شمخانی: راه ادامه برجام بستن PMD است

علی‌شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در این‌باره تاکید کرد که بدون مختومه شدن پرونده مربوط به مسائل گذشته امکان اجرای برجام وجود ندارد و 1+5 باید بین برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) یا همان توافق هسته‌ای و یا باز ماندن پرونده موسوم به PMD یکی را انتخاب کند. همزمان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز روز گذشته با بیان اینکه ایران همکاری‌های لازم را در این زمینه با آژانس انجام داده است، گفت: «ما با جدیت تاکید داریم که این پرونده باید بسته شود.» ظریف در مورد گزارش آمانو که طی روزهای آینده ارائه می‌شود، با بیان اینکه ادعاهای مطرح شده در ارتباط با گذشته برنامه هسته‌ای ایران از اعتبار برخوردار نیست، گفت: «ما در قالب نقشه راه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق کردیم که یک‌بار برای همیشه به این سوالات پاسخ داده شده و این موضوع بسته شود. آژانس نیز در این چارچوب تایید کرده که ایران به همه سوالات پاسخ داده و براساس نقشه راه حرکت کرده است و ما اکنون منتظر گزارش آمانو هستیم و مهم‌تر در این زمینه تصمیم شورای حکام برای بستن موضوع مسائل گذشته مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است.» ظریف با تاکید بر اینکه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران هیچ‌گاه بعد نظامی نداشته و به غلط PMD نامیده شده است، افزود: «ما با جدیت تاکید داریم که این مسائل باید بسته شود و با آژانس نیز در این زمینه همکاری‌های لازم را انجام داده‌ایم و باید این موضوع در قطعنامه شورای حکام که دو، سه هفته دیگر صادر می‌شود، بسته شود.» به گزارش «ایرنا» ظریف با اشاره به تاکید رهبری بر اجرای صحیح برجام ابراز امیدواری کرد شاهد اجرای صحیح برجام باشیم و افزود: «توقع ما از 1+5 این است که به تعهدات خود عمل کند.» رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «عمل کردن به تعهدات باعث می‌شود برجام پایه محکمی برای تقویت همکاری‌ها در آینده، عبور از یک مساله بی‌دلیل و ورود به مسائلی همچون همکاری در زمینه‌های مبارزه با افراط‌گرایی، تروریسم و خشونت در این منطقه حساس باشد.»

تعهد 1+5

علی شمخانی دیروز در مراسم سالگرد شهادت مجید شهریاری، از شهدای هسته‌ای، در دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد که مختومه شدن مسائل گذشته در گرو صدور قطعنامه شورای حکام آژانس و در ردیف تعهدات ۱+۵ است. به گزارش «ایسنا» به گفته دبیر شورای عالی امنیت ملی، گزارش آژانس نیز نشان داد که هیچ انحرافی در مسیر فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران وجود ندارد و ادعای ناتوانی در اظهار‌نظر درباره فعالیت‌های اظهار نشده نیز اساسا ادعایی غیرحقوقی و تکراری است. به گزارش خبرگزاری فارس، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی گفت: «براساس نامه تاریخی رهبری همه مسوولان جمهوری اسلامی ایران بر این باورند که همزمان نمی‌شود هم خدا را داشت و هم خرما را. یعنی هم برجام و هم بسته نشدن پرونده PMD. لذا راه ادامه برجام بستن PMD است.» بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در این‌باره گفت: «اگر ۱+۵ تعهد خود را طبق برجام درباره بستن پرونده مسائل گذشته انجام ندهد، دلیلی ندارد ایران به تعهداتش عمل کند.» به گزارش «ایسنا» کمالوندی درباره برخی اظهارات آمانو هم گفت: «آنچه مهم است گزارش آژانس و تصمیم‌گیری شورای حکام درباره موضوعات گذشته و حال است.» کمالوندی ادامه داد که اگر مسائل گذشته در گزارش آژانس به نتیجه نرسد و حل نشود، دلیلی ندارد ایران به تعهداتش عمل کند و طبیعی است برجام اقدامی متقابل است. همچنین سیدعباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در جمع خبرنگاران تاکید کرد که تاکنون سانتریفیوژهایی که فعال نبوده‌اند جمع‌آوری شده‌اند و تعدادی از سانتریفیوژهایی که فعال و مشغول غنی‌سازی هستند در نطنز و فردو باقی می‌مانند. به گزارش «ایرنا» عراقچی عصر یکشنبه در حاشیه مراسم ترحیم مرحوم رکن‌آبادی درباره این پرسش که پرونده مربوط به مسائل گذشته اگر بسته نشود چه خواهد شد، گفت: «موضع ما کاملا روشن است و موضوع پی‌ام‌دی باید به‌صورت کامل بسته شود تا برجام جلو رود وگرنه ما آن تعهدات خود را که طبق برجام موکول به اجرای پی‌ام‌دی است را اجرا نمی‌کنیم.» رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام افزود که بالطبع به این معنی است که برجام به‌طور کامل اجرا نخواهد شد.

