کاهش ۵۰ درصدی کسری تراز تجاری

گروه بازرگانی: براساس آمارهای گمرک از تجارت ایران در هفت ماه منتهی به ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی، کسری تراز تجاری (بدون احتساب صادرات نفت خام و میعانات گازی) کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته،تقریبا نصف شد. این بهبود تراز تجاری در حالی رخ داده است که طی این دوره ارزش واردات کشور با افت حدود ۱۵ درصدی روبه‌رو بوده و صادرات نیز به لحاظ ارزشی رشد حدود ۱۱ درصدی را تجربه کرده است. بر این اساس، تراز تجاری کشور نیز که در هفت ماه منتهی به ژوئیه سال جاری میلادی، معادل منفی ۱۴ میلیارد و ۳۷۲میلیون دلار بود، در مدت مشابه سال جاری به منفی هفت میلیارد و ۲۱۱ میلیون دلار رسید.

طبق آمارهای گمرک، ایران طی این دوره با 158 کشور مبادلات تجاری انجام داده که از بین آنها تراز تجاری با 82 کشور مثبت و با 76 کشور دیگر به نفع طرف مقابل بوده است. پنج کشور طرف معامله ایران که بیشترین تراز تجاری مثبت را برای کشور به‌وجود آوردند، به ترتیب عراق، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان و مصر ثبت شده است. ایران در مبادلات تجاری با این پنج کشور به میزان 6 میلیارد و 194 میلیون دلار، سود به دست آورده است. همچنین مبادلات تجاری با عراق با اختصاص 22/ 47 درصد از سهم تراز مثبت بازرگانی، بیشترین سود را معادل سه میلیارد و 675میلیون دلار، برای کشور به همراه داشته است. از سوی دیگر، پنج کشوری که بیشترین نفع را از تجارت با ایران به دست آوردند نیز امارات‌متحده عربی، جمهوری کره، چین، سوئیس و ترکیه هستند؛ به طوری که این پنج کشور طی این دوره سودی معادل 10 میلیارد و 266 میلیون دلار از تجارت با ایران کسب کردند. در بین این پنج کشور، امارات متحده عربی با اختصاص 25/ 10 درصدی از سهم تراز منفی بازرگانی ایران، بیشترین سود را معادل سه میلیارد و 35 میلیون دلار از تجارت با کشور به‌دست آورده است.

عمده اقلام و مقاصد صادراتی

طی هفت ماه منتهی به ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی، میزان صادرات غیرنفتی (بدون احتساب میعانات گازی) کشور معادل ۴۶میلیون و ۲۹ هزار تن و ۲۰ میلیارد و ۶۲۷میلیون دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته، از نظر وزنی۳۲/ ۱ درصد کاهش و از نظر ارزشی ۲۳/ ۱۱ درصد افزایش داشته است. بر همین اساس، طی این دوره، بیشترین سهم از صادرات را به ترتیب سه کالای «پروپان مایع شده»، «گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده» و «قیر نفت» به خود اختصاص داده است. بیشترین سهم را «پروپان مایع شده» از آن خود کرده که بر این اساس، طی این دوره با اختصاص سهم ۴۳/ ۵ درصدی از ارزش کل صادرات کشور به خود، به لحاظ ارزشی نیز نسبت به دوره مشابه سال گذشته افت بیش از ۱۰ درصدی را در صادرات رقم زده است. «گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده» نیز دومین قلم عمده صادراتی کشور طی هفت ماه منتهی به ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی بوده که بر این اساس، طی این دوره سهمی ۶۸/ ۴ درصدی از ارزش کل صادرات را از آن خود کرده و نسبت به دوره مشابه سال گذشته با رشد ۸۴/ ۳۸۴ درصدی در ارزش صادرات مواجه شده است. «قیرنفت» نیز که به‌عنوان سومین قلم عمده صادراتی کشور طی دوره مورد بررسی ثبت شده، نسبت به دوره مشابه سال گذشته با رشد بالغ بر ۱۲ درصدی در ارزش صادرات روبه‌رو بوده و سهمی ۳۱/ ۴ درصدی از ارزش کل صادرات را طی این دوره از آن خود کرده است. از سویی دیگر، طی این دوره کشورهایی که ایران بیشترین صادرات را به آنها داشته، پنج کشور چین، عراق، امارات متحده عربی، هند و افغانستان بوده است. این پنج کشور سهمی معادل ۳۱/ ۷۱ درصد از ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در بین این پنج کشور، به‌جز چین که نسبت به دوره مشابه سال گذشته با افت حدود ۱۳ درصدی ارزش صادرات ایران مواجه شده، سایر کشورها نسبت به دوره مشابه سال گذشته صادرات بیشتری از ایران را از آن خود کرده‌اند. بر این اساس، طی این دوره سهم چین از ارزش کل صادرات کشور، ۱۹/ ۲۳ درصد، سهم عراق ۹۵/ ۱۷ درصد، سهم امارات متحده عربی ۱۷/ ۱۵ درصد، سهم هند ۲۵/ ۸ درصد و سهم افغانستان نیز ۷۵/ ۶ درصد رقم خورده است. متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی طی هفت ماه منتهی به ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی معادل ۴۴۸ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۳ درصد افزایش داشته است.

