دنیای اقتصاد - زنجان - اسدا... قربان زاده: گردوی خدابنده نامی آشنا برای زنجانی‌ها است. این محصول بومی به رغم کیفیت مطلوب در طعم و درصد بالای مغز به پوست هنوز ناشناخته مانده است. نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی در کنار فروش خرد و گرایش به خود مصرفی گردوکاران منطقه موجب شده تا این ظرفیت و فرصت سرمایه‌گذاری مغفول باقی بماند. این شرایط موجب شده تا واسطه‌ها با عرضه این محصول در بازار دیگر استان‌ها سود بیشتری عایدشان شود. با این حال گردوکاران خدابنده برای سودآوری بیشتر چشم به مسوولان دارند تا فرصت‌های صادراتی و صنایع تبدیلی را فراهم کنند. ایران پس از آمریکا و ترکیه، سومین تولید‌کننده گردوی جهان است. شهرستان خدابنده در استان زنجان نیز به لحاظ اقلیمی و شرایط آب و هوایی و میزان تولید این محصول جزو شهرستان‌های صاحبنام در تولید گردو تلقی می‌شود. تبلیغات گسترده در این حوزه با همکاری رسانه‌ها، برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌های علمی مرتبط می‌تواند روزنه امیدی برای گردوکاران فراهم کند. بی‌شک همکاری دولت با اعمال سیاست‌هایی در قالب بیمه‌ کردن و پرداخت خسارات ناشی از حوادث غیرمترقبه و کاربردی کردن شیوه‌های ترویج بخش کشاورزی برای افزایش و بهبود وضع کنونی کشاورزان و رسیدن به تولید انبوه می‌تواند فرصت‌های صادراتی گردوی خدابنده را رقم بزند.

امان از دست واسطه‌ها

نبود متولی صادرات برای خرید مستقیم گردو از کشاورزان موجب شده تا واسطه‌ها با قیمت پایین اقدام به خرید مستقیم گردو از گردوکاران کنند. همین امر یکی از موانع ناشناخته ماندن این محصول بومی شده است. مدیر جهاد کشاورزی خدابنده نقش واسطه‌ها را در دامن زدن به صادرات گردوی خدابنده مهم ارزیابی کرد و افزود: آنها با خرید و عرضه گردوی منطقه به نام تولیدکنندگان خارج از استان با قیمت بالاتر زمینه گمنامی محصول منطقه را رقم زده‌اند. به گفته علی عیوضی، نبود بسته بندی مناسب موجب گرایش گردوکاران به خرده فروشی شده که ماحصل آن اختلاط و سوءاستفاده واسطه‌ها بوده است. وی ارائه راهنمایی‌های فنی و مهندسی، تشکیل دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی، برگزاری بازدیدهای گردوکاران منطقه از باغ‌های مدرن کشور و نیز اعطای تسهیلات توسعه باغ‌های میوه از محل کمک‌های فنی و اعتباری با سود کمتر و بلند مدت را اقدامات حمایتی جهاد کشاورزی خدابنده از گردوکاران برشمرد. به گفته عیوضی، ارتقای باغ‌های میوه و درجه آنها در کنار خرید دستگاه هشدار دهنده برودت هوا به تعداد ۲ دستگاه برای اعلام زمان افت و اتخاذ تمهیدات لازم برای مقابله با سرما برای حمایت از گردوکاران و باغداران شهرستان از دیگر اقدات حمایتی جهاد بوده است.

عیوضی میزان تولید گردو در سال‌جاری را بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ تن عنوان کرد و از افزایش ۱۰ درصدی تولید آن نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد. وی با اعلام اینکه صادرات این محصول در حال حاضر به استان‌های همجوار صورت می‌گیرد، در خصوص جایگاه گردوی این منطقه گفت: کیفیت مطلوب و بالا بودن نسبت مغز به پوست زمینه عرضه در بازار‌های جهانی را مهیا کرده است. وی با اشاره به توزیع صد درصدی نهال‌های پیوندی گردو در سال‌جاری اعلام کرد: امسال میزان توزیع نهال۶۵۰ اصله بوده است. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خدابنده اظهار کرد: محصول تولیدی این شهرستان علاوه بر مصرف تازه‌خوری به صورت خشکبار به استان‌های دیگر از جمله قزوین، تهران و شمال صادر می‌شود.

