مشهد- زهره الوندی: در حالی‌ که مسوولان عنوان می‌کنند دشت مشهد به لحاظ افت آب‌های زیرزمینی به سمت بحران جدی در حرکت است و جمعیت سه میلیون نفری مشهد و کشاورزی این شهرستان، متکی به آب‌های زیر زمینی و سد دوستی است، متاسفانه در سال‌های اخیر حفر چاه‌های عمیق برای تامین آب کشاورزی و شرب و روش‌های غیراصولی برداشت آب‌های زیر‌زمینی،‌ سبب شد که مشکلات جانبی آب در مشهد به مساله‌ای بحرانی تبدیل شود که تنها فرونشست دشت‌ مشهد یکی از پیامدهای منفی افت آب‌های زیرزمینی در مشهد است.

دشت نریمانی مشهد با ۸۰۰ هزار متر‌مربع مساحت در حوزه آبریز قره‌قوم، از جمله دشت‌های ممنوعه استان است که دولت در اجرای سیاست‌های اصل۴۴ قانون اساسی برای نخستین بار،مدیریت آب‌های زیرزمینی آن را به کشاورزان منطقه واگذار کرده است.

مدیرکل دفتر حفاظت و بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی از افتتاح نخستین انجمن کارفرمایی آب‌بران آب‌های زیرزمینی کشور در دشت نریمانی مشهد خبر داد و گفت: این تشکل‌ برای حفظ و حراست و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و در راستای طرح تحول در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی به عنوان پایلوت در مشهد تشکیل شده است.

مهندس جواد میبدی هدف از ایجاد این تشکل را، حضور فعال کشاورزان نسبت به بهره‌برداری بهینه از آب، جلوگیری از اضافه برداشت از چاه‌های مجاز و رفع اختلافات کشاورزان در خصوص نحوه تقسیم، توزیع و استفاده از آب‌های زیرزمینی عنوان کرد و گفت: کاهش تصدی‌گری دولت نیز مهم‌ترین هدف ایجاد این تشکل است.

وی با اشاره به اینکه از زمانی که مدیریت آب به دست دولت سپرده شد با بحران آب مواجه شدیم، گفت: تا قبل از انقلاب مدیریت آب‌های سطحی و زیرزمینی با خود مردم بود و با توجه به اینکه مردم خود ناظر بودند در مصرف نیز تعادل را رعایت می‌کردند.

وی با تاکید بر اینکه اکنون پس از ۳۰ سال از پیروزی انقلاب مدیریت آب‌های زیرزمینی مجدد به مردم واگذار شد، گفت: به زودی این تشکل در سراسر کشور و در همه استان‌ها راه‌اندازی خواهد شد. وی در ادامه ورودی به مخازن آب زیرزمینی کشور را ۶۳ میلیارد متر‌مکعب و برداشت از مخازن آب زیرزمینی را ۶۹ میلیارد متر‌مکعب عنوان کرد و گفت: به این ‌ترتیب، کسری مخازن منابع آب زیرزمینی کشور ۶ میلیارد متر‌مکعب است.

وی در ادامه به تشریح اثرات منفی ناشی از افت سطح آب زیرزمینی پرداخت و گفت: کاهش آبدهی چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات، تغییر محل و کف‌شکنی مکرر چاه‌ها، افت کیفی منابع آب و شورشدن تدریجی آنها و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تامین انرژی مثل برق و سوخت از جمله این اثرات منفی است.

میبدی همچنین با تشریح پروژه‌هایی که در راستای تحول در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی پیش‌بینی شده‌اند، گفت: سازماندهی شرکت‌های حفاری، دستورالعمل اجرایی حفظ و حراست از منابع آب‌های زیرزمینی، نصب کنتورهای هوشمند آب و برق و اطلاع‌رسانی و نظرسنجی از بهره‌برداران منابع آب‌های زیرزمینی از جمله این پروژه‌ها هستند که هم‌فکری متخصصان جامعه‌شناسی روستایی در اجرای دو پروژه اخیر، بسیار مفید و موثر خواهد بود.

نماینده انجمن صنفی آب‌بران دشت نریمانی نیز در ادامه با انتقاد از اینکه دولت دیر به فکر خصوصی‌سازی در امر مدیریت آب کشاورزی به دست خود کشاورزان افتاده است، گفت: تا چند سال پیش که آب به راحتی پمپاژ می‌شد به فکر مدیریت کشاورزان نبودید اکنون که آب به شکل قطره‌چکانی توزیع می‌شود مدیریت آن‌را به کشاورزان سپرده‌اید؟

زاهدی با اشاره به اینکه دولت می‌بایست در این زمینه تسهیلات بلاعوض و حمایت‌های مالی خود از کشاورزان را توسعه دهد، گفت: مطمئنا با اجرای این طرح از این پس کشاورزان با محدودیت‌های بیشتری مواجه می‌شوند که اگر دولت حمایت نکند این طرح شکست خواهد خورد. وی با اشاره به اینکه دولت می‌بایست زودتر به فکر اطلاع‌رسانی در خصوص بحران آب در بخش کشاورزی می‌افتاد، گفت: اکنون به ازای این محرومیت خود ساخته به کشاورزان چه خواهد رسید؟

وی خواستار تسهیلات دولتی در خصوص جایگزینی کشاورزی صنعتی به جای سنتی شد.