عمده اقلام و مبادی وارداتی

طی هفت ماه منتهی به ژوئیه سال جاری میلادی، میزان واردات انواع کالاها به مقدار 22میلیون و 886 هزار تن و به ارزش 27میلیارد و 838 میلیون دلار ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی 06/ 7درصد و از نظر ارزشی 43/ 15 درصد کاهش داشته است.

برهمین اساس، طی این دوره سه قلم کالا بیشترین سهم از واردات کالا به کشور را به خود اختصاص داده‌اند، که عبارتند از: «ذرت دامی»، «وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ سی‌سی تا ۲۵۰۰ سی‌سی به‌جز آمبولانس و هیبریدی » و «دانه گندم به جز گندم دامی» بین این سه کالای وارداتی، «ذرت دامی» بیشترین سهم از ارزش واردات کشور را از آن خود کرده است. این کالا طی این دوره نسبت به دوره مشابه سال گذشته، بیش از ۷۲ درصد رشد واردات داشته و سهمی معادل ۳/ ۳ درصد از ارزش کل واردات کشور را به خود اختصاص داده است. «وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ سی‌سی تا ۲۵۰۰ سی‌سی به‌جز آمبولانس و هیبریدی» نیز به‌عنوان دومین قلم عمده وارداتی به کشور، طی این دوره، با اختصاص سهم ۷/ ۲ درصدی از ارزش واردات کشور به خود، رشد حدود ۲۳ درصدی را در ارزش واردات رقم زد.

سومین قلم عمده وارداتی به کشور نیز در حالی «دانه گندم به جز گندم دامی» ثبت شده که طی این دوره با اختصاص سهم 65/ 2 درصدی از ارزش کل واردات کشور به خود، افت حدود 27 درصدی را در ارزش واردات داشته است. این سه قلم کالا در مجموع سهمی 65/ 8 درصدی از ارزش کل واردات را از آن خود کرده‌اند.

طی دوره مورد بررسی، پنج کشور طرف معامله که ایران از آنها واردات داشته، چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه و هند بوده است. این پنج کشور طی هفت‌ماه منتهی به ژوئیه سال جاری میلادی، سهمی معادل ۵۷/ ۷۰ درصد از ارزش کل واردات کشور را به خود اختصاص داده‌اند. بین این پنج کشور واردات از چین و جمهوری کره با رشد ارزشی همراه بوده و واردات ایران از سایر کشور‌ها نسبت به دوره مشابه سال گذشته، افت ارزشی را تجربه کرده است. چین که بزرگ ترین مبدا وارداتی ایران طی هفت ماه منتهی به ژوئیه سال جاری میلادی بوده، با اختصاص سهم ۴/ ۲۵ درصدی از ارزش واردات، رشد ۴۷/ ۰ درصدی در ارزش واردات به ایران را تجربه کرده است.

واردات ایران از امارات متحده عربی نیز در حالی سهم 14/ 22 درصدی از ارزش کل واردات کشور را به خود اختصاص داده که این کشور به‌عنوان دومین مبدا وارداتی ایران ثبت شده است. جمهوری کره، سومین کشور وارد‌کننده کالا به ایران بوده و طی این دوره، سهم 13/ 9 درصدی از ارزش کل واردات ایران را از آن خود کرده است. همچنین سهم ترکیه از ارزش کل واردات ایران، 5/ 7 درصد و سهم هند نیز 4/ 6 درصد ثبت شده است.