

محبت چیزی نیست که با تبلیغات یاعدم آن و زدن یا نزدن خبر یا عکس کسی در سیما یا صفحه اول در دل مردم جا پیدا بکند یا از دل مرم زائل شود. محبت مومن را خدا در دل مومنین می‌اندازد. او مقلب‌القلوب است.
از ویژگی‌های این سفر پذیرایی خیلی خوب آستان قدس و تولیت محترم آن آیت‌الله واعظ طبسی ازهاشمی و هیات همراه وی است. از دادن جا برای استقرار گرفته تا اختصاص سالن برای ملاقات‌های خصوصی و تالار آینه برای دیدارها و سخنرانی‌ها تا...

دیدار با مراجع
از ویژگی‌های سفرامسال دیدار آیت‌الله هاشمی با دو مرجع عالی قدر مقیم قم آیت‌الله یوسف صانعی و آیت‌الله شبیری زنجانی بود که درهردو دیدار حضورداشتم.
دیدارآیت‌الله صانعی با هاشمی که در دهه 40 با هم در درس امام هم درس بودند وخاطراتی را از آن دوران نقل می‌کردند بسیار شورانگیز بود.

کاش بشود فیلم این دیدار ازسایت ایشان یا سایت‌های دیگر برای اطلاع عموم پخش شود.آیت‌الله صانعی دراین ملاقات بسیار نسبت به هاشمی خضوع وتواضع کرد وتعابیری را به‌کاربرد که چون آن‌ها را حمل بر بزرگی وتواضع وی می‌دانم از نقلشان خودداری می‌کنم.
ایشان درلحنی موثر به آقای هاشمی گفتند شما چرا از سوابق ونقش خودتان بیشتر حرف نمی‌زنید و از سهم خودتان درانقلاب ونظام تعریف نمی‌کنید و ادامه دادند تعریف ازخود را ائمه ما هم داشته‌اند و این عیب نیست .
ایشان درصحبتشان ازاعتماد بالای امام به هاشمی گفت و موقع بدرقه چند قدم با شتاب به دنبال ماشین ایشان درکوچه آمد وگفت خدا پشت وپناهتان باشد. این صحنه را که دیدم تاب نیاوردم و خدمتشان گفتم برای هاشمی در اظهارمحبت و تواضع و پذیرایی سنگ‌تمام گذاشتید گفت این بخشی ازمثنوی بود ونتوانستم حق مطلب را ادا کنم!

نوشتن تفصیل این دیدارفرصتی مجزا می‌خواهد که نمی‌دانم مجال نوشتن آن را پیدا می‌کنم یا نه.
دیدار با آیت‌الله شبیری زنجانی در منزل ایشان- که آقای هاشمی به دلیل اینکه این خانه کوچک یک اتاقه درکوچه‌های تنگ و باریک قدیمی مشهد واقع شده بود به محض نشستن با خنده پرسید این جا را ازکجا پیدا کرده‌اید! و پاسخ شنیدند ۴۰ سال پیش خریده‌اند- انجام شد. دراین دیدارکه آقای هاشمی با یادی از دوران تحصیلشان به آقای زنجانی گفتند شما استاد ما هستید، ایشان بحثی علمی درباره قتل متعمدانه صید درحرم مطرح کرد ونظر تفسیری آیت‌الله هاشمی را - که از مفسران معاصرهستند و متاسفانه عرصه پرسروصدای سیاست ظهوراین بعد مهم ازشخصیتشان را پوشانده است - دقایقی طول کشید. دقایقی هم بحث‌هایی خصوصی داشتند که ما حضورنداشتیم.

ورود به 82 سالگی در مشهد
گاه که به برکات زندگی هشتاد و چندساله آیت‌الله که از حسن تصادف یک روز پس از میلاد مبارک امام رضا دراین روزها وارد سن ۸۲ سالگی شدند، می‌اندیشم؛ حقیقتا به ایشان غبطه می‌خورم. درحدودشصت وچندسال تلاش این همه توفیق یکجا حتما ازتوفیقات الهی است:
افتخار 40 سال همراهی امام و برخورداری از نهایت اعتماد ایشان.

سال‌ها مبارزه و زندان وتحمل شکنجه که الآن هم حتی شنیدن شکنجه های وی مو را بر بدن آدمی راست می‌کند. شکنجه‌هایی که استخوان شکسته پای وی بیرون زده بود و...
- عضویت درشورای انقلاب اسلامی
- نقش موثردرتاسیس حزب جمهوری اسلامی
- مسئولیت نمایندگی امام درشورای عالی دفاع و مراکز مهمی مانند سپاه
- عصویت درمجلس تدوین قانون اساسی

- عضویت در مسئولیت‌های معاونت و ریاست مجلس خبرگان رهبری
-افتخار اداره بیش از دو دوره مجلس شورای اسلامی
- افتخار دو دوره تصدی مسئولیت مهم ریاست جمهوری از سوی مردم
-اداره مساله مهم جنگ از سوی امام

