تقدیر مراجع عظام تقلید از دیپلماسی ظریف

محمد‌جواد ظریف خبر داد

تشکیل هیات نظارت بر برجام

کمالوندی: تشکیل هیات نظارت بر برجام به نفع آژانس است

از سوی دیگر بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز ضمن تاکید بر اینکه هنوز ترکیب هیات نظارت مشخص نیست، گفت: «سازمان انرژی اتمی از تشکیل این هیات استقبال می‌کند زیرا هر چقدر بر کار ما نظارت شود ما بیشتر خوشحال می‌شویم به این دلیل که فکر می‌کنیم کارمان را درست انجام می‌دهیم.» سید‌عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه نیز درباره تشکیل این هیات تاکید کرد: «هر موردی که در آن تردید و ابهامی وجود داشته باشد در این هیات بررسی می‌شود.»

به گزارش خبرگزاری مهر، ظریف ظهر پنج‌شنبه در نشستی خبری که در موسسه اسراء قم برگزار شد، در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت تشکیل هیات نظارت بر برجام که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب بوده است، گفت: «هیات نظارت بر اجرای برجام تشکیل شد و در این راستا با جدیت، نظرات رهبر معظم انقلاب را که در نامه ایشان به ریاست جمهوری مطرح بوده، مدنظر دارد.» ظریف ادامه داد: «وزارت امور خارجه نیز با تعیین ستاد ویژه‌ای کار تخصصی را در ابعاد مختلف حقوقی، سیاسی، فنی و اقتصادی، در راستای اجرای برجام رصد می‌کند.» وزیر امور خارجه همچنین گفت: «باید از فرصتی که پس از اجرای برجام پیش می‌آید برای پیشبرد منافع ملی کشور استفاده کنیم.»

ترکیب هیات نظارت

این در شرایطی است که عصر پنج‌شنبه، سخنگوی سازمان انرژی اتمی از مشخص شدن ترکیب هیات نظارت بر اجرای برجام ظرف یکی، دو روز خبر داد و گفت هنوز ترکیب مشخص نیست و باید اجازه داد تا شورای عالی امنیت ملی و ریاست جمهوری نظر نهایی را اعلام کنند. به گزارش «ایرنا»، بهروز کمالوندی عصر پنج‌شنبه در گفت‌وگوی تلویزیونی در مورد روند نظارت بر اجرای برجام در پاسخ به این سوال که آیا هیات نظارت بر اجرای برجام مشخص شده است؟ گفت: «هنوز هیاتی تشکیل نشده و تعداد آن هم مشخص نیست، البته روز چهارشنبه جلسه‌ای درباره این موضوع تشکیل شده بود و رئیس‌جمهوری با قوای دیگر در حال مشورت هستند.»

کمالوندی در پاسخ به سوالی درباره علل تاخیر در تشکیل این هیات یعنی حدود سه هفته بعد از نامه رهبری، تاکید کرد:« فکر نمی‌کنم تاخیری باشد، به هرحال باید مشورت انجام می‌گرفت، همه موارد بررسی شده و نهایتا تصمیم‌گیری می‌شد.» به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی این هیات قرار است بر تطبیق اقداماتی که در داخل صورت می‌گیرد با قانون مجلس، نامه مقام معظم رهبری و برجام نظارت کند. عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای افزود: «می‌توان گفت اصولا هیات آنچه انجام می‌شود را بررسی می‌کند و اگر لازم باشد عنداللزوم هشدار می‌دهد، ما می‌توانیم درباره اقدامات اجرایی خودمان مشورت کنیم و در نهایت از اینکه ملاحظات مقام معظم رهبری و ملاحظات قانونی اجرا خواهد شد، مطمئن شویم.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: «اصرار ما در سازمان انرژی اتمی این است که هر‌چه زودتر هیات نظارت تشکیل شود. هر‌چقدر بر کار ما نظارت شود ما بیشتر خوشحال می‌شویم به این دلیل که فکر می‌کنیم کارمان را درست انجام می‌دهیم.» بهروز کمالوندی با اشاره به اینکه آژانس نمی‌تواند اطلاعات را در اختیار هر‌کسی بگذارد، افزود: اگر هیات نظارت باشد، روند اجرا به آنها گزارش می‌شود که این هم به نفع آژانس است و هم به نفع کل کشور. او توضیح داد که این هیات چندمنظوره باید نظارت عالیه داشته باشد و سازمان انرژی اتمی در بحث اجرایی پیش خواهد رفت و به سوالات احتمالی نیز پاسخ خواهد داد.

