اقتصاد دانش بنیان باید تجاری گردد 

مجید محققیان: وجود کریدور علم و فناوری، حضور پنج دانشگاه بزرگ کشور، برخورداری از رتبه های برتر در سه دانشگاه بزرگ دولتی و دو دانشگاه آزاد و تحصیل بیش از ۳۳۰ هزار دانشجو در ۱۵۰ واحد آموزش عالی در استان اصفهان، از جمله ویژگی هایی است که استاندار اصفهان همواره از آنها به عنوان عوامل موفقیت اصفهان در محور بهره برداری ازاقتصاد دانش بنیان برزبان می آورد
دیدار و گفتگوی ما با دکتر کورش خسروی موسس صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان و از فعالان عرصه علم و فناوری استان بر همین مبنا شکل گرفت. تاکید بر تجاری سازی اقتصاد دانش بنیان با استفاده از ظرفیت هایی مانند تسهیلات خرد، سرمایه های خطرپذیر و بازار سرمایه بارها مورد تاکید قرار گرفت.

دنیای اقتصاد: توسعه علم و فناوری به عنوان یکی از محورهای رشد اصفهان اعلام شده است. سوالی که در وهله نخست مطرح می شود آنستکه، به چه میزانی این ظرفیت در اصفهان وجود دارد
توجه داشته باشید که علم و فناوری تنها محور توسعه شهر اصفهان نیست و شهرهای بزرگی در دنیا به این سمت حرکت کرده اند. این نشان می دهد که تغییری در فضای اقتصادی جهان در حال وقوع است که اقتصاد تولید محور را به اقتصاد دانش محور تبدیل می کند. اصفهان دومین شهر دانشگاهی از لحاظ تعداد و تنوع رشته در کشور بوده و همچنین قدیمی ترین و بزرگترین پارک علم و فناوری کشور نیز به حساب می آید. در کنار دو ویژگی شهر دانشگاهی و شهری که پارک علم و فناوری در آن وجود دارد؛ کارآفرین های توانمندی نیز در این شهر هستند که توان خلق ارزش از هیچ را نشان داده اند. کارآفرینان بزرگ اصفهانی همواره اثبات کرده اند که اگر دانش، تکنولوژی یا ثبت اختراعی در اختیار قرار گیرد قادرند تا پتانسیل شکل گیری اقتصاد دانش بنیان را در حد اعلای خود، به فعل درآورند کنند. نکته کلیدی آن است که زمانی که صحبت از اقتصاد دانش بنیان به میان می آید فقط دانش ملاک نیست بلکه دانشی که همراه با تجاری سازی باشد مورد توجه قرار می گیرد و در نتیجه افراد کارآفرین نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار می شوند.

دنیای اقتصاد: اگر بخواهیم تعریف جامعی از اقتصاد دانش بنیان ارائه کنیم ومولفه های تجاری سازی آنرا بررسی کنیم به چه مواردی در ذیل عنوان توسعه شهری برخورد می کنیم؟
اقتصاد دانش بنیان در واقع اقتصادی است که سرمایه اصلی یا پایه شکل گیری آن اقتصاد یا شرکت یا بنگاه های اقتصادی بر اساس یک دستاورد علمی، پژوهشی یا فناوری می باشد. در واقع اقتصاد دانش بنیان، از دانشی که وارد کار می شود خلق ثروت می کند این درست نقطه مقابل اقتصادی است که سرمایه و نیروی کار در آن نقش اساسی دارند. برای تجاری سازی اقتصاد دانش بنیان به زیر ساختهایی مانند اینترنت پر سرعت، دسترسی آسان به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی داخلی و خارجی نیاز است. علاوه بر آن باید به ملزومات دیگری نیز توجه داشت مانند اجرای دقیق قوانین مالکیت فکری که در این چند سال اخیر قوه قضائیه با جدیت به صیانت از مالکیت فکری و قوانین آن ورود پیدا کرده است؛ کارآفرین هایی که توانایی تجاری سازی فکری را دارند و شناسایی پارکها و مراکز رشد و فناوری که دوره جنینی ایده را بتوانند پذیرش و کمک کنند تا ایده یک شرکت نوپا به یک شرکت رشدیافته تبدیل شود از دیگر موارد است.

دنیای اقتصاد: به نمونه ای از این شرکتهای دانش بنیان در اصفهان که به مقوله تجاری سازی نیز راه یافته باشد می توانید اشاره کنید؟
شرکتهای بسیاری در اصفهان به وجود آمدند که دانش بر بوده و کاربر و سرمایه بر نبودند و با دانش و فناوری توانستند در این زمینه رشد داشته باشند. مانند شرکت فراتک که کار خود را با بیوتکنولوژی شروع کرد. این شرکت با دو تا سه نفر کار خود را آغاز و اکنون دارای چند کارخانه در اصفهان است. و کاملا یک شرکت دانش بنیان است و محصولات تولیدی آن منحصر به فرد می باشد.

