امضای معاهده تقسیم ایران بین روسیه و انگلیس

روسیه و انگلستان، سال ۱۲۸۶ در چنین روزی قرارداد تقسیم ایران را امضا کردند. این دو کشور از سال‏ها قبل رقابت شدیدی بر سر منافع خود در ایران داشتند. هر امتیازی که یکی از این دو کشور به دست می‏آورد، دیگری سعی می‏کرد، مشابه آن را داشته باشد.

اگر دولتمردان ایران به سوی روسیه تمایل می‏یافتند، انگلستان تلاش می‏کرد که آنها را از صحنه خارج سازد و اگر نفوذ انگلیس در حکومت ایران گسترش می‏یافت، روسیه به وسایلی متوسل می‏شد تا آن وضع را تغییر دهد. به‌رغم این همه رقابت و اختلاف، پس از انقلاب مشروطه، ناگهان بین روسیه و انگلیس توافقی حاصل می‏شود که به موجب آن، ایران به مناطق نفوذ تقسیم می‏شود. بر اساس قرارداد تقسیم ایران، منطقه مرکزی کشور، بی‌طرف اعلام شد، مناطق شمال و قسمتی از غرب ایران، تحت کنترل روسیه قرار گرفت و نواحی جنوبی نیز به منطقه نفوذ انگلیس تبدیل شد. این قرارداد در حالی امضا شد که حکومت ایران به علت بی‏کفایتی شاهان قاجار، به قدری تضعیف شده بود که روسیه و انگلیس برای انقعاد این قرارداد، حتی با دولت ایران نیز مشورت نکردند. این پیمان که به قرارداد ۱۹۰۷ مشهور شد خشم مردم ایران را برانگیخت و مجلس شورای ملی نیز با آن مخالفت کرد. به‌رغم امتناع مجلس از تصویب این قرارداد، نیروهای روس و انگلیس تا پس از انقلاب کمونیستی در شوروی، از ایران خارج نشدند.