کمالوندی درباره تشکیل ستاد پیگیری اجرای برجام در وزارت امور‌خارجه نیز گفت: «ستاد وزارت امور‌خارجه در این‌خصوص مدت‌ها قبل تشکیل شده وهدف آن است که بخش‌های مختلف اقتصادی و فنی را با هم هماهنگ کرده و بر اجرا نظارت کند.» او در عین حال درخصوص شرط‌های مقام معظم رهبری درباره تضمین کتبی طرف مقابل و اینکه آیا نامه اخیر مقامات آمریکایی و اروپایی به معنای تضمین کتبی است، گفت: «در نگاه اول به نظر می‌رسد که نامه‌ها بر اساس تعهداتی است که داشتند. نامه‌ها و بیانیه‌ها بر مبنای توافق برجام صورت گرفته و در نهایت نگاه حل مساله و برداشتن تحریم‌ها وجود دارد، البته برخی ملاحظات ممکن است وجود داشته باشد که آیا شکل نامه باید همین باشد، در آن صریح نیامده است.»

ملاحظات حقوقی و حاکمیتی

کمالوندی با بیان اینکه بلافاصله بعد ازاعلام اقدامات ایران توسط آژانس، تحریم‌ها برداشته می‌شود، گفت: «شاید ملاحظات حقوقی و حاکمیتی هم وجود داشته باشد که هیچ کشوری نمی‌آید حاکمیت خود را در گرو تصمیم تشکیلات دیگری قرار دهد لذا این نگاه که بلافاصله بعد از اینکه آژانس موضوع انجام تعهدات ایران را تایید کرد، تحریم‌ها برداشته شود، شاید در نگاه اول در نامه دیده نشود.» معاون رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: «به‌نظر می‌رسد در نگاه اول آنچه تعهد آنها بوده تا این مقطع انجام داده‌اند ومی‌توانیم با اطمینان خیلی بالایی این را بگوییم، اما بالاخره باید بررسی حقوقی هم شود.» کمالوندی مشکل اصلی را در این میان، بی‌اعتمادی طرفین نسبت به یکدیگر عنوان کرد و گفت: «درچنین شرایطی لازم است نهایت دقت را داشته باشیم که به نظر من وزارت امور خارجه به خوبی انجام می‌دهد.»

اقدامات مشکل‌ساز

سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین درباره جمع‌آوری سانتریفیوژهای غیرفعال و تفاوت آن با جمع‌آوری سانتریفیوژهای فعال گفت: در حال حاضر اقداماتی که زمانبر است اما مشکل‌ساز نیست در دست انجام است. او توضیح داد: «وقتی سانتریفیوژها را باز می‌کنند مجددا می‌توانند ببندند و مشکل‌ساز نیست به‌خصوص زمانی که اینها غیرفعال هستند.» اما کمالوندی درخصوص اقدامات ایران دو موضوع را مشکل‌ساز عنوان کرد؛ نخست بیرون آوردن کلندری اراک، زیرا برای استفاده دوباره از آن حداقل دو سال وقت نیاز است و دیگری مبادله ۹ تن مواد غنی‌شده با کیک زرد. به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی، هرچند این تبادل با کشور دوست روسیه صورت می‌گیرد اما در هر حال وقتی این مواد از کشور خارج شود، بازگرداندن آن دشوار است. او توضیح داد که در ایران ۱۹ هزار سانتریفیوژ وجود دارد که ۱۱ هزار دستگاه غیر فعال است، ۵۰۶۰دستگاه به اضافه ۱۰۴۴ دستگاه قرار است باقی بماند بنابراین حدود سه هزار سانتریفیوژ فعال داریم که باید جمع‌آوری کنیم.

کمالوندی در ادامه درپاسخ به سوالی مبنی براینکه اگر شورای حکام پرونده ایران را نبندد، اجرای برجام چه روندی را طی می‌کند با بیان اینکه بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد، گفت: «البته نامه مقام معظم رهبری و قانونی که در مجلس تصویب شده برای پرداختن به همین نگرانی‌ها بود تا اتفاق نیفتد.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سوالی درباره ادعاهای نظامی درباره پرونده هسته‌ای ایران، شروط رهبری و گزارش آژانس گفت: «آمانو در بحث خلع سلاح در اتحادیه اروپا گفت که ظرف روزهای آینده این گزارش تکمیل و نهایی می‌شود همچنین یک جلسه جمع‌بندی با ما خواهند داشت، اینکه این جلسه در تهران یا وین خواهد بود هنوز توافق نشده است اما یک هفته بعد از آن جلسه گزارش ارائه می‌شود.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به انجام اقدامات شفاف‌ساز از سوی ایران گفت: اگر 1+5 هم به تعهدات خود عمل کند، این پرونده بسته خواهد شد.

در ادامه این برنامه، کمالوندی در پاسخ به سوالی درباره زمان برداشته شدن تحریم‌ها گفت: «پیش‌بینی ما این است اول سال میلادی تحریمی نباشد؛ ممکن است چند روزی در سال میلادی برود یا چند روز به عقب بر‌گردد.» او این مساله را منوط به اعلام گزارش آژانس دانست و گفت که روز و ساعت هم برای ما مهم است. کمالوندی گفت: «اگر همه چیز درست پیش برود می‌توانیم بگوییم بعد از ۲۴ آذر در یک دوره سه هفته‌ای یا حداکثر چهار هفته بتوانیم در سازمان انرژی اتمی تعهداتی که لازم است را انجام دهیم و علی القاعده تحریم‌ها در آن تاریخ برداشته می‌شود.»