دنیای اقتصاد: نقش نهادها و سازمانهایی مانند اتاق بازرگانی را در رونق شرکتهای دانش بنیان تا کجا موثر می دانید
دوره آغاز به کار بسیاری از شرکتهای دانش بنیان، در دانشگاه و با همکاری چند دانشجو و مساعدت استاد در راه اندازی یک شرکت برای اثبات ایده هایشان به وجود می آید اما بعد از شکل گیری یک شرکت نوپا برای اینکه این شرکت به یک شرکت بالغ و رشد یافته و بزرگ تبدیل شود ورود صنعتگران و سرمایه گذارهای توانمند و با سابقه و نفوذپذیر در بازار ضروری است.
اتاق بازرگانی و خانه صنعت و معدن و تجارت از جمله مکانهایی هستند که سرمایه گذاران متعددی را در خود جا داده و می توان با برقراری ارتباط دوسویه از سرمایه آنها در شرکتهای دانش بنیان استفاده کرد . مانند اتفاق جدیدی که بین شهرک علمی و تحقیقاتی و اتاق بازرگانی برای تبادل این فرصتها و معرفی شرکتهای نوپا رخ داده است. طرح رونمایی امید که اخیرا به همت اتاق اصفهان در حال انجام است یک فرصت مناسب برای معرفی دستاوردهای جدید و ارائه آن از طریق رسانه ها فراهم می کند.

دنیای اقتصاد: در مسیر حرکت اقتصاد دانش بنیان چه اتفاقاتی باید در شهر رخ دهد و چه بسترهایی باید از سوی شهرداری فراهم شود؟
برای حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان نیاز به اکوسیستم های کارآفرینی داریم که در آن تمامی ارگانها مانند استانداری، شهرداری، مدیران دانشگاه ها، مدیران شهرک و دیگر سازمانها مانند اتاق بازرگانی، بانکها و سرمایه گذاران نقش دارند.
عناصر سازنده این اکوسیستم؛ در مرحله نخست، فرهنگ کار آفرینی، کار گروهی و خلاقیت است دوم ایجاد زیرساختهاست که در شهری مانند اصفهان که از امکانات خوبی برخوردار بوده است. تسریع در امور ارتباطی با پایتخت و دیگر کشورها از طریق خط راه آهن سریع السیر اصفهان به تهران و توسعه خطوط پروازی از اصفهان به شهرهای بزرگ دنیا و افزایش پهنای باند اینترنت از اولویت های ضروری است.
مورد سوم جذب سرمایه گذاران خطرپذیر است که سوخت توسعه موتور کارآفرینی هستند و از جمله ضروریاتی هستند که باید در کنار تسهیلات خرد به آن توجه داشت.

دنیای اقتصاد: به نظر می رسد که یکی از عمده مشکلات شرکت های دانش بنیان عدم دسترسی به منابع مالی توانمند است! چه راهکاری برای دسترسی این شرکتها به این منابع مالی در شهر اصفهان وجود دارد؟
خوشبختانه اصفهان پتانسیل خوبی دارد. ایرانیان خارج از کشور، به شدت به توسعه کشور علاقمند بوده و استفاده از تجربه آنها در حوزه مدیریت و هم استفاده از منابع مالی می تواند اصفهان را از این وضعیت خارج کند. البته اگر فراخوان منطقی و به موقعی داشته باشیم و بتوانیم ایرانیان خارج از کشور را برای این کار دعوت کنیم، شاید کمتر از یک سال دیگر هسته سرمایه گذاران ریسک پذیر را در اصفهان به وجود آوریم و از آنها استفاده کنیم.
یک نمونه از تسهیلات خرد نیز فعالیتهای خوبی است که توسط بانک رسالت در حال انجام است و به اعتقاد من برای اینکه بتوانیم قسمتی از تسهیلات خرد را تامین کنیم باید بر خدماتی مانند آنچه که این بانک عرضه می شود متمرکز بشویم.

استفاده از بازار سرمایه راهکار سومی است که مردم اصفهان کمتر به آن توجه دارند و استان تهران خوب توانسته به آن وارد شود. بنابراین با یک مدیریت متمرکز می توان از تک منبع بودن فعلی، که تنها از منابع بانکها استفاده می شود، به سمت سه منبع دیگر، یعنی تسهیلات خرد، سرمایه های خطرپذیر یا جسور و بازار سرمایه حرکت کرد.