نقش بازار سرمایه با محور صندوق پروژه در کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی
هدف از این یادداشت، پرداختن به موضوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه‌ای، انگیزه اصلی در پیدایش آنها و نقش این صندوق‌ها در کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی است. اواخر سال ۹۱ که کشور در اوج تحریم‌های اقتصادی به سر می‌برد، امکان بهره‌مندی پروژه‌های بزرگ به خصوص پروژه‌های حوزه نفت و گاز از منابع خارجی میسر نبود. علاوه بر آن، دولت نیز به دلیل کاهش درآمدهای نفتی ناشی از تحریم، منابع کافی برای فعالیت‌های عمرانی نداشت و بانک‌ها هم به دلیل مطالبات معوق، با محدودیت شدید اعتباری مواجه بودند.
با این وجود، نقدینگی موجود در جامعه به دلیل سیاست‌های نادرست وقت، به طور روزافزونی افزایش می‌یافت و در هر برهه‌ای از زمان به سمت بازاری غیر مولد گسیل می‌شد.
با این وجود، نقدینگی موجود در جامعه به دلیل سیاست‌های نادرست وقت، به طور روزافزونی افزایش می‌یافت و در هر برهه‌ای از زمان به سمت بازاری غیر مولد گسیل می‌شد.
هدف از این یادداشت، پرداختن به موضوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه‌ای، انگیزه اصلی در پیدایش آنها و نقش این صندوق‌ها در کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی است. اواخر سال ۹۱ که کشور در اوج تحریم‌های اقتصادی به سر می‌برد، امکان بهره‌مندی پروژه‌های بزرگ به خصوص پروژه‌های حوزه نفت و گاز از منابع خارجی میسر نبود. علاوه بر آن، دولت نیز به دلیل کاهش درآمدهای نفتی ناشی از تحریم، منابع کافی برای فعالیت‌های عمرانی نداشت و بانک‌ها هم به دلیل مطالبات معوق، با محدودیت شدید اعتباری مواجه بودند.
با این وجود، نقدینگی موجود در جامعه به دلیل سیاست‌های نادرست وقت، به طور روزافزونی افزایش می‌یافت و در هر برهه‌ای از زمان به سمت بازاری غیر مولد گسیل می‌شد. حتی رشد بازار سرمایه در آن مقطع، تأثیر به سزایی در بخش واقعی اقتصاد نداشت. این مسائل در حالی اتفاق می‌افتاد که پروژه‌های سودآوری در حوزه نفت و گاز به دلیل مشکل تأمین مالی متوقف می شد و یا آماده سرمایه‌گذاری بود؛ بنابراین اگر سازوکار مناسبی طراحی می‌شد که نقدینگی سرگردان جامعه را به پروژه‌های سودآور هدایت می کرد، هم پروژه‌ها امکان تأمین مالی می‌یافتند و هم سودآوری مناسبی نصیب سرمایه‌گذاران می‌شد.