توجیه در نحوه فروش

توجیه نشدن گردوکاران منطقه در مورد نحوه فروش و عرضه محصول گردو موجب شده تا آنها به خود مصرفی روی بیاورند.

در این بین بخشدار خدابنده معتقد است؛ تشکیل شرکت تعاونی گردوکاران یا باغداران منطقه موجب منسجم شدن فعالیت باغداران، همفکری برای برنامه‌ریزی و مشارکت در صادرات این محصول خواهد بود. به گفته علی پاکمنش، تعاونی‌ها با تامین اعتبار و منابع مالی به ویژه از بانک‌ها خرید و فروش گردو را عهده‌دار می‌شوند؛ چرا که یکی از نگرانی‌های گردوکاران فروش محصولات است که با تشکیل تعاونی این نگرانی نیز به حداقل می‌رسد.وی برگزاری جشنواره گردو از سوی میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی استان با محوریت معرفی گردوی این شهرستان را مهم ارزیابی کرد. به گفته وی، گردوی معروف «قره قوش» این منطقه از استان به لحاظ کیفیت، قابلیت و پتانسیل عرضه در بازارهای جهانی را دارد که باید مسوولان حوزه کشاورزی اهتمام ویژه‌ای در شناسایی و معرفی آن داشته باشند. پاکمنش مناطق «کرسف» و «سهرورد» در این شهرستان را از نقاط مستعد برای بهره‌برداری از گردوی مناسب صادراتی عنوان کرد و تنها مشکل ناشناخته ماندن آن را خود مصرفی باغداران منطقه دانست. وی اضافه کرد: با توجه به میزان تولید بالای این محصول بومی، پتانسیل اشتغالزایی بالا و سودآوری کلان مهیا است. بخشدار خدابنده فروش بی‌برنامه گردوکاران منطقه و بی‌توجهی به بازاریابی برای این محصول را از دلایل مهجور ماندن گردوی منطقه عنوان کرد و گفت: ترویج و آموزش برای تولید شیوه‌های نوین آبیاری با همکاری جهاد کشاورزی می‌تواند در بالا بردن کیفیت این محصول کمک کند که ماحصل آن سودآوری بیشتر برای باغداران خواهد بود. وی در پایان اضافه کرد: بیمه محصول گردو می‌تواند باری از مشکلات گردوکاران شهرستان در مقابل خسارت‌ را بکاهد. احداث بازارچه و اعطای تسهیلات احداث یک بازارچه مختص گردو و مغز نه تنها به منسجم کردن فعالان این عرصه در یک مکان واحد کمک می‌کند، بلکه باعث نظارت در امر صادرات، واردات، خرید و فروش، قیمت معقولانه و موارد دیگر خواهد بود. ماحصل این اقدام دسترسی آسان‌تر و بدون واسطه خریداران و متقاضیان به محصولات می‌شود و نیز با توجه به تنوع فرآوری‌های حاصل از این محصول، قدرت انتخاب بیشتری برای مشتریان مهیا خواهد شد. در این بین اگر محصولات خود را با بسته‌بندی شکیل همراه با تبلیغات گسترده صادر کنیم و راندمان تولید را افزایش دهیم، به موازات آن کاهش قیمت مغز گردو و سهولت در صادرات را شاهد خواهیم بود. این امر میسر نیست مگر با همکاری دولت برای حمایت از گردوکاران در قالب اعطای تسهیلات بانکی و مکانیزه کردن تولید و گذر از مرحله تولید سنتی و تحول و تغییرات گسترده در حوزه کاشت، داشت، برداشت و تامین منابع آب.