محمد حسین بابالو: کاهش قیمت‌های جهانی در بازار پتروشیمی‌ها هنوز ادامه دارد و باعث شده این رکود نسبی در ایران نیز تجربه شود. تنوع عرضه‌ها در بورس کالا، ترس از کاهش بیشتر قیمت‌های پایه و نرخ‌های بازار، دورنمای مبهم بازار در کنار افزایش قیمت دلار را می‌توان واقعیت‌های این بازار برشمرد؛ هرچند که انتظار برای افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی در قیمت‌های پایین فعلی هنوز هم وجود دارد. به نظر می‌رسد شرایط سخت بازارهای جهانی بیش از پیش در بازارهای داخلی در حال خودنمایی است.

در روز گذشته حجم معامله پلیمرها در تالار پتروشیمی بورس کالا ۱۶ هزار و ۲۲۸ تن بود که حجم پایینی به شمار می‌رود و البته به نسبت اغلب هفته‌های گذشته پایین‌تر است. ترس از کاهش قیمت‌های پایه در هفته پیش‌رو، وجود قیمت‌هایی پایین در بازار داخلی و همچنین ابهام در بازار را می‌توان مهم‌ترین دلایل این وضعیت برشمرد. این موارد در حالی رخ داد که بسیاری از کالاها با رقابت همراه شده و افزایش قیمت داشتند. بهبود نسبی تقاضای PVC مخصوصا آن دسته‌ای که از ویژگی‌های فنی بهتر و بالاتری برخوردار بودند، توجه مجدد بازار به گریدهای سنگین و همچنین مواد اولیه تولید لوله،‌ توجه به گریدهای OFF همچون گذشته و پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم برخی از مهم‌ترین رخدادهای روز گذشته در بورس کالای ایران بود. کاهش قیمت‌های پلی‌وینیل کلراید S۶۵، پلی‌اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ و پلی‌اتیلن سنگین تزریقی OFF - ۵۲۵۱۸ درجه ۱، پلی‌وینیل کلراید OFF - S۶۵ درجه ۱، پلی‌اتیلن ترفتالات بطری BG۷۸۱، پلی‌اتیلن سبک فیلم ۰۲۰۰، پلی‌اتیلن سنگین لوله CRP۱۰۰N و همچنین افزایش قیمت‌های پلی‌اتیلن ترفتالات بطری گریدهای BG۸۲۱ و TG۶۴۱ را می‌توان رخدادهای مهم دیگر در بورس کالا برشمرد.

این وضعیت در حالی به ثبت رسید که در صورت نادیده گرفتن گریدهای OFF نمی‌توان وضعیتی ایده‌آل را برای این تالار برشمرد که نشان‌دهنده وضعیت نه چندان مطلوب در بازار داخلی است. به نظر می‌رسد با توجه به انتظار اعلام قیمت‌های پایه در هفته پیش‌رو و همچنین احتمال کاهش قیمت‌‌ها، به نسبت جذابیت خرید کاهش یافته که در کنار برخی شایعات و شنیده‌ها از تعویق و وقفه در تحویل محموله‌های معامله شده در بورس کالا، خرید از بازار داخلی جذابیت بیشتری پیدا می‌کند. از سوی دیگر تنوع و حجم عرضه‌ها نیز پراکندگی بالایی داشت که داده مهمی به شمار می‌رود که البته بخشی از کاهش تقاضا به نسبت عرضه‌ها را توجیه می‌کند. این در حالی است که در بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی نیز شرایط جذابی وجود نداشته و وضعیت سخت بازارهای داخلی یا معاملات در بورس کالا را می‌توان انعکاسی از وضعیت بازارهای جهانی برشمرد.

در بازارهای جهانی پس از ۳ روز توفانی در بازار نفت و انتشار آمارهایی از کاهش حجم تولید نفت خام آمریکا، قیمت جهانی نفت باز هم کاهش یافت تا جایی که در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با ۳ درصد کاهش، ۴۷ دلار و ۷۰ سنت قیمت‌گذاری شد که هنوز به نسبت قیمت‌های بالایی به شمار می‌آید. این در حالی است که در بازارهای جهانی هنوز هم قیمت‌ها در مسیر کاهش قرار داشته و به نظر می‌رسد این شرایط هرچند با شیبی محدود ولی باز هم ادامه یابد. از سوی دیگر در بازارهای داخلی قیمت دلار باز هم افزایش یافت تا جایی که در معاملات نقدی اسکناس، قیمت ۳۴۰۵ تومان و دلار حواله‌ای شرکتی تا ۳۴۳۵تومان نیز افزایش یافت. تمامی این موارد تاکنون نتوانسته تاثیر چندانی بر بازار بگذارد.

جهت‌گیری قیمت پلیمرها در بازار داخلی

در بازار داخلی شاهد جهت‌گیری کاهشی قیمت‌ پلیمرها هستیم، زیرا از یکسو حجم عرضه‌ها افزایش یافته و از سوی دیگر با توجه به عرضه‌های روز گذشته در بورس کالا، ذهنیت بازار بر افزایش بیشتر عرضه‌ها قرار گرفته بنابراین تجمیع این موارد جو کاهشی را به بازار تزریق کرده است. از سوی دیگر هم اکنون برخی از قیمت‌ها به گونه‌ای کاهشی شده‌اند که به قیمت‌های تمام شده در بورس کالا نزدیک شده و همچنین در صورت ادامه این روند، ممکن است کف قیمتی قیمت‌های تمام شده در بورس کالا را بشکند. این مطلب دلیلی خواهد بود بر شائبه عرضه مستقیم پتروشیمی‌ها به بازار به موازات بورس کالا که می‌تواند برای شکننده‌تر شدن بازار یک داده مهم تلقی شود. در صورت تقویت این احتمال قطعا جذابیت معامله در بورس کالا کاهش یافته اما قیمت‌ها در بازار داخلی کاهش می‌یابد.

