رنگ پریده خطوط شهری
نورا حسینی
بیش از یک سال است که بزرگ‌ترین پروژه ترافیکی پایتخت با عنوان «خط سفید؛ خط هدایتگر» کلید خورده است و براساس آن تمام خطوط ترافیکی پایتخت اصلاح و زیرساخت‌های مناسب برای رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی فراهم شده است. مناطق ۶ و ۸ دو منطقه‌ای بودند که به‌صورت پایلوت (مطالعاتی) تمامی خط‌کشی‌های ترافیکی‌شان اصلاح شد. طراحان خط سفید معتقد بودند با اصلاح این خطوط می‌توان در بهبود رفتارهای ترافیکی رانندگان تاثیر چشمگیری گذاشت. اما با گذشت یک سال باز هم خطوط سفید اصلاح شده به سفیدی گذشته نیستند و در برخی نقاط به رنگ آسفالت کف خیابان در آمده‌اند. موضوعی که رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران هم آن را تایید می‌کند. احمد دنیا مالی با بیان اینکه طرح خط سفید مقطعی نیست، اظهارکرد: در موضوع عبور از خطوط سفید به دنبال ارتقای فرهنگ ترافیکی بودیم، بنابراین، این طرح دائمی است تا زمانی که اصول اولیه فرهنگ ترافیک در جامعه رعایت شود.

وی با بیان اینکه برخی از خطوط راهنمایی و رانندگی کیفیت پایینی دارند، گفت: جنس خط‌کشی و سرد و گرم بودن آنها اهمیت دارد. همچنین باید جنس خطوط به گونه‌ای باشد که در زمان بارندگی اصطکاک لازم را داشته باشد که سبب سر خوردن خودروها بر روی خطوط نشود و ایمنی عابران پیاده را به خطر نیندازد.رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران با اشاره به اینکه خطوط راهنمایی و رانندگی یکی از دلایل افزایش ایمنی شهروندان است، افزود: این عامل ایمنی نباید زمینه‌ساز افزایش تصادفات شود.دنیامالی با بیان اینکه با ارتقای ۲۰ درصدی کیفیت خطوط عابرپیاده می‌توان عمر خط‌کشی‌ها را طولانی‌تر کرد، گفت: با ارتقای کیفیت رنگ از تکرار و دوباره‌کاری در ایجاد خطوط عابر پیاده و بزرگراهی پرهیز می‌شود و هزینه‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کند.وی در پاسخ به این پرسش که چرا تنها یک پیمانکار مسوولیت ایجاد خطوط عابرپیاده و خطوط سفید خیابان‌ها را بر عهده دارد، اظهارکرد: تنها یک عهده دار ایجاد این خطوط نیست و شرکت‌های متفاوتی در حال انجام این مسوولیت در شهر هستند، به همین دلیل نیز در برخی از نقاط شهر کیفیت رنگ پایین‌تر از سایر خطوط است.

جزئیات خط‌کشی‌های ترافیکی
سیدجعفر تشکری هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران هم با بیان اینکه خط‌کشی‌های ترافیکی در معابر شهری به‌منظور سهولت در آمدوشد در شهر از یک سو و ارتقای ایمنی در رفت و آمدهای شهری از سوی دیگر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و به همین نسبت، اجرا، نگهداری و بهسازی آنها نیز حائز اهمیت است گفت: مواد مصرفی در خط‌کشی‌های ترافیکی شامل رنگ‌های سرد، گرم، دو یا سه جزئی، آستر، دانه‌های شیشه‌ای و مواد ضد لغزش، الزامات و مشخصاتی دارند که هنگام اجرای خط‌کشی باید مورد توجه قرار بگیرند.معاون شهردار تهران با اشاره به اینکه فرآیند اجرایی هر خط‌کشی ترافیکی ۶ مرحله دارد، اظهار کرد: این مراحل شامل پاک سازی مسیر، استتار خط‌کشی‌های قدیمی، محوریابی یا پیش علامت‌گذاری، اجرای آستر، اجرای خط‌کشی به دو صورت مکانیزه برای خط‌کشی‌های محوری و دستی برای سایر انواع خط‌کشی‌ها و سرانجام، آماده سازی برای بهره‌برداری است.تشکری هاشمی با بیان اینکه طول و عرض خط‌کشی‌های طولی بر حسب نوع معبر که آزادراهی و بزرگراهی، شریانی یا جمع کننده و محلی باشد فرق می‌کند، گفت: همچنین ضخامت و عمر مفید مواد مصرفی خط‌کشی‌ها از جمله رنگ‌های سرد، گرم و دو جزئی با یکدیگر متفاوت است.تشکری هاشمی با تاکید بر اینکه خط‌کشی‌ها از چنان درجه‌ای از اهمیت برخوردارند که مدیریت شهری موضوع محوری «خط سفید» را به‌عنوان زبان هدایت و نماد نظم و انضباط در شهر انتخاب کرده، خاطرنشان کرد: حرکت بین خطوط و احترام به خط‌کشی عابر پیاده ازجمله محورهایی است که در موضوع مذکور مورد توجه قرار گرفته است.