-تالیف تفسیر بیست وچند جلدی گران‌سنگ و ۳۳ جلد فرهنگ قرآن
-تالیف بیش از 10 جلد کتاب خاطرات روزنوشت دوران پس از انقلاب که بدون تردید از منابع اصلی و دست اول تاریخ انقلاب ونظام محسوب می‌شوند
- سال‌ها ایرادخطبه درنمازجمعه تهران

- از بانیان اصلی تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی که اکنون بزرگترین دانشگاه خاورمیانه است
-نقش اصلی وکلیدی مهم دربازسازی کشور پس از دوران 8 ساله جنگ با انجام طرح‌هایی نظیر سدسازی‌ها. تاسیس متروی تهران، انجام مقدمات تحقیقات هسته‌ای و...
- ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام حدود ۲۰ سال و...

آیت‌الله شبیری زنجانی دراین دیدار در توجیه این بیان که به آقای هاشمی گفتند من به شما علاقه دارم، گفتند: در روایات داریم مستحب است اگر شخصی به کسی علاقه دارد، آن را اظهار کند.
وقتی برای رفتن، منتظر پایان جلسه و عزیمت آقای هاشمی از بیت این مرجع بودیم عده زیادی از مردم که متوجه این حضور شده بودند دردوسوی کوچه باریکی که به منزل ایشان منتهی می‌شد ایستاده بودند. صحنه ورود ایشان به میان مردم بس شورانگیزبود که فیلم وتصویر آن درگزارشات خبری در سایت اداره روابط عمومی مجمع تشخیص آمده است.

آیت‌الله هاشمی علاوه بر دیدار با دو مرجع عالی‌قدرکه متاسفانه درسیمای کشور جایی برای انعکاس اخبارشان نیست دراین سفر 4روزه دیدارهایی جداگانه با روحانیون وسیاسیون و اصحاب فرهنگ هنر و رسانه وقشرمحترم ایثارگران و صنعتگران خراسان در تالار آیینه داشتند که برنامه‌ریزی و مدیریت جلسه دیدار ایثارگران واصحاب هنر و فرهنگ و رسانه با من بود.

زحمت بسیار برپایی و هماهنگی‌های این دیدار را به رغم فرصت یک روزه جناب حجت الاسلام والمسلمین علیزاده که می‌گفت از سال‌ها قبل با نوشته‌های من آشنایی دارد و از دوستان تخریب‌چی جنگ - لشکر نصر - است و سرکار خانم رمارم عزیز که معلم وخواهر دوشهید است و همسر بسیارمحترمشان جناب میرزاده که از فعالان سیاسی مشهد هستند، کشیدند.اجرشان با خداوند بادا.

محل استقرار در حرم رضوی
از ویژگی‌های این سفر محل استقرار ما در یکی از محل‌های آستان قدس در کنار باب‌الجواد بود. نزدیکی آن باعث می‌شد به‌جز یک روز- که بدلیل حضور در مهمانی شام دوستان اصلاح طلب دراطراف مشهد ساعت دوشب خوابیده بودم سحرگاهان نتوانستم به حرم بروم- هرروز توفیق نماز جماعت صبح را درحرم داشته باشم.
توصیه خاضعانه می‌کنم هروقت مشهد مشرف هستید حتما سحرهایتان را درحرم در محضرحضرت باشید. بزرگی می‌فرمود ایشان به چنین افرادی عنایت ویژه‌ای می‌کنند و باید هم همین باشد.

کندن پهلو از بستر خواب یک تعبیر زیبای قرآنی است.
قرآن درفضیلت بندگان شب خیز می‌فرماید:
تتجافی جنوبهم عن المضاجع!
کسانی که پهلوهایشان را از بستر خواب می‌کنند!

پنجره اتاق ما در طبقه ششم که آخر بود به حرم باز می‌شد و بخصوص شب منظره‌ای بس دیدنی داشت. انگار کارت پستالی زنده دربرابر من قرارداشت. اوقاتی که درآنجا بودم کمترچشم از گنبد برمی‌داشتم. یکی از دوستان مشهدی که شب آخر به دیدارم آمد وقتی این منظره را دید گفت من تابه‌حال از چنین زاویه‌ای حرم را ندیده بودم.
از امام رضا حاجاتی خواستم که مهمترینشان برای فرزندم علی بود و بعد توفیق استمرار زیارت پیاده جد مظلومش حسین بن علی علیهماالسلام در اربعین و شاید عاشورا. تابه‌حال عاشورای عراق را ندیده‌ام. خداکند امسال توفیق یارم باشد.خداکند حضرت رضا توفیق پیاده‌روی اربعین را عنایت فرموده باشد.

شنبه عصربه مشهدرفتیم و چهارشنبه غروب به تهران بازگشتیم.

*مشاور رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام