آثار رکود جهانی

سیدمحمد‌ هاشمی‌نژاد

مدیر توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری بورس اوراق بهادار تهران

امروزه اقتصاد جهانی با رکود مواجه است. اروپا همچنان درگیر رکود حاصل از سال‌های پیش است.

از سوی دیگر، چین نیز به‌عنوان یکی از محرک‌های اصلی اقتصاد جهان در آستانه رکود و بحران قرار دارد. کاهش بهای نفت و محصولات کانی و فلزی از اثرات مستقیم این شرایط است. بدون شک اقتصاد ایران نیز به‌عنوان جزئی از اقتصاد جهانی مشمول این شرایط است.

عوامل مختلفی در این زمینه دخیل هستند. از جمله عوامل مهم اثرگذار بر این امر، اقتصاد واقعی کشور است. با وجود توافق و پیش‌بینی لغو برخی از تحریم‌ها، هنوز بسیاری از شرکت‌های تولیدی تغییر چشمگیری در میزان تولید خود نداشته‌اند؛ این در حالی است که آنها برنامه‌هایی در این زمینه دارند ولی هنوز چون اجرایی نشده است، سهامداران اقبالی به آنها نداشته‌اند.

از جمله دیگر عوامل اثرگذار می‌توان به نرخ سود بانکی، کاهش قیمت جهانی نفت و سنگ‌آهن و محصولات پتروشیمی و فلزات اشاره کرد. عدم نقدینگی کافی در بازار سرمایه و سوق نقدینگی به سمت بانک‌ها به ویژه یک سال اخیر منجر به عدم دستیابی به پیش‌بینی‌های مورد انتظار شده است و از طرفی عرضه‌های سنگین در بسیاری از نمادها توسط حقوقی‌ها پس از توافق نیز باعث فشار فروش و افت شاخص و به تبع آن خروج حقیقی‌ها و خروج نقدینگی در بازار شد.

رفتارهای معامله‌گران و فعالان بورس

با توجه به شرایط رکود تورمی که از سال‌های پیش بر اقتصاد حاکم شده است (البته خوشبختانه دولت با سیاست‌های انقباضی خود تا حد زیادی موفق به کنترل تورم شده است) و با توجه به اینکه صنایع مختلف رشد قابل توجهی در تولید نداشته‌اند، رفتار معامله‌گران و فعالان بازار سرمایه غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد. ضمن آنکه باوجود دستاوردهای سیاسی دولت در رفع تحریم‌ها، هنوز آثار اقتصادی آن برای معامله‌گران و فعالان بازار سرمایه کشور ملموس نیست.

الزامات و پیش‌نیازهای بهبود و تغییر شرایط

بورس اوراق بهادار به‌عنوان ویترین اقتصادی کشور آینه تمام نمای شرایط کسب‌وکار در فضای اقتصادی کشور است.

برای تغییر در شرایط کنونی بازار سرمایه نیازمند تغییرات ثمربخش در اقتصاد واقعی هستیم. از آنجا که بازار سرمایه کشور جزو نهادهای اقتصادی پیشرو است با ظهور چشم‌اندازهای امیدبخش از آینده نزدیک به سرعت تغییر کرده و رو به بهبود خواهد رفت.

با بهبود فضای سیاسی و تعاملات بیشتر با سایر کشورهای جهان، رشد سرمایه‌گذاری خارجی و ورود شرکت‌های بین‌المللی به اقتصاد ایران می‌تواند نقش یک موتور محرک را ایفا کند. در حال حاضر بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی متقاضی ورود به این فضای کسب‌وکار هستند.

همچنین سهامداران عمده با تحلیل‌ها و دوراندیشی خویش نیز می‌توانند در این زمینه موثر باشند. اگر سهامداران عمده حمایت بیشتری از سهام داشته باشند می‌توان امید داشت بازار از نوسانات هیجانی به دور مانده و شاهد وضعیت مناسب‌تری باشیم.