تاریخچه خطوط سفید ترافیکی
به‌کارگیری علائم افقی و خط‌کشی‌های سطحی به اندازه علائم عمودی و موانع فیزیکی می‌توانند در نظم بخشی به ترافیک کمک کنند، به عبارت دیگر علائم افقی و عمودی در مسیر ایجاد انضباط در ترافیک لازم و ملزوم یکدیگر هستند. اما خطوط سفید ازچه زمانی وارد فرهنگ ترافیکی شده‌اند ؟ دکترعلیرضا اسماعیلی نوری عضو مرکز تحقیقات و پیشگیری از مصدومیت دانشگاه شهید بهشتی در این رابطه گفت: رومی‌ها اولین قومی بودند که از نوعی خطوط ترافیکی استفاده کردند. انگلستان نیز نخستین کشوری است که جاده‌ها را با سنگ‌هایی که «مایلیار» نامیده می‌شد، مشخص کرد. (کلمه «مایل» که به‌عنوان معیار محاسبه مسافت است از همین کلمه گرفته شده است)، اما در اسناد مربوط به سال ۱۸۴۳، در خصوص ضرورت استفاده از سنگ سفید در وسط خیابان و چراغ‌های تقاطع‌ها، سخن به میان آمده و بعد از جنگ جهانی اول بود که رنگ سفید بر معابر بریتانیا ظاهر شد و در اواخر دهه ۱۹۲۰ به‌طور گسترده استفاده شد و در سال ۱۹۳۰ خط سفید در تقاطع‌ها به‌عنوان خطی که خودروها باید پشت آن بایستند به رسمیت شناخته شد و همین‌طور در سال‌های بعد خطوط سفید در پیچ‌ها و تقاطع‌ها و برای تفکیک مسیرهای ترافیکی نیز استفاده شد.

اسماعیلی نوری با اشاره به اینکه خط‌کشی‌های عابر پیاده یکی از عناصر اصلی هر اقدام پیشگیرانه در بروز تصادفات است ادامه داد: خط‌کشی روشی ارزان‌قیمت برای ارائه اطلاعات به رانندگان و سایر استفاده‌کنندگان از خیابان است. خط‌کشی‌ها اطلاعات و راهکارهای صحیح را به رانندگان در مانورهای مجاز به عابران پیاده هنگام عبور از خیابان ارائه می‌ کند.آنچه در موضوع خط‌کشی‌ معابر باید به آن پرداخته شود، این است که مشق خطوط سفید ترافیکی بر تخته سیاه کف خیابان‌ها و بزرگراه‌ها باید به خوبی نوشته شود تا انتظار داشته باشیم به خوبی خوانده شود، در غیر این صورت، نمی‌توانیم توقع ترافیکی منظم را داشته باشیم و به همین دلیل در برنامه پنج ساله دوم شهر تهران، موضوعاتی همچون بازپیرایی اِلمان‌های ترافیکی از جمله خط‌کشی‌های معابر در قالب طرح انضباط‌بخشی به ترافیک مورد توجه قرار گرفته است.