گمانه‌زنی‌های مثبت و منفی

بحث‌ها در رابطه با احتمال مختومه نشدن پرونده PMD از آنجا آغاز شد که چندی پیش مارک فیتز پاتریک، معاون سابق وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگویی درباره گزارش آمانو درباره PMD با بیان اینکه روند بررسی این پرونده ابهاماتی خواهد داشت، گفت: «ایران باید با این موضوع کنار بیاید که پرونده PMD احتمالا کاملا بسته نخواهد شد.» به گزارش سایت ایران هسته‌ای،‌ فیتز پاتریک در ادامه افزود: «اگر ایران نتوانسته در همه این سال‌ها به سوالات به‌طور کامل پاسخ دهد، چگونه در پنج ماه می‌تواند این کار را انجام دهد.» اما برخلاف این گمانه‌زنی‌های منفی، در داخل ایران نگاه‌های مثبتی نسبت به گزارش آتی آژانس و تصمیم شورای حکام وجود دارد. مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در اظهارنظرهایی جداگانه تاکید کرده‌اند که پرونده PMD بسته خواهد شد و امور به سمت بسته شدن این پرونده حرکت می‌کند.

PMD باید بسته شود

گزارش شورای حکام درباره پرونده PMD از آنجا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که مقام معظم رهبری در نامه‌ای درباره اجرای مشروط برجام خطاب به رئیس‌جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی تاکید کردند که بازطراحی رآکتور اراک و مبادله اورانیوم منوط به مختومه شدن موضوع PMD است. در همین رابطه علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری در نامه خود به رئیس‌جمهوری مبنی بر الزامات اجرای برجام، گفت: «طبق نامه رهبری پرونده PMD باید بسته شود.» به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، تاکید کرد: «شورای حکام تا ۲۴ آذرماه فرصت دارد پرونده PMD ایران را ببندد تا اقدامات برای اجرای برجام ادامه یابد.» بروجردی در ادامه با بیان این مساله که موضوعات معطوف به برجام بهم گره خورده است و بسته نشدن پرونده PMD اتفاق نخواهد افتاد، افزود: «طرف مقابل خوب می‌داند لازمه اجرای برجام، در واقع عملی شدن محدودیت‌ها درباره بستن پرونده PMD است.»

بازگشت به نقطه صفر

یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه گذشته در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که نمی‌تواند تضمین کند همه آنچه ایران انجام می‌دهد، صلح‌آمیز باشد و گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید. پس از این سخنان آمانو، مقامات ایرانی تاکید کردند که تصمیم‌گیری در مورد PMD بر عهده شورای حکام است و نه شخص آمانو. منصور حقیقت‌پور، نایب‌رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام نیز با هشدار نسبت به بازماندن پرونده PMD در گزارش آینده آمانو، تاکید کرد: «اگر این پرونده برای جمهوری اسلامی بسته نشود، اجرای برجام متوقف شده و به نقطه صفر برمی‌گردیم.» منصور حقیقت‌پور در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر افزود: «پیش‌بینی من این است که آمانو براساس توافقاتی که قبلا صورت گرفته، عمل خواهد کرد و پرونده PMD بسته خواهد شد.» پیش‌تر نیز عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران در واکنش به بسته نشدن احتمالی موضوع PMD گفته بود که اگر PMD بسته نشود، برجام متوقف می‌شود. عراقچی پیش‌تر در همین‌باره گفته‌بود:«ما هیچ‌گاه عبارت PMD را به رسمیت نشناخته‌ایم و در برجام و ضمایم آن اجازه ندادیم از عبارت پی‌ام‌دی استفاده شود.» او که هفته گذشته در گفت‌‌و‌گو با شبکه خبر با موضوع آخرین تحولات روند اجرای برجام و مذاکرات اخیر آژانس در پاسخ به این سوال مجری که چقدر به نتیجه مذاکرات خوش‌بینی و چقدر بدبین هستید؟ و چند درصد احتمال می‌دهید که گزارش آمانو پرونده پی‌ام‌دی را ببندد؟ افزود: «من براساس خوش‌بینی نمی‌گویم، بلکه براساس تدابیری که اندیشیده‌ایم، می‌گویم. ما در طول مذاکرات هیچ‌گاه براساس خوش‌بینی با طرف مقابل مذاکره نکرده‌ایم.

همیشه نسبت به امور هیچ خوش‌بینی نبوده و با بدبینی مذاکره کردیم. در واقع همیشه بدترین سناریوهای ممکن را در نظر گرفتیم و براساس آن برنامه‌ریزی کردیم.» او ادامه داد: «لذا درباره PMD نیز چون خواسته ما بسته شدن است به ترتیبی با ۱+۵ و آژانس مذاکره کردیم که همه‌چیز پیش از اینکه اقدامات خود را انجام دهیم، تمام شده باشد.» روز پنج‌شنبه هفته گذشته هم علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ابراز امیدواری کرده‌بود که پرونده PMD در شورای حکام بسته شود. همچنین عباسعلی منصوری‌آرانی، عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نزدیک به شش هزار سانتریفیوژ در تاسیسات هسته‌ای جمع‌آوری شده است، گفت: «بسته شدن پرونده PMDشرط اصلی ما برای اجرای برجام است.» منصوری‌آرانی در گفت‌وگو با خانه ملت افزود: «منتظر هستیم که پرونده PMD بسته شود تا تعهدات خود را در حوزه اجرای برجام اجرا کنیم. البته تا روز اجرا زمان داریم و هر زمانی که اعلام شد می‌توانیم اقدامات لازم را انجام دهیم.»