نکته دیگر درخصوص کاهش قیمت‌ها را باید افزایش عرضه‌ها برشمرد؛ زیرا از یکسو جذابیت صادرات به شدت کاهش یافته و از سوی دیگر شرکت‌های پتروشیمی تمایلی ندارند تا کاهش حجم فروش خود را رسانه‌ای کرده یا کاهش قیمت‌ها را در بورس کالا شفاف کنند. این مطلب باز هم جذابیت عرضه در بازار را افزایش داده هرچند که به نظر می‌رسد حجم تولید آنان کاهش یابد. از سوی دیگر کاهش قیمت‌های جهانی هم مزید بر علت شده، زیرا باوجود افزایش کوتاه‌مدت قیمت نفت، هنوز بازار پلیمرها چندان هم به این موضوع واکنش نشان نداده است.

بازار پاکستان را جدی بگیریم

یکی از مهم‌ترین خبرها در این روزهای بازار پتروشیمی و پلیمرها برگزاری نمایشگاه پلاستیک کراچی است که با حضور بسیاری از فعالان ایرانی صنعت پلاستیک و همچنین انجمن ملی پلاستیک ایران در حال نمایش دادن توانمندی‌های ایران و مخصوصا تولیدکنندگان محصولات نهایی است که نشان‌دهنده طرز فکر صادراتی این صنعت پایین‌دستی مهم به شمار می‌رود. پس از کج دار و مریزهای بازار عراق و همچنین محدود بودن نسبی بازار افغانستان، هم اکنون ذهنیت بسیاری از فعالان بخش خصوصی بر حضور در پاکستان به‌عنوان یک بازار مهم قرار گرفته که می‌تواند برای کل صنعت پلاستیک مفید ارزیابی شود.

به گزارش روابط عمومی انجمن ملی پلاستیک، نمایشگاه پلاستیک و بسته بندی کراچی دارای سابقه ۱۲ ساله است و پاکستان بستر مناسبی برای صادرات محصولات ایران به شمار می‌رود. این نمایشگاه از ۱۰ شهریور کار خود را آغاز کرده و تا ۱۲ شهریور میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود. پاویون انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران با حضور ۱۰ شرکت در نمایشگاه کراچی پاکستان شرکت کرده است.

طبق آخرین آمارهای بانک جهانی تولید ناخالص داخلی پاکستان ۲۴۷ میلیارد دلار و رشد اقتصادی سالانه این کشور نیز ۱۴/ ۴ درصد بوده است. نرخ تورم این کشور ۸/ ۱ درصد و جمعیت این کشور بیش از ۱۸۸ میلیون نفر برآورد می‌شود. ارزش صادرات این کشور در آخرین آمارها ۱۴۴ میلیارد دلار و ارزش واردات آن نیز ۱۵۲ میلیارد دلار محاسبه شده است.

محصولات عمده صنعتی این کشور شامل منسوجات و البسه، فرآورده‌های غذایی، محصولات دارویی، مصالح ساختمانی، محصولات کاغذی، کود و محصولات شیلاتی است. اقلام عمده وارداتی پاکستان از جهان؛ نفت، محصولات نفتی، ماشین‌آلات، محصولات پلاستیکی، تجهیزات حمل‌و‌‌نقل، روغن خوراکی، آهن و فولاد و... است.

این تمایل به صادرات در حالی خودنمایی می‌کند که تجربه سال‌های قبل نشان داده شرکت‌هایی همچون سابیک عربستان تمایل دارند تا قیمت‌های صادراتی مواد اولیه خود را به بازار پاکستان کمتر از قیمت‌های جهانی قرار دهند بنابراین هم‌اکنون یک رقیب قدرتمند در برابر بازار پاکستان قرار دارد که حمایت‌های بیشتری را می‌طلبد. از سوی دیگر در داخل کشور نیز قوانین حمایتی قدرتمندی وجود دارد که می‌توان با کمک آنها حتی با وجود قیمت‌های پایه دستوری و البته مورد انتقاد صنایع پایین‌دستی، شرایط را به نفع تولیدکنندگان داخلی تغییر داد. به‌عنوان مثال قیمت مواد اولیه برای تحویل در مناطق آزاد و البته با محوریت صادرات هم‌اکنون همان قیمت‌های صادراتی محاسبه شده است بنابراین می‌توان با اتخاذ این رویکرد، قیمت تمام شده محصولات نهایی را به شدت کاهش داد و برای رقابت آماده شد.

از سوی دیگر با توجه به قیمت و ابعاد پایین ماشین آلات تزریق پلاستیک و تولید مصنوعات پلیمری حتی احداث واحدهای صنعتی جدید یا انتقال ماشین آلات به مناطق آزاد یا شهرها و شهرک‌های صنعتی در مناطق مرزی، چندان هم پر‌هزینه نیست. این در حالی است که حتی در مرزهای عراق احداث چنین واحدهایی در دستور کار قرار گرفته و البته با توجه به حمایت‌های گسترده مالیاتی در مرزهای شرقی کشور و معافیت‌های مالیاتی ۱۰ساله، این قبیل سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند به شدت توجیه‌پذیر باشد. با توجه به تمامی این موارد باید بازارهای پاکستان را بیش از پیش مهم ارزیابی کرد.

کم‌رونقی پتروشیمی‌ها در بورس کالا