نظم در اجرای برجام

از سوی دیگر سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران نیز روز پنج‌شنبه درباره تشکیل هیات نظارت بر برجام، آن را قدم مناسبی در اجرای درست برجام عنوان کرد و گفت:« هر موردی که در آن تردید و ابهامی وجود داشته باشد در این هیات بررسی می‌شود.» به گزارش «ایرنا» عراقچی نیز اطلاع رسانی درباره اعضای این هیات را بر عهده شورای عالی امنیت ملی دانست و افزود:«ما این اتفاق را در وزارت امور خارجه به فال نیک می‌گیریم و وجود این هیات می‌تواند نظم بسیار خوبی برای اجرای برجام به وجود آورد.» عراقچی درباره آینده برجام گفت: «برجام در حال طی کردن مسیر خودش است و تاکنون طبق چارچوبی که تنظیم شده جلو رفته است.»

بازگشت به شرایط قبل

در ادامه عراقچی با بیان اینکه ایران هیچ گاه به طرف مقابل خوشبین نبوده است افزود: «‌البته برای اجرای تعهدات طرف مقابل و اطمینان از اینکه برجام به درستی اجرا شود ساز و کارهای لازم پیش بینی شده، اگر طرف مقابل کوتاهی کند ایران هم امکان بازگشت به شرایط قبل را خواهد داشت. » معاون وزیر امور خارجه به نامه رهبر معظم انقلاب در مورد برجام اشاره کرد و گفت: «نامه رهبر معظم انقلاب و الزامات و تکالیف ایشان، الزامات و تکالیف مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی باعث می‌شود تا در طول اجرای برجام با اطمینان کافی عمل کنیم. » عراقچی با اشاره به دستورات آمریکا و اروپا برای توقف تحریم‌ها گفت:« اما این دستورات روزی اجرایی می‌شود که ایران هم به تعهدات خود عمل کند. » معاون وزیر امورخارجه با بیان اینکه برخی تردیدهایی را درباره اینکه آیا این اقدامات طبق برجام بوده یا نه به وجود آوردند، گفت: «کارشناسان ما این موارد را بررسی کرده‌اند و به اعتقاد ما آمریکا و اروپا به تعهدات خود عمل کرده‌اند. در هر صورت ما گزارش خود را به هیات نظارت بر برجام شورای عالی امنیت ملی تقدیم می‌کنیم و آنها قضاوت خواهند کرد.»

عراقچی تاکید کرد: «گزارش نهایی آژانس تا 15 دسامبر باید آماده شود البته آقای آمانو به ما گفته است که احتمالا تا آخر نوامبر آماده خواهد شد؛ یعنی 15 روز زودتر از موعد مقرر که این گزارش به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تقدیم خواهد شد و بعد از آن 1+5 موظف است برای بستن PMD قطعنامه‌ای را به شورای حکام ارائه دهند که با تصویب این قطعنامه پرونده PMD به‌طور کامل بسته شود.»

نظارت سه نهاد بر اجرای برجام

همزمان با سخنان وزیر امور خارجه، سخنگوی سازمان انرژی اتمی و معاون وزیر خارجه مبنی بر تشکیل هیات نظارت بر برجام، سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس نیز گفت که کمیته نظارت بر اجرای برجام هفته جاری تشکیل می‌شود. نوذر شفیعی درباره تشکیل کمیته رصد در این کمیسیون برای نظارت بر برجام، افزود: «در اصل سه نهاد نظارتی یعنی ستاد اجرایی برجام در دولت، کمیسیون امنیت ملی و شورای عالی امنیت ملی بر اجرای برجام نظارت خواهند کرد.» او افزود: «کمیسیون امنیت‌ملی مجلس براساس قانون، وظیفه نظارت بر اجرای برجام را بر عهده دارد و باید گزارش خود را هر ۶ ماه یک بار به مجلس ارائه دهد، لذا در این کمیسیون اقداماتی برای تشکیل کمیته نظارت بر برجام تحت عنوان «کمیته رصد» انجام شده تا نظارت کمیسیون امنیت‌ملی تسهیل یابد.»

سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی مجلس با بیان اینکه مقدمات تشکیل کمیته رصد قبلا فراهم شده و این کمیته هفته جاری تشکیل می‌شود، گفت: «انتخاب اعضای این کمیته و تعیین سازوکار آن در جلسات هفته آینده کمیسیون امنیت‌ملی انجام می‌شود.» شفیعی درباره وظایف این کمیته گفت: «این کمیته هر ماه از نهادها و موسسات ذی‌ربط که از برجام تاثیر می‌پذیرند، دعوت می‌کند تا در کمیسیون امنیت‌ملی حاضر شوند. هر دو ماه یک‌بار تیم هسته‌ای منهای وزیر امور خارجه باید در کمیسیون حاضر شود و درباره آنچه اجرا شده، گزارش دهد. وزیر خارجه هم هر سه ماه یک بار باید با حضور در کمیسیون امنیت‌ملی گزارش خود را ارائه دهد.»