در صورت غفلت
دریاچه ارومیه ۷ سال دیگر محو می‌شود
دنیای اقتصاد - ارومیه - سینامیرزا محمدی: پارک ملی دریاچه ارومیه رو به نابودی است و شاید حتی زودتر از آنچه که کارشناسان برآورد کرده‌اند، نابود شود. به گزارش دنیای اقتصاد؛ تداوم بیش از ۹ سال خشکسالی، احداث بیش از ۲۰ سد مخزنی و انحرافی در حوزه آبریز دریاچه و احداث غیر‌اصولی جاده شهید کلانتری با تخلیه‌میلیون‌ها تن خاک در قلب دریاچه چنان فاجعه‌ای را در شمال غرب ایران رقم زده که اگر بیش از این غفلت کنیم شاید به گفته رییس پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه تا ۷ سال آینده دیگر هیچ اثری از دریاچه ارومیه باقی نماند. به گفته مدیرکل محیط زیست استان آذربایجان غربی، در حال حاضر بیش از یک چهارم وسعت دریاچه به مساحت ۱۲۰هزار هکتار در نتیجه پسروی آب دریاچه کاسته شده، به طوری که برخی از قسمت‌های جنوبی دریاچه کاملا غیر‌قابل دسترس و به نمک‌زار تبدیل شده است.
در حالی که تنها دوماه از سال جدید می‌گذرد و هنوز گرمای تابستان از راه نرسیده، صدای ناقوس مرگ در سراسر دریاچه ارومیه طنین‌انداز شده است. امروز دیگر خبری از نگین سرخ آذریابجان نیست. دریاچه‌ای مرده به رنگ سفید که نشان از افزایش بیش از حد غلظت نمک در آب است، همه آن چیزی است که امروز از پارک ملی دریاچه ارومیه باقی مانده است. در اطراف جاده شهید کلانتری، مشاهده مقادیر زیادی کف روی سطح آب نشان از تخلیه فاضلاب به دریاچه دارد تا حلقه مرگ را برای دریاچه ارومیه تنگ‌تر کند.
بدین ترتیب دریاچه‌ای که نزدیک به ۴۰ سال از اعلام حفاظت از آن می‌گذرد و عنوان یکی از ۹ ذخیره گاه بیوسفری ایران را در یونسکو با خود یدک می‌کشد و از سال ۱۳۵۴ نیز در زمره یکی از مهم‌ترین تالاب‌های بین‌المللی جهان در سایت رامسر به ثبت رسیده است، امروز در سایه روزمرگی متولیان توسعه، در حال نابودی تدریجی است.
دریاچه ارومیه به طور قطع به تاریخ می‌پیوندد، همان گونه که آرال در شوروی سابق برای همیشه از روی نقشه جغرافیایی جهان پاک شد.
۴۰ روستای خالی از سکنه در شرق دریاچه تنها بخش کوچکی از پیامدهای نابودی این دریاچه است. وزش بادهای نمکی به تدریج در حال از بین بردن باغ‌های سیب و انگور دریاچه ارومیه است. خشک شدن دریاچه ارومیه مساوی است با نابودی قطب کشاورزی ایران در سراسر آذربایجان و به دنبال آن بزرگ‌ترین پدیده پناهندگی زیست‌محیطی و مهاجرت به شهرها آغاز می‌شود.
از سوی دیگر در سال ۱۴۰۰ در محدوه دریاچه سالانه حدود ۶میلیارد متر‌مکعب آب مصرف خواهد شد که ۵/۸۹درصد آن یعنی پنج‌میلیارد و ۴۰۰میلیون متر‌مکعب به بخش کشاورزی و تنها ۱/۹درصد به مصرف شرب اختصاص خواهد داشت.
این در حالی است که هم اکنون حداکثر راندمان آبیاری در ۸۱۲هزار هکتار از اراضی این حوزه حدود ۳۴درصد است و اگر قرار باشد به جای اصلاح شیوه‌های آبیاری یا تغییر الگوی کشت تنها تعداد سدها را در حوزه دریاچه ارومیه افزایش دهیم تا سال ۱۴۰۰ هر ساله حدود چهار‌میلیارد و ۵۰میلیون متر‌مکعب آب پشت سدها که به مصرف کشاورزی می‌رسند، هرز می‌رود و تنها یک‌میلیارد و ۳۵۰میلیون متر‌مکعب آب درست مصرف می‌شود. توجه به این نکته ضروری است که در اثر آب بازگشتی از فعالیت‌های کشاورزی از سال ۸۰ تاکنون هر ساله به طور متوسط ۵۵۲۹هزار تن نمک وارد دریاچه شده است که وضعیت دریاچه را بدتر کرده است. خشک شدن دریاچه ارومیه بستری از نمک را با حجم تخریبی پنج‌میلیارد تن نمک و سایر املاح بر جا می‌گذارد که می‌تواند همه اراضی کشاورزی دو استان آذری زبان را نابود کند. این وضعیت هنگامی بحرانی‌تر می‌شود که به خاطر بیاوریم در اراضی کشاورزی محدوده دریاچه در حال حاضر سالانه حدود یک‌‌میلیون لیتر انواع آفت کش و نیز حدود ۹۲هزار تن انواع کود شیمیایی مصرف می‌شود و مخلوط شدن آنها با این حجم نمک می‌تواند سلامت مردم را نیز تهدید کند.
ارسال نظر