در آن زمان اینجانب به‌عنوان مشاور شرکت کیسون در خدمت جناب آقای دکتر مشایخی مشغول فعالیت بودم و با توجه به تحلیل مسائل فوق در کارگروه تأمین مالی آن شرکت، تصمیم بر آن شد تا تهیه طرحی با عنوان صندوق نفت و گاز در دستور کار قرار گیرد. در این طرح، تأسیس یک صندوق توسعه‌ای دیده شده بود که فلسفه وجودی آن ایفای نقش ظرفی برای جمع‌آوری منابع سرمایه‌گذاران مختلف شامل بانک‌ها، بیمه‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، سرمایه‌گذاران نهادی و عموم مردم و انتقال آنها به پروژه‌های حوزه نفت و گاز بود. شاید مهم‌ترین رکن این طرح، یک شرکت مدیریت صندوق بود که وظایف اصلی آن عبارت بود از :
شناسایی پروژه‌های سودآور حوزه نفت و گاز با همکاری دولت
تهیه طرح توجیه فنی اقتصادی، طرح تجاری و ساختار مالی پروژه‌ها
تشکیل شرکت‌های پروژه برای پروژه‌ها
جذب سرمایه‌گذاران اولیه برای پروژه‌ها
مدیریت توسعه و اجرای پروژه‌ها از طریق نفوذ مدیریتی در شرکت‌های پروژه
جمع‌آوری منابع سرمایه‌گذاران بالقوه از طریق صندوق نفت و گاز
فروش سهام شرکت‌های پروژه بر اساس استراتژی‌های خروج از پیش تعیین‌شده
این عملکرد باعث می‌شد صندوق نفت و گاز به‌عنوان یک ظرف مناسب و پویا امکان سرمایه‌گذاری مردم در توسعه بخش نفت و گاز کشور را فراهم آورد و مالکان آن نیز از سودآوری ناشی از فعالیت‌های توسعه‌ای بهره‌مند شده و با توجه به برنامه‌ریزی جهت خریدوفروش سهم‌الشراکه آن در بورس، امکان جذب منابع مالی بیشتر از طریق فروش سهام جدید برای صندوق وجود داشته باشد. مضافاً اینکه در صورت اجرای طرح مذکور، با توسعه بازار اولیه بورس، نقش بازار سرمایه در تأمین مالی پروژه‌ها افزایش‌یافته و ظرفیت‌های بیشتری جهت جذب منابع جدید مالی در دوران رونق در بازار ایجاد می‌شد.
با توجه به استقبال اولیه سازمان بورس از بحث صندوق پروژه و همکاری در پیشبرد بررسی آن ، تصمیم گرفته شد شرکتی جدید پایه‌ریزی شود که بعداً در قالب مدیریت صندوق‌های پروژه به ایفای نقش بپردازد. با توجه به لزوم حضور نهادهای مالی و فنی در شرکت مذکور، با مشارکت مجموعه‌های بانک تجارت، بیمه آسیا، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها و کیسون، شرکت توسعه انرژی تجارت آسیا (تتاانرژی) با هدف تأمین مالی، توسعه و مدیریت پروژه‌های حوزه انرژی تأسیس و مسوولیت اداره آن به اینجانب واگذار شد.
در حال حاضر، تتاانرژی توامان درصدد اخذ مجوزهای لازم از سازمان بورس جهت مدیریت صندوق‌های پروژه و همچنین شناسایی پروژه‌های مناسب جهت ایجاد صندوق پروژه در حوزه انرژی است. جدی‌ترین پروژه‌های آماده برای ایجاد صندوق، عبارتند از: یک پروژه ریلی و یک پروژه نیروگاه بادی.
علاوه بر مزایای صندوق پروژه در تأمین مالی و توسعه پروژه‌ها، یکی از مهم‌ترین کارکردهای صندوق‌های پروژه، افزایش جذابیت و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از طریق افزایش نقدشوندگی و ایجاد استراتژی خروج است که این مسئله محور اصلی سخنرانی نگارنده در کنفرانس تأمین مالی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران پساتحریم خواهد بود.
مهندس میرعمادالدین مدیرزاده طهرانی
تحلیلگر خبره مالی (CFA)و مدیرعامل هلدینگ تتاانرژی
با این وجود، نقدینگی موجود در جامعه به دلیل سیاست‌های نادرست وقت، به طور روزافزونی افزایش می‌یافت و در هر برهه‌ای از زمان به سمت بازاری غیر مولد گسیل می‌شد. حتی رشد بازار سرمایه در آن مقطع، تأثیر به سزایی در بخش واقعی اقتصاد نداشت. این مسائل در حالی اتفاق می‌افتاد که پروژه‌های سودآوری در حوزه نفت و گاز به دلیل مشکل تأمین مالی متوقف می شد و یا آماده سرمایه‌گذاری بود؛ بنابراین اگر سازوکار مناسبی طراحی می‌شد که نقدینگی سرگردان جامعه را به پروژه‌های سودآور هدایت می کرد، هم پروژه‌ها امکان تأمین مالی می‌یافتند و هم سودآوری مناسبی نصیب سرمایه‌گذاران می‌شد.
