فرصت‌های هدفمندسازی یارانه‌ها

محمدحسن دیده ور

هر بنگاه اقتصادی در راستای انجام فعالیت‌های خود با دو نوع ریسک درگیر می‌باشد، نوع اول ریسک‌های قابل کنترل می‌باشند و آن ریسک‌هایی هستند که منشا آن در کنترل بنگاه می‌باشد. به عنوان مثال، یک بنگاه اقتصادی می‌تواند با نصب سیستم‌های اعلان و اطفای حریق از آتش‌سوزی جلوگیری نماید. نوع برخورد با این نوع ریسک‌ها این است که با کنترل منشا آن جلوی وقوع آنها گرفته شود.

نوع دوم ریسک‌هایی می‌باشد که قابل کنترل نیستند یعنی منشا آن در کنترل بنگاه نیست نمونه‌ای از این نوع ریسک‌ها، قوانین، مقررات و مصوبات دولتی می‌باشند (Governmental laws) نوع برخورد با این نوع ریسک‌ها این است که با در نظر گرفتن سیاست‌های درست، میزان تاثیر آن را کاهش دهند یا حتی آن را به فرصت تبدیل نمایند، چرا که وقوع یا عدم وقوع آن در اختیار بنگاه اقتصادی نیست. هدفمند‌سازی یارانه‌ها یک قانون یا الزام دولتی است که برای بنگاه اقتصادی از نوع دوم است.

افزایش قیمت حامل‌های انرژی همانند برق، سوخت گاز و گازوئیل که باعث افزایش سایر هزینه‌های بنگاه همانند حقوق و دستمزد، حمل‌ونقل و... نیز می‌شود می‌تواند تاثیری حتی در حد ورشکستگی یک بنگاه اقتصادی داشته باشد.

در بنگاه‌های اقتصادی که به صورت سنتی اداره می‌شوند می‌توان با استفاده از تکنیک‌های مدیریتی مانند برنامه‌ریزی منابع تولید، مدیریت دانش و...، با استفاده از تکنولوژی‌های جدید صنعتی جهت کاستن از میزان ضایعات و با استفاده از انرژی‌های نو مانند انرژی خورشیدی تا اندازه‌ای از هزینه‌های تولید کاست و بهره‌وری را بالا برد.

با بررسی قیمت تمام شده کالاهای مختلف و میانگین بهره‌وری در کشورهای اروپایی، چین و حتی ترکیه و مقایسه آنها با ایران می‌توان تشخیص داد که هنوز راه زیادی در پیش داریم؛ چگونه است که کالایی از چین با احتساب هزینه حمل‌ونقل با نصف قیمت همان کالا که در ایران ساخته شده است در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.

در این بین، نقش اتاق‌های بازرگانی می‌تواند پر رنگ‌تر از قبل باشد، چرا که با تعامل با دولت می‌تواند امتیازاتی را تحت عنوان سیاست‌های حمایتی از صنایع خصوصی از دولت بگیرد و شرکت‌های خصوصی را در راه دشواری که در پیش دارند و با هدفمند‌سازی یارانه‌ها دشوارتر نیز شده است، یاری نماید.