ثبات قیمت در بازار هنرهای تجسمی

آزاده جعفریان : سال ۱۳۸۵ بود که شش گالری مطرح تهران، تصمیم به راه‌اندازی گروهی به نام «هفت نگاه» گرفتند تا سالی یک بار دور هم جمع شوند و آثار هنرمندان را برای فروش در یک مکان بزرگ در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهند. در این حرکت گروهی گالری‌های آریا، الهه، دی، گلستان، ماه مهر، هفت ثمر و والی سالی حضور داشتند که هرکدام آنها یکی از مراکز مهم عرضه هنرهای تجسمی به شمار می‌آید. هدف گروه علاوه‌بر اعتلای هنرهای تجسمی و ایجاد محیطی معتبر و امن برای مشتریان، تعدیل قیمت آثار هنرهای تجسمی برای تمامی اقشار جامعه عنوان شده بود و آنها به دنبال یافتن راهکارهایی برای معرفی آثار هنری به مردم بودند تا با برگزاری نمایشگاه و کارگاه در تهران و شهرستان‌ها و حتی در خارج از کشور چهره‌های جوان و با استعداد را کشف کنند و شرایط را برای رشد بیشتر هنرهای تجسمی به وجود بیاورند.حرکت گروهی چند گالری حالا دیگر به بار نشسته و یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور به حساب می‌آید.

380 اثر از 290 هنرمند

هشتمین دوره این اتفاق فرهنگی امسال با عرضه ۳۸۰ اثر هنری از ٢٩٠ هنرمند کشور در فرهنگسرای نیاوران شروع به‌کار کرد و با استقبال قابل توجهی روبه‌رو شد. شعار «هفت نگاه » از نخستین دوره برگزاری‌اش تا امروز «هر خانه ایرانی، یک اثر هنری» بوده است و بانیان این رویداد فرهنگی در سال‌های گذشته بارها عنوان کرده‌اند که سعی می‌کنند نسبت به این شعار وفادار بمانند. به همین دلیل امسال نیز آثار ارائه شده بین ۱۰۰ تا ۹۵۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده و تا امروز که تنها دوروز تا پایان این نمایشگاه مانده است تمامی آثار به فروش رسیده‌اند و مردم آثار هنری را برای خانه یا دفتر کار خود خریده‌اند. ایده برپایی این نمایشگاه در طول سال‌های گذشته رشد قابل تاملی را در پیوند اقتصاد و هنر به وجود آورده و امکان درآمدزایی را برای هنرمندان جوان فراهم کرده است و از دیگر سو جوان‌ها به‌دلیل عرضه کارهایشان در کنار آثار چهره‌های پیشکسوت انگیزه زیادی پیدا کرده‌اند.

هفت نگاه میلیاردی شد

هفتمین دوره هفت نگاه در سال گذشته با فروش ۱۳۷ اثر هنری به‌کار خود پایان داد و رکورد سال‌های گذشته‌اش را شکست و امسال نیز طبق آمارهای ارائه شده تا کنون ۱۰۶ اثر در مجموع به قیمت ٩٨٠ میلیون تومان به فروش رسیده است. رکورد گران‌ترین اثر به فروش رسیده در نمایشگاه امسال مربوط به سهراب سپهرى است که ١٥٠ میلیون تومان فروخته شد و ارزان‌ترین اثر هم صد هزارتومان قیمت داشته است. با این حال از منظر تعداد آثار به فروش رفته از یک هنرمند، علیخان عبداللهی هنرمند افغانستانى پیشتاز است و سعید درخشان زنگنه با فروش ۱۰ اثر، مهرین مختاری با پنج اثر و ساناز دزفولیان هم با فروش چهار اثر رتبه‌هاى بعدى را به خود اختصاص داده‌اند. به گفته لیلی گلستان سخنگوی گروه «هفت نگاه » ۳۵ درصد فروش آثار به «هفت نگاه» اختصاص دارد و ۱۰ درصد این مقدار به فرهنگسرای نیاوران داده می‏شود. فروش یک میلیاردی هفت نگاه در هشتمین دوره برپایی‌اش حضور تاثیرگذار بخش خصوصی در عرصه هنر را توجیه می‌کند.

تعدیل قیمت‌ها

اگرچه در سال‌های اخیر قیمت‌گذاری آثار هنری در موارد متعددی تعجب‌برانگیز بوده است اما «هفت نگاه» تلاش می‌کند آثار هنری را به شکل تعدیل شده‌ای در دسترس علاقه‌مندان قرار دهد تا بتوانند به بازار هنرهای تجسمی ثبات ببخشد.در همین رابطه الهه جواهری، مدیر گالری الهه و یکی از اعضای گروه هفت نگاه می‌گوید: وقتی قیمت در گالری‌ها کارشناسی نشود اثر هنری فروش نمی‏رود و خیلی بد است که هنرمند بعدها به این آگاهی برسد و قیمت اثرش را پایین بیاورد. اگر کم‏کم قیمت بالا برود خیلی بهتر است تا وقتی قیمت بالا باشد و بعد قیمت را پایین بیاورند یا تخفیف زیادی بدهند.آریا اقبال، مدیر گالری آریا معتقد است یک گالری‏دار حتما باید اصول و معیارهایی داشته باشد و هنر، اقتصاد، مدیریت، بازار داخلی و جهانی را بشناسد. او می‌گوید در ایران رشته‏ای به نام گالری‏داری، اقتصاد هنر و بازاریابی هنر وجود ندارد و گالری‏دار باید به یادگیری و مطالعه و بررسی این موضوعات بپردازد و حتی از هوش خود برای مقایسه ایران با دیگر نقاط دنیا بهره ببرد. وقتی این اتفاق نمی‏افتد، تصمیم‏گیری‏ها غلط می‏شود و همه اینها دست به دست هم می‏دهد تا یک بازار نابسامان شکل بگیرد.

پایان خوش

به طور کلی در چند سال اخیر و به ویژه با روی کار آمدن مدیران فرهنگی دولت جدید، بازار فروش آثار تجسمی در ایران جان گرفته و توانسته است در میان علاقه‌مندان هنر کشور جایگاهی ویژه به دست بیاورد. افزایش فروش بیش از ۷۰ درصدی در حراج بزرگ تهران به نسبت سال گذشته به خوبی می‌تواند کشش و میل بازار هنری را به سوی هنرهای تجسمی تبیین و تصدیق کند. این در حالی است که در یکی، دو سال گذشته کمتر گالری و نگارخانه ای در تهران وجود داشته که خالی از آثار هنری ایرانیان یا هنرمندان خارجی باشد. این در حالی است که همزمان بازار دیگر هنرها از جمله تئاتر، موسیقی و سینما نیز رشد قابل ملاحظه‌ای داشته و این امر نشان دهنده پا گرفتن و شعله کشیدن دوباره آتشی است که در چند سال اخیر زیر خاکستر پنهان شده بود؛ بازگشت رونق به بازار هنرهای ایرانی.