در آن زمان اینجانب به‌عنوان مشاور شرکت کیسون در خدمت جناب آقای دکتر مشایخی مشغول فعالیت بودم و با توجه به تحلیل مسائل فوق در کارگروه تأمین مالی آن شرکت، تصمیم بر آن شد تا تهیه طرحی با عنوان صندوق نفت و گاز در دستور کار قرار گیرد. در این طرح، تأسیس یک صندوق توسعه‌ای دیده شده بود که فلسفه وجودی آن ایفای نقش ظرفی برای جمع‌آوری منابع سرمایه‌گذاران مختلف شامل بانک‌ها، بیمه‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، سرمایه‌گذاران نهادی و عموم مردم و انتقال آنها به پروژه‌های حوزه نفت و گاز بود. شاید مهم‌ترین رکن این طرح، یک شرکت مدیریت صندوق بود که وظایف اصلی آن عبارت بود از :
شناسایی پروژه‌های سودآور حوزه نفت و گاز با همکاری دولت
تهیه طرح توجیه فنی اقتصادی، طرح تجاری و ساختار مالی پروژه‌ها
تشکیل شرکت‌های پروژه برای پروژه‌ها
جذب سرمایه‌گذاران اولیه برای پروژه‌ها
مدیریت توسعه و اجرای پروژه‌ها از طریق نفوذ مدیریتی در شرکت‌های پروژه
جمع‌آوری منابع سرمایه‌گذاران بالقوه از طریق صندوق نفت و گاز
فروش سهام شرکت‌های پروژه بر اساس استراتژی‌های خروج از پیش تعیین‌شده
این عملکرد باعث می‌شد صندوق نفت و گاز به‌عنوان یک ظرف مناسب و پویا امکان سرمایه‌گذاری مردم در توسعه بخش نفت و گاز کشور را فراهم آورد و مالکان آن نیز از سودآوری ناشی از فعالیت‌های توسعه‌ای بهره‌مند شده و با توجه به برنامه‌ریزی جهت خریدوفروش سهم‌الشراکه آن در بورس، امکان جذب منابع مالی بیشتر از طریق فروش سهام جدید برای صندوق وجود داشته باشد. مضافاً اینکه در صورت اجرای طرح مذکور، با توسعه بازار اولیه بورس، نقش بازار سرمایه در تأمین مالی پروژه‌ها افزایش‌یافته و ظرفیت‌های بیشتری جهت جذب منابع جدید مالی در دوران رونق در بازار ایجاد می‌شد.
با توجه به استقبال اولیه سازمان بورس از بحث صندوق پروژه و همکاری در پیشبرد بررسی آن ، تصمیم گرفته شد شرکتی جدید پایه‌ریزی شود که بعداً در قالب مدیریت صندوق‌های پروژه به ایفای نقش بپردازد. با توجه به لزوم حضور نهادهای مالی و فنی در شرکت مذکور، با مشارکت مجموعه‌های بانک تجارت، بیمه آسیا، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها و کیسون، شرکت توسعه انرژی تجارت آسیا (تتاانرژی) با هدف تأمین مالی، توسعه و مدیریت پروژه‌های حوزه انرژی تأسیس و مسوولیت اداره آن به اینجانب واگذار شد.
در حال حاضر، تتاانرژی توامان درصدد اخذ مجوزهای لازم از سازمان بورس جهت مدیریت صندوق‌های پروژه و همچنین شناسایی پروژه‌های مناسب جهت ایجاد صندوق پروژه در حوزه انرژی است. جدی‌ترین پروژه‌های آماده برای ایجاد صندوق، عبارتند از: یک پروژه ریلی و یک پروژه نیروگاه بادی.
علاوه بر مزایای صندوق پروژه در تأمین مالی و توسعه پروژه‌ها، یکی از مهم‌ترین کارکردهای صندوق‌های پروژه، افزایش جذابیت و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از طریق افزایش نقدشوندگی و ایجاد استراتژی خروج است که این مسئله محور اصلی سخنرانی نگارنده در کنفرانس تأمین مالی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران پساتحریم خواهد بود.
مهندس میرعمادالدین مدیرزاده طهرانی
تحلیلگر خبره مالی (CFA)و مدیرعامل هلدینگ تتاانرژی
ارسال نظر